مشاركت موسسات و متوليان امور قرآنی باعث موفقيت این مراکز می‌شود

گروه فعاليت‌های قرآنی: در ميزگرد بررسی مشكلات موسسات قرآنی خوزستان عنوان شد كه بايد حلقه‌ای با مشاركت موسسات قرآنی و متوليان امور قرآنی در قالب بازرسي از موسسات شكل گيرد تا فعاليت‌ها در كنار يكديگر چيده شوند و موسسات قرآنی جايگاه خود را تثبيت كنند.

قاسم شميری، كارشناس مسئول امور قرآنی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در سومين ميزگرد بررسی مشكلات موسسات قرآنی استان كه در تحريريه ايكنای خوزستان برگزار شد با بيان اينكه در اين اداره كل كار كليشه‌ای مد نظر نيست اظهار كرد: هدف اصلی در امور قرآنی توسعه و ترويج فعاليت‌های قرآنی است.

وی ادامه داد: در راستای دستيابی به اين اهداف اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در دو مرحله استانی و بعد از آن كشوری مصاحبه‌ای را با حضور متقاضيان دريافت مجوز موسسات قرآنی برگزار می‌كند كه كارشناسان در مصاحبه به ارزيابی علمی، ايده‌ها، سوابق، و ويژگی‌های فردی شخص متقاضی می‌پردازند، پس از صدور مجوز برنامه‌های مختلفی برای اجرا به وی ارائه می‌شود.

كارشناس مسئول امور قرآنی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان در این باره اظهار كرد: موسسات قرآنی كه از عملكرد مطلوبی برخوردار نيستند مجوزشان تعليق می‌شود؛ در این میان بارها در جلسات به مديران موسسات قرآنی اعلام شده است كه اگر با مشكلي مواجه هستند به مسئولان امور قرآنی در ادارات مربوطه مراجعه كنند.

وی عنوان كرد: دو نوع موسسه انتفاعی و غيرانتفاعی در اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان وجود دارد؛ موسسه قرآنی انتفاعی موسسه‌ای تجاری است و موسسه قرآنی غيرانتفاعی عام‌المنفعه كه به‌صورت مردمی به فعاليت می‌پردازد و كمك‌هايی نيز از سوی دولت به آنها می‌شود، البته از پرداخت ماليات نيز معاف هستند و بسياری از موسسات قرآنی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان غيرانتفاعی هستند.

كارشناس مسئول امور قرآنی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان اظهار كرد: با توجه به توان و استعدادهای قرآنی و البته محروميتی كه در استان خوزستان در رابطه با مباحث قرآنی وجود دارد، گام‌هایي هرچند كوتاه در اين ارتباط برداشته شده است و مناطق حاشيه‌ای خوزستان دارای استعدادهای بي‌بديلی هستند كه برخی از موسسات قرآنی می‌توانند از اين استعدادها حمايت كنند.

وی با بيان اين‌كه استان خوزستان دين خود را ادا كرده است تصریح کرد: آيا حق استان در زمینه فعالیت‌های قرآنی ادا شده است؟ نخبگان قرآنی در استان فراوانند و می‌توان با كيفيت و نظارت برنامه‌های قرآنی بسياری را اجرا كرد. ضعف كار ما مسئولان قرآنی در ناآشنا بودن جوانان با قرآن كريم نمود پيدا می‌كند. متصديان امور قرآنی بايد به فعاليت بپردازند و موازی‌كاری را از بين ببرند.

شميری بيان كرد: راه‌اندازی «مجمع خيرين قرآنی» يكی از اموری است كه مقرر شده در كميسيون تخصصی كارشناسان قرآنی ادارات عضو شورای قرآن استان خوزستان مطرح شود. سعی برآن است تا نخستين مجمع خيرين قرآنی استان خوزستان در تابستان 91 تشكيل شود. اين امر بايد توسعه يابد و از توانايی خيران بهره برد.

وی بر فعاليت بهينه موسسات قرآنی تأكيد كرد و گفت: با توجه به اینکه مجوز موسسات قرآنی برای مدت زمان محدودی صادر نمی‌شود از اين رو بايد موسسات قرآنی خروجی قوی داشته باشند. اگر به واقع موسسات قرآنی فعاليت‌های مناسب و مطلوبی داشته باشند، حمايت متوليان امور قرآنی نيز در پی آن محقق مي‌شود، موسسات نبايد توقع کمک مالی از نهاد و یا ارگانی داشته باشند تا به فعاليت بپردازند.

شميری در بخش ديگری از سخنان خود به برگزاری كارگاه‌های تخصصی قرآن كريم در ادارات متولی امور قرآن كريم اشاره و اظهار كرد: برگزاری كارگاه‌های تخصصی با مدت زمان كوتاه و در فضای اداری بسيار مشكل است اما با مشاركت ساير ادارات و شورای قران خوزستان می‌توان اردوگاه قرآنی راه‌اندازی كرد كه شامل امكانات مختلفی باشد، بودجه راه‌اندازی اين امر وجود دارد اما تحقق آن نيازمند پيگيری است.

كارشناس مسئول امور قرآنی اداره‌كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان به تشويق فعالان قرآنی نيز اشاره كرد و گفت: بايد ابداعاتی در اين زمينه صورت گيرد تا فعالان قرآنی به فعاليت‌های خود ادامه دهند. با فرهنگ‌سازی در اين زمينه همگان جذب امور قرآنی خواهند شد.

وی ادامه داد: زمانی كه فكر فعالان قرآنی به دلايل مشكلات مالي متزلزل باشد و جلسات قرآنی سست باشند، خروجی آن منفی خواهد بود. شعار و البته كار كارشناسی نيز اين است كه موسسات قرآنی بايد به سوی عملكرد مطلوب پيش روند و متوليان امور قرآنی نيز آنها را حمايت خواهند كرد.

شميری اظهار كرد: طرح‌ها و ابداعات نوين و تخصصی بايد در موسسات قرآنی شكل گيرد و تاثيرات آن در جامعه جاری شود. موسسات قرآنی بايد خود را توانمند جلوه دهند و به فعاليت بپردازند و فقط به فكر دريافت امكانات مالی نباشند.

كارشناس مسئول امور قرآنی اداره‌ كل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان عنوان كرد: باید حلقه‌ای از موسسات قرآنی و متوليان امور قرآنی شكل گيرد تا برنامه‌ها در كنار يكديگر چیده شوند و زمینه تحقق موفقیت فراهم شود.

وی با بيان اينكه حمايت از موسسات قرآنی وجود دارد، گفت: موسسات قرآنی بايد جايگاه خود را تثبيت كنند و در مور قرآنی مدعی باشند، در اين صورت متوليان امور قرآنی نيز عملكرد آنها را خواهند ديد.

شميری با اشاره به اینکه تعلیق برخی از موسسات قرآنی در شهرستان اهواز از سوی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان به دليل كم‌كاری باعث شد که موسسات ديگر به تكاپو بيفتند، تصریح کرد: در بحث قرآنی بايد با اشتياق وارد شد و اگر ديد و نگرش فقط مادی باشد نتيجه مطلوبی حاصل نخواهد شد.

شميری بيان كرد: شورای قرآن خوزستان قدمی ايجابی و مثبت برای موسسات قرآنی استان محسوب می‌شود. با توجه به آغاز تشكيل جلسات كارشناسان قرآنی ادارات عضو شورای قرآن خوزستان كه از نظر تجربه و عملكرد قرآنی در سطح بالايی قرار دارند و همچنين بررسی موضوعات مختلف از جمله نظام‌نامه تشويق فعالان قرآنی، می‌توان قوانينی را وضع كرد كه همگان و از جمله موسسات قرآنی از آن بهره‌مند شوند؛ اين امر باعث وحدت رويه ميان متوليان امور قرآنی و موسسات قرآنی استان خوزستان خواهد شد.

وی به حضور قائم مقام وزير ارشاد در خردادماه امسال در خوزستان اشاره كرد و گفت: گردهمايی فعالان قرآنی استان خوزستان، اعضای شورای قرآن استان، مديران موسسات قرآنی خوزستان به هنگام حضور وی و ديدار با آيت‌الله سيد محمد علی موسوی جزايری، نماينده ولی فقيه در استان خوزستان در جهت اين وحدت رويه بسيار مفيد است.

شميری در پاسخ به پرسش خبرنگار ايكنای خوزستان مبنی بر فعالیت مربيان قرآنی با مدرک تحصيلی زير ديپلم در برخي موسسات با رد این موضوع، اذعان کرد دوره‌های مختلفی برای مربيان در ادارات متولی امور قرآنی برگزار می‌شود كه پايين‌ترين سطح مدرك تحصيلی شركت‌كنندگان ديپلم است.

وی در ادامه پيشنهاد داد که برگزاری چنين ميزگردهايی با این محوریت بايد بيشتر شود، بايد مديران موسسات قرآنی گردهم آيند و نظرات و پيشنهادات و انتقادات خود را بيان كنند.

در ادامه ميثم ساكی، مديرعامل اتحاديه مراكز و مؤسسات قرآنی استان خوزستان نیز با بيان اينكه سياست دولت بر اساس سامان‌دهی و انسجام‌بخشی به آن دست مؤسسات قرآنی است كه بيشتر عملکرد سنتی دارند، اظهار كرد: در راستای دستيابی به اين هدف اقدام به برگزاری دوره‌ها و كارگاه‌های توجيهی و آموزشی شده است تا موسسات قرآنی در جهت رسيدن به اهداف مورد نظر متوليان امور قرآنی گام بردارند.

وی ادامه داد: پيرو اين موضوع بسياری از مؤسسات قرآنی در حال حاضر بسيار مطلوب عمل می‌كنند و انتظار آن است كه ساير مؤسسات نيز خود را به جايگاه مناسب برسانند.

ساكی به بحث نظارت بر عملكرد مؤسسات قرآنی اشاره و بيان كرد: نظارت‌های انجام گرفته بر عملكرد موسسات قرآنی از انسجام لازم برخوردار نيست و انتظار است كه نظارت مراجع ذی‌صلاح به صورت منظم و منسجم انجام شوند.

وی ادامه داد: در بازرسي از برخي موسسات قرآني اين مهم مشهود بود كه برخی از مؤسسات در رابطه با عملكرد و اهداف سازمان توجيه نبوده‌اند كه پس از توجيه و تبيين رويكردهای يك مؤسسه قرآنی، فعاليت خود را به اهداف سازمان دارالقرآن كريم نزديك كرده‌اند.

ساكی عنوان كرد: بهترين حمايت مراجع مرتبط با مؤسسات قرآنی، صدور مجوز برای اين گونه موسسات است. مؤسسات قرآنی با مجوز خود می‌توانند با بسياری از نهادها و دستگاه‌های اجرايی مرتبط شوند؛ ملاك وجود مؤسسات قرآن همين مجوز فعاليت است.

مديرعامل اتحاديه مراكز و مؤسسات قرآنی استان خوزستان به مسير طولانی مؤسسات قرآنی در راستای رسيدن به اهداف متوليان امور قرآنی اشاره و بيان كرد: اتحاديه مراكز و موسسات قرآنی اداره تبليغات اسلامی می‌تواند مجمع مفيدی باشد برای تجمع مؤسسات قرآنی و پيگيری مطالباتشان از نهاد اجرايی.

وی بيان كرد: رديف بودجه‌ای برای حمايت از مؤسسات قرآنی وجود ندارد اما ادارات كل ارشاد و تبليغات خوزستان با ارائه طرح اين حمايت را ايجاب می‌كنند. پيش از اين چنين حمايت‌هايی وجود نداشت، بنابراين مؤسسات قرآنی نيز بايد تلاش خود را به كار گيرند تا به اهداف موردنظر متوليان امور قرآنی نزديك شوند و كارهای بزرگ را انجام دهند.

ساكی به مشكلات حال حاضر مؤسسات قرآنی اشاره كرد و گفت: نبود وجود كادر متخصص يكی از مشكلات مؤسسات قرآنی است. مشاهده شده که در بيشتر مؤسسات قرآنی مديرعامل نيز تخصص مرتبط و لازم را نداشته باشد.

ساكی با اشاره به اینکه برخی از فعالان مؤسسات قرآنی برای موارد انتفاعی وارد اين عرصه شده‌اند، تصریح کرد: اگر این مديران مؤسسات قرآنی متخصص بودند استان خوزستان حائز رتبه برتر در امور قرآنی می‌شد.

به گفته ساکی صدور مجوز موقت از سوی ادارات كل فرهنگ و ارشاد اسلامی و تبليغات اسلامی خوزستان بدان جهت است که اگر مؤسسه قرآنی عملكرد مطلوب را دارا نبود، منحل شود.

وی گفت: برگزاري مصاحبه‌های تخصصی امری جديد است و با ضعف‌های بسياری همراه است. پس از مراحل مصاحبه و اخذ مجوز، مسيری بايد طی شود تا مدير مؤسسه قرآنی خود را در بحث اجرايی نشان دهد و در آنجا است كه مشخص می‌شود مدير موسسه قرآنی عملكردی ضعيف دارد.

ساكی در ادامه با طرح اين پرسش كه چند موسسه قرآنی در استان وجود دارد و در اين ميان چه تعداد فعال هستند؟ گفت: مؤسسات قرآنی هنوز نتوانسته‌اند انتظارات متوليان امور قرآنی را برآورده سازند.

مديرعامل اتحاديه مراكز و مؤسسات قرآنی استان خوزستان پيشنهاد داد: تيم بازرسی از مؤسسات قرآنی با حضور سه ارگان ادارات كل اوقاف و امور خيريه، فرهنگ و ارشاد اسلامی و تبليغات اسلامی تشكيل شود و خبرگزاری ايكنا نيز شاهد اين بازرسی از موسسات قرآنی استان باشد.

در ادامه شميری در واكنش به نظر ساكی مبنی بر عدم وجود كادر متخصص در برخی از موسسات قرآنی گفت: اين سخن عملكرد ارشاد و تبليغات را زير سوال می‌برد. اگر شخص متقاضی صدور مجوز به امور قرآنی و اجرايی واقف نباشد مجوز برای وی صادر نمی‌شود. اين ايرادات قائم به فرد نيست بايد موسسات قرآنی مورد بررسی قرار گيرد تا ضعف آنها برطرف شود.

كارشناس مسئول امور قرآنی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان بيان كرد: اگر اين مطلب بيان می‌شود كه كادر موسسات قرآنی متخصص نيستند پس چگونه از مراحل مصاحبه عبور كرده‌اند؟ من اين مطلب را قبول ندارم.

قاسم مقدمی، سرپرست دارالقرآن الكريم استان خوزستان نیز در این میزگرد اظهار كرد: وجود، اهميت و ضرورت مؤسسات قرآنی انكارناپذير است. در زمان تشكيل مؤسسات قرآنی به عنوان بازوان پرتوان اجرايی شدن امور قرآنی ادارات كل فرهنگ و ارشاد اسلامی و تبليغات اسلامی خوزستان محسوب می‌شدند.

وی تصريح كرد: در سال 83 سازمان دارالقرآن الكريم كشور با استفاده از توان ادارات كل تبليغات اسلامی استان‌ها، موضوع حمايت و سازماندهی مؤسسات قرآنی را آغاز كرد كه با وجود تأثيرگذاری فراوان آن، مشكلاتی نيز هنوز وجود دارد. يكی از اين مباحث صدور مجوز تأسيس مؤسسات قرآنی است.

سرپرست دارالقرآن الكريم خوزستان با تأكيد به عنوان مردمی مؤسسات قرآنی گفت: سياست بر آن است كه فعاليت‌های موسسات قرآنی به صورت مردمی انجام شود به مانند آنچه كه مردم در مراسم عزاداری ماه محرم به صورت خودجوش انجام می‌دهند. هدف سياست كلی كشور بر اين اساس است كه فعاليت‌ها به صورت همه جانبه به مؤسسات قرآنی واگذار شوند و مشكلات رفاهی، مالی و مكانی مؤسسات قرآنی به خود آنها مرتبط می‌شود. صدور مجوز منوط به دارابودن امكانات اوليه است و لزوم صدور مجوز مشروط به دارابودن نيازهای اوليه برگزاری دوره‌های عمومی قرآن كريم است‌؛ از انتشار فراخوان نام‌نويسی دوره‌های آموزشی گرفته تا وسايل سرمايشی و گرمايشی. برخورداری متقاضی از امكانات اوليه بايد محرز شود تا مجوز تأسيس مؤسسه قرآنی صادر گردد.

وی بيان كرد: در طول سال حمايت از مؤسسات قرآنی صورت می‌گيرد اما نه به صورت حمايت مالی. اين حمايت‌ها در قالب طرح‌های آموزشی، پژوهشی، تبليغی و ترويجی به صورت مدون به موسسات قرآنی ارائه می‌شود و اعتبار هر طرح مبلغ 170- 180 هزار تومان را به مؤسسه قرآنی اختصاص می‌دهد.

مقدمی ادامه داد: در برخی مواقع اداره‌كل تبليغات اسلامی خوزستان با توجه به دارايی خود مبلغی را به جهت ارائه اقلام و تجهيزات به مؤسسات قرآنی اختصاص می‌دهد. مؤسسات قرآنی ثبت شده تا سقف 3 ميليون تومان، مؤسسات قرآنی موقت تا سقف يك ميليون و 500 هزار تومان، خانه‌های قرآنی تا سقف 1 ميليون و مؤسساتی كه مجوز رسمی ندارند نيز حمايت شدند.

وی عنوان كرد: هدف، ارتقا اين گونه حمايت‌ها است اما مؤسسات قرآنی بايد خود متولی امور خود باشند. نهادهای متولی امر قرآنی با صدور مجوز به مؤسسات قرآنی رسميت و جايگاه بخشيدند.

مقدمی گفت: مؤسسات قرآنی استان از لحاظ كمی نسبت به وسعت استان خوزستان بسيار اندك هستند. در برخی از مناطق مؤسسات قرآنی بسيار اندك و در برخی ديگر زياد هستند و اين مطلب بايد اصلاح شود. البته بر اساس قانون و با توجه به فعاليت‌های گوناگون تخصصی مؤسسات قرآنی اگر موسسات در فاصله 500 متری از يكديگر در مناطق مستقر باشند، اين نزديكی بلامانع است.

مقدمی به بازرسی از مؤسسات قرآنی نيز اشاره و تصريح كرد: در بازرسی‌های انجام شده در سال 90 مشاهده شد كه فعاليت‌های برخی از مؤسسات قرآنی از سطح مكتب‌خانه و برگزاری جلسات قرآنی فراتر نرفته است؛ این در حالی است که فعاليت مؤسسه قرآنی فراتر از اين‌ها است. البته نبايد انتظار داشت همه مؤسسات قرآنی به صورت حرفه‌ای فعاليت داشته باشند. سختگيری نسبت به متقاضيان صدور مجوز مؤسسات قرانی به منظور انجام فعاليت‌های مطلوب است.

سرپرست دارالقرآن الكريم خوزستان به نحوه صدور مجوز تاسيس موسسه قرآنی اشاره كرد و گفت: سمت و سوابق شخص متقاضی برای اين سازمان ملاك نمی‌باشد و متقاضيان بايد گواهی عدم سوءپيشينيه را ارائه دهند.

وی در بخش ديگری از سخنان خود به برگزاری كارگاه‌های تخصصی قرآن كريم اشاره كرد و گفت: ايده برپايی اين گونه كارگاههای تخصصی با حضور دو نفر از استادان مصری مطرح شده است كه پيشنهاد می‌شود در شورای قرآن استان خوزستان طرح و تصويب شود. البته همه دستگاه‌های اجرايی خوزستان نيز در برپايی آن دخيل شوند.

مقدمی به شورای رسيدگی به امور موسسات قرآنی اشاره و عنوان كرد: شورای رسيدگی به امور اين مؤسسات متشكل از مسئول دارالقرآن، مسئول حراست استان و مديرعامل اتحاديه و مراكز موسسات قرآنی استان و برخی از اعضای اين اتحاديه هستند. پس از مصاحبه تخصصی كه شامل مسائل اعتقادی و ولايی است، پرونده تكميل شده در اين شورا مورد بررسی قرار می‌گيرد.

سرپرست دارالقرآن الكريم استان خوزستان گفت: مؤسساتی با عنوان مبتدی، تخصصی و غيرتخصصی وجود دارند كه مؤسسات قرآنی تخصصی اقدام به برگزاری دوره‌های تربيت مربی می‌كنند و مؤسسات قرآنی نيمه تخصصی برگزاری دوره‌های بالاتر از سطح عمومی را بر عهده دارند و نظام تشويق برای اين موسسات شامل اضافه كردن اعتبارات و افزايش دوره‌های آموزشی است. برخی از مؤسسات قرآنی نيز مورد حمايت‌های سنگين مالی قرار گرفتند.

وی به نخبه‌پروری مؤسسات قرآنی اشاره و تصريح كرد: مؤسسات قرآنی زمينه و وسيله تربيت قاريان ممتاز هستند اما تبديل به قاری و حافظ برتر قرآن كريم، محدود به برگزاری دوره‌های تخصصی نيست. قاری‌شدن نياز به گذراندن دوره‌های تخصصی تحت اشراف يك استاد خاص دارد و نبايد از مؤسسات قرآنی انتظار داشت كه قاری برتر پرورش دهند، مؤسسات قرآنی تأثيرگذار هستند؛ در اين زمينه بايد استعداديابی كرد.

سرپرست دارالقرآن الكريم استان خوزستان در واكنش به اظهار نظر ساكی پيرامون متخصص نبودن برخي مديران مؤسسات قرآنی بيان كرد: اتحاديه مراكز و موسسات قرآنی بايد بسياری از طرح‌ها شامل نهضت قرآن آموزی، نظارت و بازرسی مؤسسات قرآنی را انجام دهند. در اينجا بحث ضعف مطرح نيست بلكه موضوع حجم كار موردنظر است. اتحاديه مراكز و موسسات قرآنی خوزستان بايد فعالیت همه مؤسسات قرآنی را بررسی می‌كرد كه اين كار انجام نشده است؛ این ادعا باید به صورت مستند و كتبی اعلام شود كه چه ميزان از مديران موسسات قرآنی متخصص نيستند؟

مقدمی گفت: مؤسسات قرآنی كه اقدام به اخذ مجوز می‌كنند، در گذشته فعاليت‌های قرآنی بسياری داشته‌اند و اين گونه نيست كه فی‌البداهه به امور قرآنی بپردازد.

سرپرست دارالقرآن الكريم استان خوزستان تصريح كرد: فعاليت‌های مؤسسات قرآنی در جهت فهم قرآن كريم است و پرورش نيروی متخصص در حد اين مؤسسات نيست و در مؤسسات قرآنی نيروهای مستعد اندكی يافت می‌شود.