«ننگ‌سالی» مستنداتی در مقابل جریان تطهیر پهلوی است
فائزه دره‌گزنی گفت: چند سالی است که اقداماتی برای تطهیر چهره پهلوی در جریان است و «ننگ‌سالی» سندی خلاف این موضوع و برای جلوگیری از تحریف تاریخ است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، چند سالی است که اقداماتی از خارج و داخل کشور برای تطهیر چهره پهلوی در جریان است، که قصد دارد با تحریف تاریخ نسل جوان جامعه که هیچ تجربه ملموسی از آن دوران ندارد را ناامید کند.
یکی از اقداماتی که در مقابل این جریان تحریفی می‌توان انجام داد، جمع‌آوری مستندات تاریخی از آن زمان و ارائه آن در قالب‌های مختلف است، تا مخاطب در معرض حقایق مستند، خود درباره عملکرد پهلوی در تاریخ تصمیم بگیرد.
کتاب «ننگ‌سالی» که «خاطرات مردم محله علی‌قلی آقای اصفهان از دوران کشف حجاب، ممنوعیت روضه و قحطی» را روایت می‌کند یکی از همین آثار است که توسط گروهی از محققان دفتر تاریخ شفاهی اصفهان گردآوری شده و به‌تازگی توسط انتشارات راه یار چاپ و روانه بازار کتاب شده است.
روایتگر خاطرات تاریخی اصفهان
فائزه دره‌گزنی نویسنده کتاب «ننگ‌سالی» در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره چرایی و چگونگی نگارش این کتاب گفت: در جریان یکسری پروژه نوشتن دائره‌المعارف‌های انقلاب شهری حدود سه سالی است که روی یکی از محله‌های اصفهان به نام علی‌قلی آقای اصفهان به‌طور گسترده کار می‌کردیم؛ ازآنجاکه شهر اصفهان هم محله‌های مختلفی دارد و هم محله‌های شاخص زیاد دارد، نمی‌توانستیم پروژه را راجع به کل شهر اصفهان پیش ببریم. بنابراین ناچار شدیم روی یکی از محله‌ها تمرکز کنیم که محله علی‌قلی آقا که «ننگ‌سالی» با محوریت آن نوشته شده است، از بهترین و فعال‌ترین محله‌های اصفهان بود.
دره‌گزنی با اشاره به اینکه مصاحبه‌ها بسته به سن شخص مصاحبه‌شونده تقریباً از وقایع دهه 30 و 40 شروع می‌شود و تا انقلاب و بعد از آن حتی تا پشتیبانی جنگ ادامه دارد، اضافه کرد: وقتی این مصاحبه‌ها انجام شد، دیدیم جدای از آن اطلسی که قرار است برای خود محله علی‌قلی آقا کار شود، در یکسری موضوعات خاطرات جالبی داریم که تاکنون جایی نوشته‌نشده و خیلی به آن توجه نشده است اما از موضوعات مهم تاریخی است.
حضور پررنگ مستندات و منابع تاریخی در «ننگ‌سالی»
نویسنده کتاب «ننگ‌سالی» با تأکید بر مستند بودن این کتاب تصریح کرد: حتی تمام مقدمه‌هایی که برای هر فصل نوشته شده، با ذکر منبع معتبر است، تا فقط ادعای صرف نباشد. ارجاعات همه اسنادی هم که برای نگارش کتاب استفاده شده در آخر کتاب قرار داده شده است. زیرا وقتی یک واقعه‌ای از نزدیک بیش از 80 سال پیش گفته می‌شود، باید حتماً با منابع تاریخی آن مقایسه شود.
وی ادامه داد: همچنین باید در مصاحبه‌ها به تواتر هم برسیم؛ یعنی اتفاقات مشابهی که باورپذیر باشد هم ذکر شود. که خوشبختانه ما به این موضوعات رسیدیم. در کنار آن خیلی از مشاوره اساتید تاریخ هم استفاده کردیم و این شد که توانستیم «ننگ‌سالی» را با این سه موضوع در این محله خاص از اصفهان منتشر کنیم.
نگارش کتاب «کشف حجاب» در جریان است
دره‌گزنی اضافه کرد: حین همین کار متوجه شدیم که دیگر محله‌ها و خود شهر اصفهان هم این قابلیت را دارد و بعد از نگارش این کتاب متوقف نشدیم و پروژه را ادامه دادیم. در حال حاضر هم مصاحبه محله‌های دیگر در جریان است. همچنین پروژه کتاب «کشف حجاب» خود شهر اصفهان هم در جریان و در حال نگارش است. قرار است در ادامه از موضوعات مهم تاریخی دیگری هم که خاطرات بیشتری از مصاحبه با این افراد جمع‌آوری شده است، کتاب‌های این‌چنینی چاپ شود.
دره‌گزنی در پاسخ به اینکه فضاسازی داستانی چقدر در خاطرات کتاب «ننگ‌سالی» دخیل است، عنوان کرد: ازآنجاکه خاطرات مربوط به خیلی سال پیش است، اگر خود افراد حاضر و هم‌عصر رویداد تعریف کنند، طبعاً سنشان خیلی بالا است یا اگر به نقل باشد و پدر یا مادر فرد مصاحبه‌شونده برای او تعریف کرده باشند، قاعدتاً جزئیات زیادی ندارد که ما بتوانیم از آن یک داستان نیمه‌بلند پر از جزئیات بنویسم؛ لذا به ناچار قالب مینی‌مان را برای «ننگ‌سالی» انتخاب کردیم و تا آنجا که می‌شد از صحبت‌های شخص راوی استفاده کردیم اما در برخی فضاسازی‌ها به اجبار توصیفات بسیار کمی به اثر اضافه شده است؛ آن هم به این دلیل که شکل و قالب خاطره مشخص‌تر باشد.
نویسنده کتاب «ننگ‌سالی» در ادامه به ساختار کتاب اشاره کرد و گفت: «ننگ‌سالی» در سه فصل تدوین شده است. فصل اول با عنوان «پرده‌نشین» خاطرات کشف حجاب است که در 41 خاطره روایت شده است. فصل دوم با عنوان «شاه‌نشین» شامل 14 خاطره از ممنوعیت روضه است و فصل سوم و آخر کتاب با عنوان «خاک‌نشین»، حدود 24 خاطره از سال‌های قحطی را روایت می‌کند.
وی افزود: در بخش خاطرات قحطی، توانستیم خاطرات دو دوره قحطی در تاریخ کشور-یکی قحطی سال‌های جنگ جهانی دوم در سال‌های 1320 است و دیگری خاطرات قحطی سال 1296- را جمع‌آوری کنیم. برای قبل‌تر از این تاریخ هم فردی نداشتیم که آن زمان را درک کرده باشد یا از پیشینیان خود شنیده باشد.
خاطراتی مستند در مقابل جریان تطهیر پهلوی
دره‌گزنی در پاسخ به این سؤال که نگارش این‌گونه کتاب‌ها چگونه می‌تواند مقابل جریان پروژه تطهیر پهلوی مؤثر واقع شود؟ عنوان کرد: اگر بخواهیم خیلی کلی درنظر بگیریم و نخواهیم به همه مردم تعمیم دهیم، ما خیلی اهل خواندن تاریخ نیستیم که بخواهیم در جریان اتفاقات گذشته قرار بگیریم و طبیعتاً وقتی هم که آدم اهل مطالعه نباشد، هرکسی از هرجایی ادعایی کند را ممکن است زود باور کند.
به نکات لطیف در خلال تلخی تاریخ توجه کنیم
دره‌گزنی در پایان با اشاره به وجود اتفاقات خوب در خلال اتفاقات تلخ تاریخی عنوان کرد: به‌جز مباحث تاریخی و ظلم‌ها و سختی‌هایی که بر مردم گذشته است هر موضوعی و کتابی شیرینی‌هایی هم دارد. مثلاً در کتاب «ننگ‌سالی» خاطرات جالبی از خلاقیت خانم‌های ایرانی برای خروج از خانه با وجود قانون منع حجاب را شاهد بودیم که موضوع جالبی بوده است. همچنین نقشی که معماری اصفهان در کمک به آن‌ها داشته و اینکه راه داشتن خانه‌ها و پشت‌بام‌ها به یکدیگر و آن همیاری و تاب‌آوری که مردم در قحطی داشتند، را می‌توان جزو نکات لطیف کتاب بدانیم و بهتر است به این قبیل نکات هم در کنار تلخی‌ها و سختی‌ها توجه کنیم.
کتاب «ننگ‌سالی» نوشته فائزه دره‌گزنی، با زیرعنوان «خاطرات مردمی محله علی‌قلی آقای اصفهان از دوران کشف حجاب، ممنوعیت روضه و قحطی» به‌تازگی از طرف انتشارات راه‌یار در 184 صفحه با بهای 40 هزار تومان روانه بازار کتاب شده است.
انتهای پیام
