ABŞ-ın Yale Universitetinin Kitabxanasında nümayiş etdirilən İslam əlyazmaları
“İQNA”-nın “Yale News Daily”-yə istinadən verdiyi məlumata görə, ABŞ-ın Yale Universitetinin Beinecke Nadir Əlyazma Kitabxanası “Qələmlə bilik: İslam əlyazmaları dünyası” adlı sərgini açıb.
Bu sərgi ABŞ-da İslam əlyazmalarının ən böyük kolleksiyalarından biri olan Yale Universitetinin İslam Əlyazmaları Kolleksiyasını nümayiş etdirən ilk sərgidir. Sərgi Qurani-Kərimin ilkin nüsxələrindən tutmuş müasir sənədlərə qədər İslam sivilizasiyasında zaman və məkan müxtəlifliyini, müxtəlif elmi və ədəbi üslubları vurğulamaq üçün əsərlər toplusunu əhatə edir.
Sərginin kuratorlarından biri və Yale Universitetində Osmanlı türkcəsi müəllimi Özgen Flik, “Yelin qlobal kolleksiyalarından nümunələr nümayiş etdirməklə İslam dünyasının bir-birinə bağlı ənənələrini vurğulamaq və fikir və düşüncələrin mədəniyyətlər arasında necə mübadiləsi aparıldığını göstərmək istədik” dedi.
Yale Universiteti 4000-dən çox əlyazma ilə İslam əlyazmalarının qorunmasında aparıcı qurumlardan biridir və bu, onu öz növünün üçüncü ən böyük kolleksiyası və ölkənin ən qədimlərindən biri edir. Bu sərgi bu ədəbi xəzinələrin yalnız kiçik bir hissəsini nümayiş etdirir.
Bu semestrdə Flick “İslam əlyazmalarının işıqlandırılması: tarix, nəzəriyyə və təcrübə” adlı kursu tədris edir, bu kursda tələbələr sərgidə nümayiş etdirilən əsərlərlə tanış olacaq və hətta sinifdə rəsm və rəngləmək vasitəsilə oxşar əsərləri canlandırmağa çalışacaqlar.
Sərgi, kitabxanaçı Agnieszka Rieck və Yaxın Şərq Araşdırmaları Departamentinin Kitabxanaçısı Roberta L. Dougherty arasında əməkdaşlıqdır. Rik bu sərginin müxtəlif coğrafi və linqvistik dövrlərə aid əsərlərin nümayiş olunduğu üçün digər oxşar nümunələrdən fərqləndiyini qeyd edərək, əlavə edib: “Məhdud sayda dil və ya konkret mövzu ilə məhdudlaşdırıla bilən digər sərgilərdən fərqli olaraq, bizim sərgimiz müxtəlif dövrlərdən və bölgələrdən geniş çeşiddə əsərlər nümayiş etdirir”.
Sərgidə ABŞ-ın Şimali Karolinasından Dəməşqə qədər bir-birindən uzaq yerlərdən unikal əsərlər nümayiş etdiriləcək. Dougherty-nin sözlərinə görə, əsərlərdən bəziləri əvvəllər də nümayiş etdirilsə də, bir çoxları ilk dəfə nümayiş etdirilir və kataloqlaşdırılır.
"Biz sadəcə şüşə arxasında saxlanılan və kolleksiyaçıların marağına səbəb olan sənət əsərlərini deyil, adi insanların istehsal etdiyi və ya istifadə etdiyi, hər gün istifadə oluna bilən, hətta cibinə qoyula bilən əsərləri təqdim etmək istədik", - Dogerti bildirib.
Sərgi təşkilatçılarını heyran edən fərqli əsərlər arasında 13-cü əsrə aid kvazensiklopedik kosmoloji mətn də var idi.
Sərgidə nümayiş olunan əsərlər riyaziyyat, memarlıq, elm və tibb kimi müxtəlif mövzuları əhatə edir. Sərgi əlyazmaların arxasındakı zəngin mədəniyyətin hərtərəfli görünüşünü təmin edərək, mədəniyyətlər və dövrlər üzrə müxtəlif düşüncə məktəblərini birləşdirməyə çalışır.
Bank Kitabxanasının sərgi və nəşr proqramlarının direktoru Rachel Hirschman, ziyarətçilərin sərgilənən müxtəlif mövzularla onları maraqlandıran bir şey tapacağına ümid etdiyini söylədi.
Bu sərgi ziyarətçiləri lazımi məlumatlarla təmin edən izahlı mətnləri ehtiva edir. Bundan əlavə, bələdçi kitabçası ziyarətçilərin ixtiyarına veriləcək və kiçik əlyazma müsabiqəsi keçiriləcək.
Rik sözünə belə davam etdi: “İslam dünyası Qərbdən əsrlər əvvəl perqamentdən istifadə edərək kağıza keçdi. Baxmayaraq ki, çap sənayesindən istifadə islam dünyasında sonrakı əsrlərdə geniş şəkildə qəbul edilir. Sərgidə Qurani-Kərimin eramızın 10-cu əsrinə aid mətninin bir hissəsi olan perqament üzərində yazılmış yalnız bir əlyazma yer alır.
Bu sərginin “Qələmlə elm” adı “Qələm” surəsindən götürülüb və 10 avqust 2025-ci il tarixinədək həftə ərzində ziyarətçilərin üzünə açıq olacaq.
4271007
