Başqalarının sahib olduqları şeylərə tamahkarlığı pisləmək
"Allahın (maddi, yaxud mənəvi cəhətdən) birinizi digərinizdən üstün tutduğu (birinizə digərinizdən artıq verdiyi) şeyi (özünüzə) arzulamayın. Kişilərin öz qazandıqlarından öz payı, qadınların da öz qazandıqlarından öz payı vardır. (Dilədiyiniz şeyi) Allahın lütfündən (mərhəmətindən) istəyin! Şübhəsiz ki, Allah hər şeyi (olduğu kimi) biləndir" (Nisa, 32).
Bu ayə, sinəsi geniş olmağı anlaya bilən (böyük ürəkli olan), başqalarına verilmiş bəzi xeyir və imtiyazları qəbul etməyi bacaran, daim şikayətlənməyən bütün insanlar üçün böyük bir dərsdir.
Bütün insanların Allahı var. Əgər heç bir şeyləri yoxdursa da, Onun dostluğu dünyanın bütün zənginliklərindən və nemətlərindən qiymətlidir. Allah insanları, hər bir dəstəni bir vəzifə üçün yaratmışdır və hər bir insanın Allahın yanında xüsusi yeri və mövqeyi vardır.
Əgər Allah bəzi insanlara xüsusiyyət və imtiyazlar veribsə, ola bilsin ki, onlar başqa insanlar üçün həmin nemət və imtiyazların daşıyıcıları olsunlar. Kimsə daha yaxşı oxuyanda və musiqi zövqü daha yaxşı olanda qısqanclıq etməyin mənası yoxdur. Dünyadakı bütün musiqiçilər öz imtiyazlarını başqalarına sərf ediblər. Tarixin məşhur adamları hamımızındır. Dünyada minlərlə ciyərinin qanının yeyib, amma bizə o qədər şirin kitablar yazıb hədiyyə edən böyük şəxsiyyətlər var. Ümumdünya irsi hər kəs üçün qürur mənbəyidir.
Amma başqa bir yer də var ki, burada bir saç qədərində belə, geri addım atmaq olmaz, imtiyaz və fərqliliyi qəbul etməmək lazımdır. Bu, qanun qarşısında bərabərlik və eyni azadlıq, söz və iş, din, yol və məktəb seçmək hüququndan istifadə etməkdir. Belə məsələlərdə heç kəsi digərindən üstün tutmaq olmaz.
Kişi və qadın Allah qatında bərabərdirlər və qadın olduğuna görə heç kim imtiyazdan məhrum edilə bilməz. Amma istedad və fiziki və sosial şərait baxımından bəzən kişilərin, bəzən də qadınların məntiqli olduğu halda nəzərə alınması lazım olan üstünlükləri olur.
Əgər kişiyə qadının dolanışığını təmin etmək kimi ağır bir vəzifə verilsə və bunun müqabilində kişiyə mirasın üçdə ikisini, qadına üçdə birini bölmək imtiyazı verilsə, bu zahiri bərabərsizlik var-dövlətdə həqiqi bərabərlik yaratmaqdır. Çünki qadın onun üçdə birinə sahibdir və onu şəxsi mənfəətindən başqa xərcləmək öhdəliyi yoxdur. Kişi isə onun üçdə ikisini aldıqda onu başqa bir qadınla bölüşməlidir. Qadının, istər həyat yoldaşı, istər bacısı, istər qızı, istərsə də anası olmasından asılı olmayaraq, onların xərcini çəkməlidir, çünki o, hamısının qarşısında öhdəliyi var.
Başqa sözlə, kişilərə verilən bəzi sosial imtiyazlar kişilərin evin sütunu kimi fəaliyyət göstərmələrini tələb edən vəzifələrin olması ilə bağlıdır. Kişilər möhkəm sütunlar kimi dayanıb bu ağır yükü çiyinlərinə götürdülər. Qadınlar bu sütunların altında uşaq böyütmə həyatının bütün qayğılarından uzaq, bolluq içində yaşaya bilərlər.
Bu gün texnologiyanın inkişafı və qadınlar və kişilər üçün imkanların yaradılması sayəsində saysız-hesabsız qadınlar iş və sosial xidmət sahəsinə daxil olub, iqtisadi, sosial və hətta emosional müstəqilliyə nail olublar. Buna görə də o, heç bir ehtiyac duymadan kişiyə olan sevgisini əvvəlkindən daha yaxşı ifadə edə bilir. Və onun sevgisini qəbul edə bilər.
Zahiri imtiyazlar və səthi bərabərsizliklər haqqında daha bir çox məqamlar var ki, bunların hamısının rasional əsasları var, yoxsa, bu imtiyazlar ləğv edilir.
* Ustad Hüseyn Muhyiddin İlahi Qumşei tərəfindən yazılmış "Quranda 365 gün" kitabından götürülmüşdür.
4118934
