نقش اثرگذار مجلس در پشتیبانی از فعالیت‌های قرآنی / نمایندگان از کمیسیون‌های فرهنگی استقبال نمی‌کنند

به گزارش ایکنا، برنامه رادیویی افق عصر امروز ۱۷ خردادماه با موضوع قانونگذاری در حوزه قرآن و با حضور محمدحسین فریدونی، مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، ارتباط تلفنی با محمد رشیدی، نماینده مردم کرمانشاه در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی و با اجرای جواد نصیری به روی امواج رادیو قرآن رفت.
محمدحسین فریدونی، مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ابتدای این برنامه با اشاره به اینکه از دوره‌های گذشته بین مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی نوعی تقسیم وظایف اتفاق افتاد، گفت: به نظر می‌رسد کمیسیون آموزش عالی و تحقیقات و کمیسیون فرهنگی نیز در طول سنوات گذشته این تقسیم کار را پذیرفته‌اند. با توجه به وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی که سیاستگذار و راهبر امور فرهنگی و آموزشی کشور است، قاعدتاً از مجلس شورای اسلامی توقع بحث سیاستگذاری، راهبری‌ و خط مشی‌گذاری از نوع قرآنی نمی‌رود و تا به حال هم نیز چنین توقعی از نمایندگان نبوده است. شاید اگر ‌در مواردی مجلس ورود داشته است، در عمل به این نتیجه رسیده‌اند که کار را به شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار کنند.
وی به تلاش‌های فراکسیون قرآن و عترت در سال ۱۳۸۷ برای تشکیل ساختاری با عنوان شورای عالی قرآن اشاره کرد و افزود: قبل از آن کارهای مطالعاتی این موضوع در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شده و منجر به تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی و کمیسیون‌های آن شده بود. به یاد دارم با وجود تجمیع امضای کافی برای طرح آن ساختار در مجلس، اما با هماهنگی‌هایی که صورت گرفت، از دستور خارج شد و نمایندگان محترم و رئیس وقت فراکسیون در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی و ... حضور می‌یافتند و به ایجاد ساختار فعلی کمک کردند.

توقع اصلی امور قرآنی از مجلس 

فریدونی اظهار کرد: شاید بیشترین توقعی که از کمیسیون فرهنگی و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در حوزه سیاستگذاری و مسائل کلان قرآنی مدنظر است، این باشد که حضور فعال در شورای توسعه فرهنگ قرآنی و کمیسیون‌ها داشته باشند. در حال حاضر سه سند مصوب در حوزه آموزش عمومی، تبلیغ و ترویج و آموزش عالی و پژوهش تهیه شده و جالب است که مصدر اصلی حمایتی این اسناد مجلس بوده و در برنامه پنج ساله پنجم کشور در ماده چهار، متنی را آورده و موظف کرده‌اند چنین اسنادی ذیل منشور توسعه فرهنگ قرآنی تهیه شود و پشتیبانی از این اسناد را در احکام دائمی آورده‌اند.
مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ادامه بر نقش اثرگذاری که مجلس بر پشتیبانی از فعالیت‌های قرآنی می‌تواند داشته باشد، تأکید و تصریح کرد: شاید در کل حوزه فرهنگ و از جمله توسعه فرهنگ قرآنی به معنای توسعه فعالیت‌های قرآنی، توقعی اصلی که از‌ مجلس وجود دارد، پشتیبانی مادی و معنوی از این اسناد، سیاست‌ها و راهبردها باشد.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به سؤالی در مورد اینکه با وجود شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای توسعه فرهنگ قرآنی، نیازی به پاسخگو بودن مجلس در بحث فرهنگی هست یا خیر؟ گفت: یکی از نقاطی که در مورد شورا انجام شده، بحث ایجاد ضمانت اجرایی برای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای تخصصی وابسته است، اما هر قانونی اگر بخواهد اجرا شود، نیاز به تمهید مقدمات زیادی دارد. اتفاقاً شورای توسعه فرهنگ قرآنی نسبت به دیگر‌ شوراها یک مزیت دارد و آن هم‌ نیاز نداشتن به گردش کار با شورای عالی انقلاب فرهنگی است، این البته به جز یک یا دو مورد خاص است. همچنانکه گفته شد، در حال حاضر کل عملیات شورا آن چیزی است که با عنوان «اسناد سه‌گانه» قرار گرفته است.
فریدونی اظهار کرد: به عنوان مثال، در سند توسعه آموزش عمومی قرآن پیش‌بینی شده تا سازوکارهای تشویقی اداری برای ارتقای توانمندی‌های قرآنی آموزگاران ابتدایی و معلمان دبیرستان در نظر گرفته شود. اگر این بخواهد عملیاتی شود، در طرح رتبه‌بندی معلمان باید دیده شود و در نظام بودجه‌ریزی باید بودجه قابل توجهی برای آن در نظر گرفته شود. لذا بسیاری از اقدامات نیاز به قانون از طریق مجلس دارد. اینها باید در کارگروه‌ها و کمیته‌های مشترک بررسی شود. ارتباط خیلی تنگاتنگ نمایندگان عضو فراکسیون قرآن و عترت، کمیسیون فرهنگی و کمیسیون آموزش و تحقیقات با کمیسیون‌های تخصصی و دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی می‌تواند بسیار اثرگذار باشد.

موازی‌کاری در عرصه فرهنگی 

در بخش دیگری از این برنامه، محمد رشیدی، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی در ارتباطی تلفنی به بیان سخنانی پرداخت و با تأکید بر اینکه در عرصه فرهنگ مانند بسیاری عرصه‌های دیگر شاهد حضور نهادهای موازی هستیم، به عناوین برخی از این نهادها اشاره کرد و گفت: موضوع این است که بتوانیم یک خط مشی کلی، یک سیاست واحد و وحدت رویه ایجاد کنیم. من اعتقاد دارم این کار باید از سوی مجلس صورت بگیرد. در حال حاضر اکثر نماینده‌های مجلس دنبال کمیسیون‌های اقتصادی و شبیه به آن هستند، اما براساس فرمایش اخیر مقام معظم رهبری، فرهنگ هم‌پایه اقتصاد، دارای اهمیت است.

مشکلی به نام پیوست فرهنگی 

وی افزود: من اعتقاد دارم کمیسیون فرهنگی و کمیسیون آموزش و تحقیقات در کنار کمیسیون اجتماعی از جمله مهم‌ترین کمیسیون‌ها هستند که می‌توانند سیاستگذاری و ریل‌گذاری فرهنگی داشته باشند و مبناهای قرآنی و اسلامی و پیوست فرهنگی ایجاد کنند. اما عملاً این اتفاق‌ها رخ نمی‌دهد و چون قوانین پیوست فرهنگی ندارد، گاهی مشکل‌ساز می‌شوند و خروجی ضدفرهنگی به وجود می‌آورند. لذا من اعتقاد دارم‌ مجلس باید ریل‌گذاری کند و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم همراهی داشته باشد.
نماینده کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سؤالی در مورد برطرف کردن موازی‌کاری و تزاحم نهادهای فرهنگی، اظهار کرد: من اعتقاد دارم چون مجلس ریل‌گذار اصلی است، باید غلبه بر دیگر موارد باشد و سایر نهادها هم باید با مجلس هماهنگی و همراهی داشته باشند. اینکه در مجلس نیز نسبت به کمیسیون فرهنگی و کمیسیون آموزش و تحقیقات کم‌اهمیت بوده‌ایم، لطمه و خسارت آن را هم دیده‌ایم. دوستان کمیسیون فرهنگی باید از هئیت رئیسه مطالبه کنند که اگر‌ خروجی جلسات راهکار عملیاتی ندارد، پس چرا برگزار شود. رئیس مجلس نیز بر اصلاح‌‌‌های فرهنگی و ایجاد ساختارهای فرهنگی تأکید دارند. همکاران بسیار ارزشمند و با تجربه‌ای در مجلس حضور دارد و باید از این ظرفیت استفاده شود.

خوش‌بینی به مجلس یازدهم 

براساس گزارش ایکنا؛ محمدحسین فریدونی، مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در بخش دیگری از این برنامه، با تأکید بر اینکه نمایندگان همواره از طرح‌های کارشناسی‌شده قرآنی حمایت داشته‌اند، گفت: مشکل ما استقبال نمایندگان و همکاری آنها نیست. مشکل این است که اتاق فکرهایی که باید بنشینند و پیشنهادهای عملیاتی مؤثر و منطقی بدهند، تشکیل نشده است. البته گاه کارگروه‌ها و کمیته‌های مشترک تشکیل شده است که باید دائمی شود. حضور نیروهای قرآنی در کمیسیون‌های صنعتی، اقتصادی و ... نیز فرصت است. بسیاری از قوانینی که باید پیشنهاد شود از طریق کمیسیون‌ها ارائه می‌شود. من به مجلس یازدهم در حوزه حمایت ویژه از قانونگذاری در فعالیت‌های قرآنی به شدت خوش‌بین هستم.
فریدونی همچنین در مورد موازی‌کاری مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: هر دستگاهی در کشور جایگاه خود را دارد، شورای عالی انقلاب فرهنگی مانند شورای امنیت ملی است و جالب است پیشنهاد‌دهنده تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی به امام(ره)، مقام معظم رهبری بوده‌اند. به شدت معتقد هستیم کمیسیون فرهنگی و کمیسیون آموزش و تحقیقات در مجلس بسیار مهم هستند و باید همه افراد از جمله بدنه کارشناسی شورای عالی انقلاب فرهنگی کمک کنند.
وی در ادامه به برخی ناهماهنگی‌ها در ارائه طرح‌ها اشاره و اظهار کرد: براساس مطالعاتی که در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت، یک مدل کلی ابلاغ شد تا یک نظام مشارکتی برای مدیریت کلان فعالیت‌های قرآنی تعریف شود که پشتوانه مطالعاتی بسیار قوی داشت. اما از سوی دیگر شاهد بوده‌ایم که برخی طرح‌ها همچون سازمان قرآن کریم کشور، بدون هیچ مطالعه‌ای ارائه شد. ما نباید به خاطر ضعف برخی اشخاص، ساختارها را تغییر دهیم. ارتباط نزدیک بدنه کارشناسی با کمیسیون‌های مربوطه در مجلس یک مسئله ضروری است و می‌تواند موجب تحول جدی شود.
مشاور دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به سؤالی در مورد ضعف عملکرد شورا بیان کرد: البته همه ضعف‌ها و قوت‌هایی داریم. دبیرخانه یقیناً می‌توانست بهتر از این عمل کند. اما یک نکته وجود دارد. گاهی در موضوعی که اختلاف وجود دارد و ریشه‌دار و پنهان است و بازیگران مختلفی دارد، تصمیم‌گیری آسان نیست و فقط زمان می‌تواند اختلافات را برطرف کند. البته ما نیز مجموعه‌ای با یک ظرفیت محدود هستیم و در عین حال بعید می‌دانم در دستگاه دیگری چنین متخصصانی وجود داشته باشد.
فریدونی در بخش پایانی این گفت‌وگو به بیان نکاتی در مورد صحبت‌های اخیر مقام معظم رهبری در مورد لزوم تحول در فعالیت‌ها پرداخت و اظهار کرد: در این موضوع، نیاز به مبانی فکری داریم و این مبانی باید براساس قرآن و روایات انجام شود. بنابراین اکنون وظیفه‌ای برعهده مجموعه‌های پژوهشی حوزه و دانشگاه است و همان رویکردی که با عنوان نظام‌سازی قرآنی در اسناد منشور توسعه فرهنگ قرآنی است، باید جدی گرفته شود.