تفکر تحول‌گرا و روحیه عملگرا؛ حلقه‌های مفقوده مدیریت امور قرآنی
یکی از مدیران سابق معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یکی از حلقه‌های مفقوده مدیریت فعالیت‌های قرآنی در کشور به ویژه در حوزه تحول را تفکر تحول‌گرا و روحیه عملگرا نزد مدیران دانسته و بیان کرده است: مدیران تحول‌گرا بیش از آن که حرف بزنند عمل می‌کنند و بیش از آن که بنویسند اقدام می‌کنند.
به گزارش ایکنا، مرتضی خدمتکار، مدیرکل سابق دفتر تبلیغ و ترویج معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در یادداشتی به بحث تحول در حوزه فعالیت‌های قرآنی پرداخته است. او در بخشی از این یادداشت موسسات قرآنی - مردمی را بهترین نمونه ملموس برای روحیه عمل‌گرایی در عرصه فعالیت‌های قرآنی معرفی و اظهار کرده است: «موسسات قرآنی – مردمی جایی است که مدیران آن بیش از آن که وقت خود را مصروف نوشتن اسناد راهبردی و متون‌های علمی پیچیده و جلسات متعدد و طولانی کنند، به دنبال پیگیری و پیاده‌سازی برنامه‌های به ظاهر ساده خود، روی زمین هستند.» مشروح این یادداشت در ادامه آمده است.
«یکی از مباحث داغ این روز‌های حوزه فرهنگ به ویژه در لایه سیاست‌گذاری فرهنگی، موضوع تحول است. طبعاً عرصه راهبری و مدیریت کلان فعالیت‌های قرآنی کشور نیز به عنوان بخشی از این حوزه، درگیر این مسأله مهم شده و خوشبختانه در طول هفته‌های گذشته به اشکال مختلف از سوی صاحب‌نظران و کارشناسان به آن پرداخته شده است. به این بهانه در یادداشت پیش‌رو تلاش شده است این موضوع مهم، از زاویه‌ای دیگر مورد توجه قرار گیرد.
بدون تردید لازمه تحول‌آفرینی، تحول‌گرایی است. تحول‌گرایی یک تفکر است؛ تا زمانی که تفکر و نگاه تحولی در مدیران ارشد فعالیت‌های قرآنی کشور وجود نداشته باشد نباید انتظار تغییر بنیادی و پیش‌برنده را در عرصه فعالیت‌های قرآنی کشور داشت.
تفکرِ تحولی، مستمراً حاکم بر تمامی طراحی‌ها و اقدامات سیستم است؛ بنابر این مقید به زمان نیست تا به دنبال یک فرمان خاص، عده‌ای به دنبال راهکارهای تحول باشند.
بدیهی است که هر فرصتی برای تغییرات مثبت را باید مغتنم شمارد و برای اجرای شایسته آن فرمان، ذره‌ای کوتاهی نکرد، لکن به نظر نگارنده تا زمانی که تفکر تحول‌گرا بر مدیریت فعالیت‌های قرآنی کشور حاکم نباشد این تغییرات مقطعی و مسکن خواهد بود.
در کنار تفکر تحول‌گرا، امروز آن چه بیش از هر مورد، نیاز مدیریت کلان فعالیت‌های قرآنی کشور است، روحیه عمل‌گرایی است.
امروز در علم مدیریت، از رهبری عملگرا یا مدیریت عملگرا به عنوان یک سبک مدیریتی یاد می‌شود.
مدیران عملگرا بر عمل و چگونگی انجام کار و ابعاد وظایف و اهداف تمرکز می‌کنند. این مدیران بیشتر متفکر بوده و بر پیشرفت کار و چگونگی رسیدن به اهداف تمرکز می‌کنند. آنها نقشه کل مسیر را از ابتدا می‌چینند و موانع را شناسایی می‌کنند تا به بهترین شیوه و بدون توقف به نتایج نهایی برسند. گاهی هم این شیوه تفکر آنها نقد شده و به‌صورت منفی نگریسته می‌شود. چیزی که در این طرز تفکر حائز اهمیت است، انجام دادن کارها و رسیدن به هدف است. در واقع سبک عملگرا، یک رویکرد عملی و خطی از تفکر و انجام دادن وظایف است. قدرت منحصربه‌فرد مدیران عملگرا در این است که همه کارها را تمام می‌کنند. آنها یک تمام‌کننده واقعی هستند در عوض به شدت از جلسه‌های تکراری و شعار دادن‌های بدون عمل، بیزار هستند.
شاید بتوان موسسات قرآنی مردمی را بهترین نمونه ملموس برای روحیه عملگرا معرفی کرد؛ جایی که مدیران آن بیش از آن که وقت خود را مصروف نوشتن اسناد راهبردی و متون‌های علمی پیچیده و جلسات متعدد و طولانی کنند، به دنبال پیگیری و پیاده‌سازی برنامه‌های به ظاهر ساده خود، روی زمین هستند. بیش از آن که حرف بزنند عمل می‌کنند. بیش از آن که بنویسند اقدام می‌کنند.
برای مثال زمانی که مطالبه رهبری معظم انقلاب در خصوص لزوم تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن در کشور مطرح شد، نهادهای دولتی و حاکمیتی شروع کردند به راه‌اندازی ساختار و شورا و سندنویسی و ... ولی موسسات قرآنی - مردمی بلافاصله به اصل موضوع پرداختند: «تربیت حافظ قرآن» و امروز به جرئت می‌توان گفت که پس از گذشت ۱۰ سال، آن چه قابل ارایه و دفاع هست، دستاوردهای بخش مردمی است. البته بدون تردید این به معنای نادیده گرفتن حمایت‌های نهادها و سازمان‌های دولتی از فعالیت‌های موسسات مردمی نیست.
در نگاهی گذرا به بیانیه دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی درباره موضوع تحول فعالیت‌های قرآنی کشور که اخیراً صادر شده و نتیجه جلسات متعدد کارشناسان خبره بوده است، با فهرستی از اقدامات و اولویت‌ها مواجه می‌شویم که به عنوان بخش مهمی از نسخه پیشنهادی برای تحول ارائه شده است؛ اقداماتی که اکثر آنها در سال‌های گذشته باید توسط نهادهای متولی فعالیت‌های قرآنی، محقق می‌شده است و انجام نداده‌اند.
سؤال اصلی که در این برهه مطرح می‌شود این است که اولاً آیا تحول واقعی در فعالیت‌های قرآنی کشور، با اجرای اقدامات یاد شده محقق خواهد شد؟ ثانیاً وقتی اسناد راهبردی مصوب شورا، به تصریح مسئولان محترم این دبیرخانه تاکنون در این سال‌ها علی‌رغم تشکیل جلسات متعدد و بالتبع آن پیگیری‌های لازم طبق فرایند تعیین شده، توسط نهادهای قرآنی و فرهنگی کشور اجرایی نشده است، چه تضمینی وجود دارد که نسخه پیشنهادی برای تحول، پیگیری و اجرا شود؟
بر این اساس آنچه که بیش از هر زمان، خلأ آن در مدیریت کلان فعالیت‌های قرآنی کشور مشهود است، مدیریت عملگرا همراه با تفکر تحول‌گرا است؛ مدیریتی که با روحیه جهادی و با تمرکز بر اولویت‌های تعیین شده، عقب‌ماندگی‌های چند سال اخیر را جبران کند و روح تازه و رونقی دوباره را به کالبد فعالیت‌های قرآنی کشور به ویژه در لایه مردمی بدمد.
نگرانی بزرگ آن است که فرصت جدید نیز که با تدبیر رهبری معظم انقلاب فراهم شده است همچون گذشته در حد گفت‌وگو و جلسه و بیانیه باقی بماند.»
انتهای پیام
