Dünyamızda məada imanın təsiri
Təşviq və təhdid insan hərəkətində mühüm rol oynayır. Uca Allahın təşviq etməsi və ya qəzəblənməsi, həmçinin əbədi cəhənnəm və cənnətlə bağlı təşviq və təhdid növü daha çox təsir edir. Əgər məada iman və əminliyi özümüzdə yaratsaq, onun varlığımızda qurucu rolunu görərik. Bu evin hesabı, müfəttişləri, məhkəmələri, həbsxanaları, işgəncələri olduğunu, kiçikli-böyüklü işlərinin izlənildiyini və hesaba alındığını, bütün sıxıntıların, rahatlıqların onun öz işinin təsiri olduğunu bilən insan, şübhəsiz ki, laqeyd, alçaq və təcavüzkar bir insan ola bilməz. Əməyinin cüzi bir hissəsinin də əvəzsiz qalmayacağını bilən insan da təşviq olmaya bilməz. Quranda bununla bağlı nümunə olaraq gətirdiyimiz ayələr vardır:
İqtisadi məsələlər
Quran ticarət edənlərə buyurur: Vay o satıcıların halına ki, insanlardan alan zaman tam almağa çalışırlar, amma çəkib satmaq istədikdə isə az verirlər. Sonra deyir: «ألا یَظنُّ اولئك أنّهم مَبعوثون لِیَومٍ عظیم» (Mütəffifin, 4-5). Məgər bu tərəzidə aldadanlar böyük bir günə gətiriləcəklərini bilmirlərmi? İlahi ədalət məhkəməsində bütün bu tərəzidə az satdıqlarına görə cavab verməlidirlər?
Burada Quran qiyaməti xatırladaraq tərəzidə aldadanların qarşısını alır. Əlbəttə ki, bu, Məadın rolunun bir nümunəsi idi. Yoxsa istehsal, bölgü, istehlak, idarəçilik, ticarət və hər hansı digər fəaliyyət növü, xüsusilə israfçılıq da daxil olmaqla bütün iqtisadi məsələlərdə Maada inam mühüm rol oynayır.
Özlərini üstün tutanlarla davranış növü
Firon Həzrət Musanın (ə) nüfuzunu aşağı salmaq, öz sehrləri ilə Həzrət Musanın möcüzəsini puç etmək üçün bütün şəhərlərdən sehrbazları dəvət etdi. O vaxta qədər məada inanmayan bu sehrbazların hamısının gözü Fironun sarayından bir sikkəyə baxırdı və onu dilə də gətirib Firona dedilər: «أئنّ لنا لأجراً» (Əraf, 113 və Şüəra, 41). Musanın nüfuzunu aradan aparsaq, bizə pul və maaş verəcəksənmi? Fironun müsbət cavabı ilə işə başladılar və əllərindən gələni etdilər. Sonra Musa peyğəmbər əsasını atdı. O, əjdaha oldu və onların bütün planlarını məhv etdi.
Musanın möcüzə və işinin onların məhdud sehr və işlərindən böyük olduğunu və bunun 100% ilahi bir iş olduğunu başa düşən sehrbazlar, Fironun hüzurunda Musaya iman gətirdilər. Qəzəblənən Firon hamını hədələyərək dedi: Məndən icazə almadan iman gətirəcəksinizmi?! Əllərinizi və ayaqlarınızı kəsib sizi xurma ağaclarının budaqlarından və gövdələrindən asacağam.
Amma bir saat əvvələ qədər iman gətirməyən və gözləri fironun mükafatlarında olanlar indi Allaha və məada iman gətirdiklərinə görə fironun hüzurunda durub tam sakitliklə ona dedilər: “İndi nə hökm edəcəksənsə, et. Sən ancaq bu dünyada hökm edə bilərsən!" (Taha, 72). Hər nə istəyirsən, et. Çünki sənin gücün və zülmün bu dünyadan böyük deyil. "(İman gətirmiş sehrbazlar) dedilər: “Zərəri yoxdur, biz öz Rəbbimizə tərəf (Allahın hüzuruna) dönəcəyik!" (Şüərəa, 50). (Bütün əhvalat Əraf surəsi, 112-126-cı ayələrdə və Şüəra surəsi, 37-dən 51-ci ayələrə qədər və Taha surəsi, 56-dan 72-ci ayələrə qədər deyilmişdir).
Doğrudan da, məad inancı bu insanların ruhlarında necə bir hərəkət yaratdı ki, bir neçə dəqiqə əvvələ qədər onlar üçün ən vacib məsələ kimi görünən dünya, Firon, sikkələr və mükafatlar, onların ruhunda dəyərsizləşdi. Fironu və onun qüdrətini məsxərəyə qoydular, bunu məhdud və əhəmiyyətsiz saydılar.
Bəli, məada inam bu insanlarda mədəni inqilab yaratmış, onların ruhunu genişləndirmiş, onları şəhidliyə eşq bəsləmək həddinə çatdırmışdır.
- Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "İslamın əqidə prinsipləri (Məad)" kitabından götürülmüşdür.
