راه‌اندازی نهضت بزرگ موزه‌داری با بودجه کم محقق نمی‌شود + صوت و فیلم
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان اینکه با بودجه‌های کم نمی‌شود یک نهضت بزرگی برای موزه‌داری در کشور راه‌اندازی کرد، گفت: این امر به یک نهضت مردمی نیاز دارد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم افتتاحیه هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه در موزه ملی ایران، ۲۸ اردیبهشت‌ماه در موزه ملی ایران برگزار شد.
علی دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این مراسم بیان کرد: روز جهانی موزه، عید و جشن موزه‌داران در سراسر دنیا است که در ایران هم این روز گرامی داشته می‌شود و ما در آغازین روز هفته میراث فرهنگی قرار داریم.
دارابی با بیان اینکه از ۷۹۰ موزه موجود در کشور حدود ۲۶۰ عدد از آن‌ها در اختیار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار دارد، ادامه داد: ما دنبال این هستیم تا یک تعامل خوب و سازنده با دیگر بخش‌های موزه‌دار ایجاد کنیم و دنبال انحصار نیستیم. من آرزو دارم که در اقصی نقاط میهن اسلامی در هر شهر یک موزه وجود داشته باشد.
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اظهار کرد: میراث فرهنگی نقش مهمی در توسعه جوامع بشری و تکوین تاریخ جهان داشته است. آنچه را که ما امروز از مجموعه‌های میراث فرهنگی مشاهده می‌کنیم، گویای انسان‌های خلاق و بزرگی است که در زمان‌های مختلف تلاش کردند هنر خود را برجای بگذارند.
دارابی با بیان اینکه میراث فرهنگی، حقیقت فرهنگی هر ملتی است، ادامه داد: جوهره و اصل هر جامعه‌ای را میراث فرهنگی تشکیل می‌دهد. تنوع، تکثر و تعدد فرهنگی در قالب یک هویت فرهنگی قرار می‌گیرد که این مسئله از اهمیت بیشتری برخوردار است. اگر ما ایرانیان در نزد جهانیان از احترام فراوانی برخوردار هستیم، به‌واسطه تمدن کهن و فرهنگ غنی‌ای است که اندوخته‌های بزرگ میراث جامعه ایرانی است و حمایت، صیانت و معرفی این میراث یک وظیفه همگانی است.
وی اضافه کرد: 28 اردیبهشت، روز جهانی موزه نباید صرفاً یک کار نمادین و سمبلیک باشد، بلکه باید گام‌های رو به جلویی را بتوانیم با تشریک مساعی برای رشد و اعتلای این کار بزرگ برداریم. در بحث قدرت نرم و دیپلماسی عمومی، این موزه‌ها هستند که نقش‌آفرینی می‌کنند. کارویژه‌های گوناگونی برای موزه‌ها تعریف شده که ازجمله می‌توان به این جمله که «موزه‌ها ویترین زمانه یک جامعه هستند» اشاره کرد. موزه‌ها نقش مهمی در تأثیرگذاری جوامع گوناگون برای جامعه‌پذیری و اجتماعی شدن ایفا می‌کنند.
وی تصریح کرد: موزه به‌مثابه نهاد علمی، آموزشی، فرهنگی و پژوهشی در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و توسعه کشور ایفای نقش می‌کند. موزه‌ها روایتگر توانایی‌ها، آگاهی‌ها و اراده یک ملت در طول تاریخ هستند.
دارابی افزود: شعار جهانی موزه‌ها در امسال بر قدرت موزه‌ها و تأثیر آن بر جامعه‌سازی از طریق آموزش، توانایی نوآوری در فضای مجازی و دیجیتالی تأکید می‌کند. بر این اساس، امروزه فضای مجازی که یک ابر رسانه است، باید کارکرد و اهمیت آن را بیش از گذشته مورد توجه قرار داد.
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان اینکه گفتمان وزارت میراث فرهنگی در دوره جدید مبتنی بر چهار اصل است، گفت: چهار اصل تغییر، توسعه، تحول و فناوری، گفتمان دوره جدید است. ما مشغول تدوین سند چشم‌انداز، برنامه تحول و برنامه هفتم توسعه کشور، سند میراث فرهنگی و سند میراث موزه‌ها هستیم. من همین‌جا از همه دعوت می‌کنم تا ما را در تدوین این اسناد یاری کنند.
وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ بودجه و اعتبار حوزه میراث فرهنگی نسبت به سال قبل دو برابر افزایش پیدا کرد، گفت: واقعیت این است که با این بودجه‌های کم نمی‌شود یک نهضت بزرگی برای موزه‌داری در کشور راه‌اندازی کرد؛ یک نهضت مردمی می‌خواهد. ما اساسنامه انجمن خیرین میراث فرهنگی را در وزارت کشور به ثبت رساندیم و در هفته‌های آینده، این انجمن رسماً اعلام موجودیت می‌کند. بر اساس این اساسنامه، پذیرفته شده تا مؤدیان مالیاتی بتوانند از این طریق کمک‌های خود را به حوزه میراث فرهنگی از جمله موزه‌داری بدهند و به‌عنوان اسناد قابل قبول پذیرفته شود. اگر این اتفاق میمون رخ دهد، می‌توانیم گام‌های بزرگی را برای مسئله موزه‌داری برداریم.
دارابی اضافه کرد: امروز در ذیل دیپلماسی عمومی، دیپلماسی موزه‌ای، نقش و کارکرد بایسته‌ای دارد. در سال جدید که در روزهای نخست آن قرار داریم، چند نمایشگاه را با همکاری کشورهای دیگر برگزار و برنامه‌ریزی کردیم تا این نمایشگاه‌ها در اکثر نقاط کشور به نمایش دربیاید. برنامه‌ریزی کردیم تا اشیاء کم‌تر دیده شده با نهایت دقت مسائل حفاظتی و امنیتی در دیگر استان‌ها نیز نمایش داده شود.
وی افزود: در اصلاح ساختار موزه‌ها باید کارکرد اداری آن رسماً تعطیل شود؛ موزه کارکرد فرهنگی، علمی، پژوهشی دارد. مرکز اسناد و مدارک در بخش موزه‌ها نقش مهمی را برای باورپذیری و مستدل بودن آثار ایفا می‌کند. ما در حوزه میراث فرهنگی به دنبال این هستیم تا برنامه و طرح جدیدی را برای مسئله موزه‌داری در کشور اجرا کنیم.
دارابی با بیان اینکه ایفای مسئولیت‌های مدنی و اجتماعی سایر دستگاه‌ها مورد انتظار است و باید مطالبه شود، گفت: از جمله برنامه‌هایی که در هفته میراث فرهنگی داریم، امضای موافقت‌نامه بین وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با رئیس اوقاف است تا از این طریق بتوانیم گام بزرگی را برای مسئله موزه‌ها برداریم.
موزه باید به بخشی از زندگی روزانه مردم بدل شود
جبرئیل نوکنده، رئیس موزه ملی ایران ضمن تبریک روز ملی موزه و هفته میراث فرهنگی گفت: بسیار خرسندیم که بعد از دو سال وقفه به دلیل همه‌گیری کرونا دوباره شاهد حضور علاقه‌مندان در موزه‌ها هستیم. در طی این مدت اگرچه سالن‌های موزه‌ها یا بسته بودند یا با محدودیت‌هایی مواجه بودند اما فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در موزه‌ها دایر بود. موزه‌ها با استفاده از بسترهای نوین با مخاطبین خود در ارتباط بوده و هستند و این یعنی موزه‌ها قدرتمندتر و توانمندتر از تشکیلات صرفاً اداری هستند.
وی ادامه داد: موزه‌ها به‌عنوان یکی از هسته‌های اصلی فرهنگ، همیشه فعال و پویا هستند. شعار امسال ایکوم «قدرت موزه‌ها» است. موزه‌ها در مقام مکانی برای کسب اطلاعات و رسیدن به شناخت، عنصر مؤثری در جامعه هستند.
نوکنده اضافه کرد: پس از یک سده تجربه موزه‌داری در سده جدید باید رویکرد جدیدی در پیش بگیریم تا نقش مؤثرتری ایجاد کنیم، از مقام حاشیه‌ای بودن برای قشر خاص عبور کرده و طیف گسترده‌ای از جامعه را جذب کنیم و به بخشی از زندگی روزانه مردم بدل شویم.
منشور کوروش به تنهایی مبیّن باورهای مردمان این سرزمین است
علیرضا دلخوش، معاون همکاری‌های فرهنگی و سمن‌های مرکز دیپلماسی وزارت امور خارجه در این مراسم بیان کرد: موزه و فعالیت موزه‌ها در کشورهای مختلف بخشی از دیپلماسی عمومی است و یکی از اعضای جدایی‌ناپذیر قدرت نرم کشورها است. کشورهایی که دارای تمدن‌های بسیار کهن هستند، از موزه‌هایی برخوردارند که نمایشگر قدرت نرم آن کشورها است. آن‌ها بدون هیچ مبالغه و پروپاگاندایی نشان می‌دهند که چه بوده‌اند و چه بزرگانی در تاریخ این کشورها حضور داشته‌اند.
وی ادامه داد: فعالیت یک موزه در یک کشور نشان دهنده جایگاه تمدن‌سازی آن کشور است. بر اساس تأکیدات مقام معظم رهبری یک سری از دستورالعمل‌ها در حوزه دیپلماسی عمومی، موضوع جهاد تبیین است. جهاد تبیین یعنی بدون کم و زیاد کردن، یک واقعیت را به منصه نمایش بگذاریم.
دلخوش با اشاره به منشور کوروش در سازمان ملل گفت: زمانی که در سازمان ملل قدم می‌زنیم، اولین چیزی که مخاطبین را به طرف خود جذب می‌کند منشور کوروش است. این منشور که در 2500 سال گذشته نوشته شده است، آئین‌نامه‌ای در خصوص نحوه برخورد و رفتار با کشورهای تحت اشغال است که بعد از 2450 سال، کنوانسیون‌های چهارگانه 1949 ژنو ایجاد و در آن به بخشی از این مقررات اشاره شد.
وی ادامه داد: وقتی منشور کوروش را در معرض دید بازدیدکنندگانی که از واژه ایران تصوری ندارند، قرار می‌دهید به تنهایی می‌تواند مبیّن این باشد که باورهای این سرزمین و کسانی که در این سرزمین رشد کردند، حکومت کردند، تمدن ساختند و فرهنگ را یاری کردند، چه بوده است.
دلخوش اضافه کرد: در این سنگ‌نبشته ارزشمند، گفته می‌شود که «سپاه بزرگ من به آرامی وارد شهر بابل شد و نگذاشت رنج و آزاری به مردم این شهر و این سرزمین وارد آید. وضع داخلی بابل و جایگاه‌های مقدسش مرا تکان داد. من برای صلح کوشیدم. نبونید مردم درمانده بابل را به بردگی کشیده و کاری که درخور شأن آنان نبود. من برده‌داری را برانداختم و به بدبختی‌های آنان پایان بخشیدم. فرمان دادم که همه مردم در پرستش خدای خود آزاد باشند و آنان را نیازارم».
وی در پایان تأکید کرد: تعاملات بین موزه‌ها در واقع تعاملات بین تمدن‌ها است لذا وزارت امور خارجه با تمامی قدرت و توان خود از ایجاد ارتباط بین موزه‌ها حمایت می‌کند.
موزه‌ها می‌توانند پلی آموزنده بین گذشته و حال باشند
مرتضی ادیب‌زاده، مدیرکل موزه‌های کشور در این مراسم بیان کرد: تفاسیر مختلفی از شعار ایکوم شده است. قدرت موزه‌ها جامعه و مردم هستند. موزه‌ها از طریق ارائه درستی که دارند، می‌توانند پلی آموزنده بین گذشته و حال باشند، بین جامعه و فرهنگ پیشینه‌ای که به‌عنوان محتوای موزه‌ای می‌شناسیم.
وی ادامه داد: ارتباط، تعامل و مخاطب محور بودن به موزه‌ها قدرت می‌دهد و آن‌ها را نهادی فرا اجتماعی و فراسازمانی تبدیل می‌کند. طرح و ایده فرهنگی وقتی در یک نهاد معتبر مطرح می‌شود، بسیار مورد استنباط قرار می‌گیرد. از این جهت موزه‌ها با تقویت و ارتقاء کیفی خود می‌توانند این مسئله را به بهترین شکل ممکن به اجرا بگذارند.
ادیب‌زاده، محورهای اداره‌کل موزه‌ها برای ماه‌ها و سال‌ها آتی را اینگونه بیان کرد: گسترش دیپلماسی موزه‌ای با رویکرد ارائه تصویری در شأن جایگاه فرهنگی تاریخی کشور ایران در سطح جهانی، ارتقاء کیفی موزه‌ها و بیان موزه‌ای بهتر و پرهیز از کمیت‌گرایی تا خودمان را به سطحی برسانیم که با موزه‌های طراز اول دنیا تعامل و گفت‌وگو داشته باشیم، برقراری ارتباط بهتر و بیشتر با تمام سنین و اقشار جامعه، ارتقاء ماهیت آموزشی و پژوهشی موزه‌ها، همچنین باید پژوهش را تصحیح کنیم تا در کم‌ترین زمان پژوهشگران به منابع پژوهشی دسترسی داشته باشند.
آینده پایدار از دریچه موزه‌ها عبور می‌کند
سید احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم در این مراسم ضمن تبریک روز جهانی موزه بیان کرد: ما می‌توانیم با نگاه موزه‌ای یک روند توسعه‌ای پایدار را در جامعه شکل دهیم. موزه نه به‌عنوان یک امر مستحب بلکه موزه بر اصل و اساس، زیربنایی برای رسیدن به آینده‌ای مطمئن و پایدار برای همه وجوه اقتصادی، اجتماعی و علمی است.
وی ادامه داد: اگر دنیای امروز ما دچار نابسامانی‌ها و به هم ریختگی‌ها و پژمردگی‌های بسیاری است، از آن ناشی می‌شود که دنیا دنبال آینده‌ای بدون گذشته است. آینده‌ای که بر پایه گذشته استوار باشد، آینده‌ای پایدار خواهد بود و آینده پایدار از دریچه موزه‌ها عبور می‌کند.
وی افزود: قدرت موزه فقط بر اساس اشیاء و آثار نیست بلکه در این است که آینده مطلوب و معینی را بدون در نظر گرفتن آن نخواهیم داشت. موزه‌داران وظیفه بسیار مهمی دارند؛ اگر جامعه‌ای مورد سؤال قرار می‌گیرد که در چه سطحی از توسعه و روند رو به رشد است، باید دید موزه و جامعه موزه‌ای آن چه منظری را در دید دولت و مردم دارد. موزه‌ها وضعیت توسعه‌ای، بهروزی و بهبودی یک جامعه را برای تشکیل می‌دهند و این اهمیت موزه‌ها و موزه‌داران در دنیای امروز است.
در ادامه این مراسم از فعالان حوزه موزه و موزه‌داری و باستان‌شناسان تجلیل شد.
همچنین در پایان این مراسم موزه اشیاء اهدایی افتتاح شد.
انتهای پیام
