"Şiələr deyir ki, "müaviyə ibn əbi-süfyan" Peyğəmbərin "vəhy katibi" olub"
İQNA – (Beynəlxalq Quran Xəbər Agentliyi):
Vəhabilər öz kitablarında "müaviyə ibn əbi-süfyan"ın "vəhy katibi" olması barədə səhih bir sənəd tapa bilmədikləri üçün istəyiblər ki, bu səhih sənədi şiə kitablarından tapsınlar. Və guya tapıblar. Onlar Şeyx Səduqun (306 – 381 hq) "Məanil-Əxbar" kitabından bir hədisin təkcə əvvəl bir sətrini qayçılayıb gerisini kitabda saxlayaraq sosial şəbəklərdə paylaşırlar ki, şiələrin böyük hədis alimi Əbu Cəfər Məhəmməd İbn Əli İbn Babəvəyh (Şeyx Səduq) özünün "Məanil-Əxbar" kitabında Müaviyənin vəhy katibi (Qura ayələrinin nazil olarkən yazarı) olduğunu təsdiq edən hədis rəvayət edib. Və hədis belədir:
معاني الأخبار، ص346 - باب معنى استعانة النبي ص بمعاوية في كتابة الوحي - ح: 1- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ مُعَاوِيَةُ يَكْتُبُ بَيْنَ يَدَيْهِ».
Şeyx Səduq, "Məanil-Əxbar", s.346, "Peyğəmbərin (s) vəhyi yazmaq üçün Müaviyədən köməkçi qüvvə kimi istifadə etməsi fəsli, hədis: 1. – Məhəmməd ibn Musa ibn Mütəvəkkil mənə xəbər verdi Abdullah ibn Cəfər Himyəridən, o da Əhməd ibn Məhəmməd ibn İsadan, o da Həsən ibn Məhbubdan, o da Əbu Həmzə Sumalidən, o da İmam Baqir (ə)-dan ki, O həzrət (ə) buyurdu: "Allahın Rəsulu (s) dedi və Müaviyə onun yanında yazırdı" (!!!).
Mülahizələr:
1). Əvvələn bu fəslin adını Şeyx Səduq "Peyğəmbərin (s) vəhyi yazmaq üçün Müaviyədən köməkçi qüvvə kimi istifadə etməsi fəsli" qoysa da hədisin mətnində Peyğəmbərin (s) nə dediyi və Müaviyənin də nə yazdığı məlum deyil. Peyğəmbər (s) səhabələri ilə görüşündə həm Quran ayəsi, həm hikmətli kəlamlar, həm tibbi tövsiyələr, həm təfsir, həm dünyəvi işlər üçün məsləhətlər, həm məktublar və həm də lətifə deyib və danışıb. Bu hədisdən isə çıxmır ki, Müaviyənin yazdığı konkret olaraq nə idi!
Və qeyd edim ki, bütün hədis kitablarının bütün fəsillərində başlığın altında fəslin adı ilə mətni uyğun gəlməyən hədislər mövcuddur. Bu fəsl və hədis də onlardan biridir.
2). Bu hədisi sosial şəbəkələrdə paylaşanlar hədisin mətnini qayçılayıb və öz əqidələrinə "uyğun" yerini paylaşıblar və hədisin qalan hissəsini oxucuya çatdırmamaqla oxuculara xəyanət ediblər. Belə ki, hədisin qayçılanmış hissəsi təklikdə başqa məna verir və bütün mətn olduqda isə tam başqa bir mənanı çatdırır. Biz sizə hədisin tam mətnini təqdim edirik və siz yuxarıdakı tərcümə ilə aşağıdakı tərcüməni müqayisə edin:
معاني الأخبار ؛ النص ؛ ص346 - باب معنى استعانة النبي ص بمعاوية في كتابة الوحي - ح: 1- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ مُعَاوِيَةُ يَكْتُبُ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ أَهْوَى بِيَدِهِ إِلَى خَاصِرَتِهِ بِالسَّيْفِ مَنْ أَدْرَكَ هَذَا يَوْماً أَمِيراً فَلْيَبْقُرْ خَاصِرَتَهُ بِالسَّيْفِ فَرَآهُ. رَجُلٌ مِمَّنْ سَمِعَ ذَلِكَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ص يَوْماً وَ هُوَ يَخْطُبُ بِالشَّامِ عَلَى النَّاسِ فَاخْتَرَطَ سَيْفَهُ ثُمَّ مَشَى إِلَيْهِ فَحَالَ النَّاسُ بَيْنَهُ وَ بَيْنَهُ فَقَالُوا يَا عَبْدَ اللَّهِ مَا لَكَ فَقَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ أَدْرَكَ هَذَا يَوْماً أَمِيراً فَلْيَبْقُرْ خَاصِرَتَهُ بِالسَّيْفِ قَالَ فَقَالَ أَ تَدْرِي مَنِ اسْتَعْمَلَهُ قَالَ لَا قَالُوا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عُمَرُ فَقَالَ الرَّجُلُ سَمْعاً وَ طَاعَةً لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ».
Şeyx Səduq, "Məanil-Əxbar", s.346, "Peyğəmbərin (s) vəhyi yazmaq üçün Müaviyədən köməkçi qüvvə kimi istifadə etməsi fəsli, hədis: 1. – Məhəmməd ibn Musa ibn Mütəvəkkil mənə xəbər verdi Abdullah ibn Cəfər Himyəridən, o da Əhməd ibn Məhəmməd ibn İsadan, o da Həsən ibn Məhbubdan, o da Əbu Həmzə Sumalidən, o da İmam Baqir (ə)-dan ki, O həzrət (ə) buyurdu: "Günlərin birində Peyğəmbər (s) danışırdı və Müaviyə də O həzrətin (s) qarşısında əyləşib yazırdı (!) ki, Peyğəmbər (s) şəmşirin qəbzəsindən yapışmış əli ilə Müaviyənin böyrünə işarə edib dedi: "Hər kəs bir gün bu kişinin "əmir" olduğunu görərsə, onun böyrünü qılınc ilə cırsın".
Bunu Peyğəmbərdən (s) eşidən bir kişi Şamda gördü ki, Müaviyə camaat üçün çıxış edir. Qılıncını çəkdi və Müaviyəyə sarı cumdu. Camaat onun qarşısını aldılar və qoymadılar ki, Müaviyəyə yaxınlaşsın. Ondan soruşdular ki, ay Allahın bəndəsi, nə etmək istəyirsən?
O kişi dedi: Bir gün Həzrət Peyğəmbərdən (s) eşitdim ki, buyurdu: "Hər kəs bir gün Müaviyənin "əmir" olduğunu görərsə, onun böyrünü şəmşir ilə deşsin".
Ona dedilər: Bilirsən ki, onu kim bu işə təyin edibdir?
Dedi: Yox.
Dedilər: Möminlərin əmiri Ömər ibn Xəttab.
Dedi: Belədirsə, Möminlərin Əmirinə can və başla itaət və xidmət edirəm".
Artıq sizə bəlli oldu ki, vəhabilər hədisi qayçılayaraq hədisin mənasını nə qədər təhrif ediblər.
3). Bundan əlavə vəhabilər Şeyx Səduqun bu hədis barədə nəzərini də insanlardan gizlətməyə çalışıblar. Amma insaf bu idi ki, hədisin tam mətnini və Şeyx Səduqun da hədis barədə hədisin altında yazdığı fikri ilə birlikdə paylaşsınlar. Şeyx Səduqun bu hədis barədə elə hədisin mətnindən sonra yazdığı fikrini sizə təqdim edirik:
«قَالَ الصَّدُوقُ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنَّ النَّاسَ شُبِّهَ عَلَيْهِمْ أَمْرُ مُعَاوِيَةَ بِأَنْ يَقُولُوا كَانَ كَاتِبَ الْوَحْيِ وَ لَيْسَ ذَاكَ بِمُوجِبٍ لَهُ فَضِيلَةً وَ ذَلِكَ أَنَّهُ قَرَنَ فِي ذَلِكَ إِلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعْدِ بْنِ أَبِي سَرْحٍ- فَكَانَا يَكْتُبَانِ لَهُ الْوَحْيَ وَ هُوَ الَّذِي قَالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ فَكَانَ النَّبِيُّ ص يُمْلِي عَلَيْهِ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ فَيَكْتُبُ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ وَ يُمْلِي عَلَيْهِ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ فَيَكْتُبُ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ فَيَقُولُ لَهُ النَّبِيُّ ص هُوَ وَاحِدٌ فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ سَعْدٍ إِنَّ مُحَمَّداً لَا يَدْرِي مَا يَقُولُ إِنَّهُ يَقُولُ وَ أَنَا أَقُولُ غَيْرَ مَا يَقُولُ فَيَقُولُ لِي هُوَ وَاحِدٌ هُوَ وَاحِدٌ إِنْ جَازَ هَذَا فَإِنِّي سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَ مَنْ قالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ - فَهَرَبَ وَ هَجَا النَّبِيَّ ص فَقَالَ النَّبِيُّ ص- مَنْ وَجَدَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ سَعْدِ بْنِ أَبِي سَرْحٍ وَ لَوْ كَانَ مُتَعَلِّقاً بِأَسْتَارِ الْكَعْبَةِ فَلْيَقْتُلْهُ وَ إِنَّمَا كَانَ النَّبِيُّ ص يَقُولُ لَهُ فِيمَا يُغَيِّرُهُ هُوَ وَاحِدٌ هُوَ وَاحِدٌ لِأَنَّهُ لَا يَنْكَتِبُ مَا يُرِيدُهُ عَبْدُ اللَّهِ إِنَّمَا كَانَ يَنْكَتِبُ مَا كَانَ يُمْلِيهِ ع فَقَالَ هُوَ وَاحِدٌ غَيَّرْتَ أَمْ لَمْ تُغَيِّرْ لَمْ يَنْكَتِبْ مَا تَكْتُبُهُ بَلْ يَنْكَتِبُ مَا أُمْلِيهِ عَنِ الْوَحْيِ وَ جَبْرَئِيلُ ع يُصْلِحُهُ وَ فِي ذَلِكَ دَلَالَةٌ لِلنَّبِيِّ ص وَ وَجْهُ الْحِكْمَةِ فِي اسْتِكْتَابِ النَّبِيِّ ص الْوَحْيَ مُعَاوِيَةَ وَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ سَعْدٍ وَ هُمَا عَدُوَّانِ هُوَ أَنَّ الْمُشْرِكِينَ قَالُوا إِنَّ مُحَمَّداً يَقُولُ هَذَا الْقُرْآنَ مِنْ تِلْقَاءِ نَفْسِهِ وَ يَأْتِي فِي كُلِّ حَادِثَةٍ بِآيَةٍ يَزْعُمُ أَنَّهَا أُنْزِلَتْ عَلَيْهِ وَ سَبِيلُ مَنْ يَضَعُ الْكَلَامَ فِي حَوَادِثَ يَحْدُثُ فِي الْأَوْقَاتِ أَنْ يُغَيِّرَ الْأَلْفَاظَ إِذَا اسْتُعِيدَ ذَلِكَ الْكَلَامُ وَ لَا يَأْتِي بِهِ فِي ثَانِي الْأَمْرِ وَ بَعْدَ مُرُورِ الْأَوْقَاتِ عَلَيْهِ إِلَّا مُغَيِّراً عَنْ حَالَةِ الْأُولَى لَفْظاً وَ مَعْنًى أَوْ لَفْظاً دُونَ مَعْنًى فَاسْتَعَانَ فِي كَتْبِ مَا يَنْزِلُ عَلَيْهِ فِي الْحَوَادِثِ الْوَاقِعَةِ بِعَدُوَّيْنِ لَهُ فِي دِينِهِ عَدْلَيْنِ عِنْدَ أَعْدَائِهِ لِيَعْلَمَ الْكُفَّارُ وَ الْمُشْرِكُونَ أَنَّ كَلَامَهُ فِي ثَانِي الْأَمْرِ كَلَامُهُ فِي الْأَوَّلِ غَيْرَ مُغَيَّرٍ وَ لَا مُزَالٍ عَنْ جِهَتِهِ فَيَكُونَ أَبْلَغَ لِلْحُجَّةِ عَلَيْهِمْ وَ لَوِ اسْتَعَانَ فِي ذَلِكَ بِوَلِيَّيْنِ مِثْلِ سَلْمَانَ وَ أَبِي ذَرٍّ وَ أَشْبَاهِهِمَا لَكَانَ الْأَمْرُ عِنْدَ أَعْدَائِهِ غَيْرَ وَاقِعٍ هَذَا الْمَوْقِعَ وَ كَانَتْ يُتَخَيَّلُ فِيهِ التَّوَاطِي وَ التَّطَابُقُ فَهَذَا وَجْهُ الْحِكْمَةِ فِي اسْتِكْتَابِهِمَا وَاضِحٌ مُبَيَّنٌ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ».
"(Peyğəmbərdən (s) sonrakı azğınlıqlardan, müsəlmanların başına gələn müsibətlərdən sonra) Müaviyə insanlar arasında şübhəli və qanalıq bir simaya çevirilmişdi. Müaviyənin vəhy katibi olduğunu deyirlər. Əgər onun vəhy katibi olduğunu fərz etsək belə bu onun üçün bir üstünlük və dəyər sayılmır. Çünki (tərəfdarlarının dediyinə görə) Müaviyə vəhy yazmaqda Abdullah ibn Səd ibn Əbi Sərəh ilə yoldaş və dost olmuşdu və ikisi birlikdə yazırdılar. Abdullah ibn Əbi Sərəh isə Quran ayələrini təhrif etmək istəyirdi ki, Allah-Taala bu barədə ayə nazil Peyğəmbəri (s) xəbərdar etdi – (Ənam surəsi/93)... Sonra isə mürtəd olaraq Peyğəmbəri (s) şer ilə həcv etdi və Mədinədən qaçdı. Bundan sonra isə Peyğəmbər (s) onun barəsində buyurdu: "Hər kəs Abdullah ibn Səd ibn Əbi Sərəhi Kəbənin pərdələrindən asılmış da görsə, yubanmadan onu öldürsün"... Peyğəmbər (s) zahirdə müsəlman və əslində isə müşriklərin dostu olan bu iki nəfərə bu işi tapşırmışdı ki, vəhyin necə nazil olduğunu yaxından görsünlər və öz müşrik dostlarına çatdırsınlar ki, Peyğəmbər (s) bu sözləri özündə demir, Allah yanında nazil olur.
4). Vəhy katibləri heyəti Məkkənin fəthindən qabaq formalaşmışdı və Məkkənin fəthindən sonra Peyğəmbər (s) kimisə bu iş üçün xidmətə almadı. Abdullah ibn Səd və Müaviyə ibn Əbi Süfyan isə Məkkənin fəthindən sonra iman gətiriblər.
5). Peyğəmbər (s) İslam dinini elan edərkən Məkkə və Mədinədə çox az sayda yazmağı bilən var idi. Və belə bir vəziyyətdə kiminsə vəhy katibi seçilməsi fəzilət və dəyər deyildir. Buna görə də Müaviyə vəhy katibi olsa da bu onu cəhənnəm odundan xilas etməyəcək. Necəki dostu Abdullah ibn Səd yolunu azdı və Peyğəmbər (s) onun barəsində ölüm hökmü verdi, amma sonralar guya tövbə etdi və Osamnın vasitəçiliyi ilə sərbəst buraxıldı.
İstifadə edilmiş ədəbiyyat:
1). Şeyx Səduq, "Məanil-Əxbar", s.346, "Peyğəmbərin (s) vəhyi yazmaq üçün Müaviyədən köməkçi qüvvə kimi istifadə etməsi fəsli, hədis: 1.
2). Qazi Nöman Məğribi (259-362 hq), "Şərhul-Əxbar", c2, s.537, hədis: 508.
3). Şeyx Hürr Amuli, "İsbatul-Hüdat bin-nüsusi vəl-möcüzat", c1, s288, hədis:114.
4). Əllamə Məclisi, "Biharul-Ənvar", c.33, s.166, fəsl:17, hədis:435 və c.89, s.36, hədis:2.
5). Ayətullah Milani, "Məkatibur-Rəsul", c1,s.120.
6). Şeyx Abbas Qumi, "Səfinətul-Bihar", c6.s.554.
Hazırladı: Mirməhəmməd Bəşir
