لزوم گسترش چتر بسیج با پذیرش تفکرات متفاوت و متضاد

حجت‌الاسلام ابراهیم کلانتری، دانشیار دانشگاه تهران و عضو شورای نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاه‌‌هاست که در کارنامه فعالیت‌ خود به عنوان یک بسیجی نیز خدمات متعددی را ثبت کرده است. وی گفت‌وگو با ایکنا را با این جمله آغاز کرد؛ هفته بسیج را به تمام بسیجیانی که از صدر اسلام تا انقلاب اسلامی و پس از پیروزی انقلاب در همه عرصه‌ها حضور مؤثر و ماندگاری داشته‌اند تبریک می‌گویم.

از حجت‌الاسلام کلانتری سؤال کردیم که تعریف شما از بسیج چیست که براساس آن چنین تبریکی گفتید. وی پاسخ داد: اولین جریان بسیجی و بسیج مستضعفان پیرامون رسول گرامی اسلام(ص) شکل گرفت. وقتی تاریخ را مطالعه می‌کنیم، می‌بینیم که چهره‌ بسیج در انقلاب و دفاع مقدس همان تصویر زمان بعثت پیامبر اسلام(ص) است و حقیقتاً نیروهای مستضعف از هر گروه و منطقه‌ای گرد نبی اکرم(ص) جمع شدند و بزرگ‌ترین انقلاب الهی را به سامان رساندند. تاریخ انقلاب نیز شبیه تاریخ صدر اسلام است و مستضعفان و انسان‌های گمنام گرد امام خمینی(ره) جمع شدند و بزرگ‌ترین انقلاب مردمی جهان را رقم زدند.

دانشیار دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که اکنون مسئولیت اجتماعی بسیج و بسیجیان در جامعه چیست؟ گفت: براساس زیرساخت‌های اعتقادی و معنوی انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی، دائماً محتاج تفکر بسیجی در همه مقاطع تاریخی هستیم. راهکار کنونی در فضای سخت اقتصادی کشور، تفکر بسیجی و در فضای فرهنگی و مقابله با تهاجم فرهنگی نیز عمل و اقدام بسیجی است.

تفکر بسیجی یعنی به دنبال نام و نان نباشیم

وی در توصیف ویژگی‌های تفکر بسیجی گفت: بسیجی یعنی وقتی فردی مسئولیتی را عهده‌دار می‌شود به دنبال نام و نشان، درآمدهای کلان، اسم و رسم و ... نباشد. کار جهادی و مدیریت جهادی داشته باشد. ایثارگرانه و با به جان خریدن همه سختی‌ها کار کند و با ایمان و انگیزه به صورت تمام‌وقت در میدان عمل حضور داشته باشد.

حجت‌الاسلام کلانتری با تأکید بر اینکه نباید عنوان بسیجی به صرف افرادی که در بسیج رسماً فعال هستند یا کارت بسیج دارند منحصر شود، ادامه داد: بسیج و تفکر بسیجی فراتر از یک عنوان است. افرادی که در قالب بسیج مستضعفان سازماندهی شده‌‌اند بخشی از جریان گسترده بسیج میهنمان هستند.

وی با تأکید بر لزوم نظام‌مند و ساختارمند بودن بسیج، گفت: در دوره پیامبر(ص) نیز همین نظام‌مندی‌ها صورت می‌گرفت و مسئول آموزش قرآن، فرمانده و ... متناسب با آن زمان وجود داشت؛ امروز باید همه ساختارمندی‌ها وجود داشته باشد. اما نباید این ساختارمندی‌ها انرژی مضاعف خدادادی جهادی را از عناصر این سازمان بکاهد، بلکه باید انگیزه مضاعف تفکر بسیجی و تلاش جهادی حفظ شود.

حجت‌الاسلام کلانتری تصریح کرد: مدلی که حضرت امام(ره) به عنوان بسیج 20 میلیونی و بسیج مستضعفان پایه‌گذاری کردند با حفظ همه جنبه‌های ساختاری و سازمانی، روحیه ایثار، اخلاص، جهاد، عشق و شهادت در آن باقی مانده و این امر منحصربه‌فرد بسیج را مقدس کرده و در عین برخورداری از یک سازمان معین، هویت اصلی خود را از دست نداده است. بسیج در این ساختار منحصر نیست و شاهدیم که در کشور به محض وقوع یک بحران مثل سیل و زلزله آحاد مردم با همان تفکر بسیجی احساس مسئولیت می‌کنند و با عشق وارد میدان می‌شوند. اکنون نیز بسیاری از افراد با جهاد مالی وارد میدان شده‌اند.

توجه به عرصه فرهنگ

وی در ارزیابی فعالیت 40 ساله بسیج گفت: بسیج در عرصه‌های مهمی حضور داشته و نقش‌آفرینی کرده است اما یکی از عرصه‌هایی که به هیچ وجه نباید فراموش شود، عرصه فرهنگ است. البته فرهنگ به معنی واقعی کلمه که شامل فکر، اندیشه، باورها و اعتقادات، سنن ملی و بومی و... می‌شود. پس از دوران دفاع مقدس، توجه به فرهنگ از اوجب واجبات است. باید بخشی از انرژی بسیج معطوف به این عرصه باشد. البته بسیج در این عرصه فعال بوده اما انتظار این است که گام‌های جدی‌تر، استوارتر و زیربنایی‌تری بردارد.  

حجت‌الاسلام کلانتری در پاسخ به این سؤال که با چه نقدهایی از سوی مردم به فعالیت بسیج مواجه بوده‌اید؟ و پاسخ شما به آن نقدها چه بوده است؟ گفت: دشمن به دلیل نقش مؤثر بسیج در انقلاب و دفاع مقدس برای تخریب آن تلاش می‌کند. کار دشمن این است که نقاط قوت کشور را هدف قرار دهد. با مطرح کردن اتهامات واهی، مثل بسیجیان گروهی با تفکر بسته‌‌اند که به دنبال اجرای تفکرات خود هستند، سعی می‌کنند بسیج را تخریب کنند. بسیج باید چتر خود را بر سر اقشار مختلف باز کند. در جامعه ما همه در یک سطح از فرهنگ و ایمان نیستند؛ در روایات آمده است که در جامعه باید همه گروه‌ها باشند و نباید همدیگر را نفی کنند. یعنی اگر کسی در درجه دهم ایمان است، نباید کسی را که در درجه یکم ایمان است تحقیر کند یا از خود براند.

بسیج مخاطبانش را افزایش دهد

حجت‌الاسلام کلانتری تصریح کرد: امکان اینکه چتر بسیج در دانشگاه‌‌ها و جامعه بازتر باشد وجود دارد؛ چتری که همه گروه‌‌ها و افراد را در خود جای می‌دهد و برای آنها برنامه دارد. یعنی باید بسیج مخاطب خود را توسعه دهد و این امر موجب می‌شود که بسیاری از جوانان در سطوح متفاوت سواد و ایمان از گزند دشمن در امان باشند. بنابراین، بسیجیان باید نشان دهند که پذیرای تفکرات مختلف و حتی متضادند.

وی ادامه داد: باید نشان دهیم هیچ مشکلی وجود ندارد که با تفکرات دیگر ارتباط برقرار کنیم؛ چراکه اینگونه می‌توانیم بهتر با آنها وارد گفت‌وگو شویم و این اقدام تحقق آیه 18 سوره زمر است که می‌فرماید: «الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ؛ به سخن گوش فرامى‏‌دهند و بهترين آن را پيروى مى‌كنند اينانند كه خدايشان راه نموده و اينانند همان خردمندان». اگر وارد گفت‌وگو و تعامل شویم، بسیاری از موضع‌گیری‌های منفی، که پایه و بنیان درستی ندارد، شکسته می‌شود و این اقدام در حوزه فرهنگی بسیار کارساز است.

این عضو شورای نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاه‌‌ها گفت: هنگامی که به عنوان یک بسیجی و نیروی جهادی در عرصه جهاد فرهنگی نقش‌آفرینی می‌کنیم، به حدی پایه‌های اعتقادی ما مستحکم است که وقتی با کسی که دچار شبهه و تردید است گفت‌وگو می‌کنیم می‌توانیم او را نجات دهیم؛ به ویژه دانشجویان بسیجی باید از این توانمندی استفاده کنند.

حجت‌الاسلام کلانتری در خصوص فعالیت خود به عنوان یک بسیجی گفت: کار قابل ذکری از خودم سراغ ندارم که بخواهم آن را بیان کنم. قبل از انقلاب که نوجوان بودم براساس علاقه مذهبی و انقلابی و به منظور همراهی خانواده‌ام هر آنچه از دستم برمی‌آمد از شعار‌نویسی و پخش اعلامیه گرفته تا حضور در راهپیمایی‌ها انجام می‌دادم. پس از پیروزی انقلاب نیز اولین تجربه بسیج شرکت در دفاع مقدس بود. به عنوان بسیجی و با سپری کردن آموزش نظامی در جبهه حضور پیدا کردم و زمانی که در حوزه به لباس روحانیت ملبس شدم به عنوان مبلغ دینی عازم جبهه شدم. همین روند پس از جنگ نیز ادامه داشت.