زنده نگاه‌داشتن یاد شهدای کربلا؛ جوهره شعر عاشورایی
گروه ادب: زنده نگاه‌داشتن یاد شهدای کربلا و نهضت عاشورا؛ جوهره شعر عاشورایی است و باید تا قیامت این موضوع با روش‌های گوناگون بازگو شود که زبان شعر یکی از این روش‌هاست.
شعر عاشورایی، زیرشاخه‌ای از شعر اهل بیت(ع) است و شعر اهل بیت(ع) نیز خود زیرمجموعه‌ای از شعر آیینی است. برای تعریف شعر مذهبی و آیینی نباید آن را با شعر معنوی یا شعر عرفانی یکی دانست. موضوع شعر عاشورا، مسائل مربوط به قیام امام حسین(ع) و اخبار مبتنی بر شهادت آن حـضـرت از زمـان آدم تا خاتم(ص) و حوادث مرتبط با این نهضت است و همانند انواع شعر سنتی در زبان فـارسـی سـبـک‌های مختلف و قالب‌های متنوع دارد. علاوه بر این در حوزه شعر نو هم آثار ارزنده‌ای خلق شده است.
از نظر موضوعی، شـعـر عـاشـورایـی، شـعـری اسـت کـه به تبیین مقولات ارزشی این نهضت الهی پرداخته و مـتـعـهدانه پیرامون مسائل زیربنایی و اساسی آن حرکت می کند. از این رو این نوع شعر در دو دهه اخیر بیشتر به مفاهیم ارزشی توجه دارد، اگر چه از بیان عاطفی و حماسی نیز در تبیین این موضوعات استفاده می‌شود.
اگر به ادبیات شیعه در زبان عربی نیز رجوع کنیم، خواهیم دید حجم اشعار عاشورایی عربی، پیش از تشکیل دولت شیعی صفوی، بسیار بیشتر از حجم اشعار عاشورایی فارسی است. این جست‌وجو را هر قدر از نظر زمانی به سمت عقب ببریم، باز هم ادامه خواهد یافت تا آن که به روز واقعه رسیده و می‌بینیم که «ذکر مصیبت» اهل بیت(ع) در روز عاشورا و استمرار آن در دستور کار اهل بیت(ع) پس از عاشورا بوده است؛ فرقی هم نمی‌کرده که این ذکر مصیبت به چه شکلی باشد و فقط زنده نگه یاد این واقعه اهمیت بالایی داشته است.
با مرور در روایات این باب، درمی‌یابیم که آنچه همواره مورد توصیه بوده، «ذکر مصیبت» است. به عبارت دیگر، جوهره شعر عاشورایی، یادکردن از عاشورا و زنده‌نگه‌داشتن این واقعه عظیم است.
در این میان نکته مهم و کلیدی این است که اگر مصیبت کربلا، آن‌گونه که بوده است و بدون تأویل و تفسیر روایت شود، به دلیل عظمت و بزرگی این حادثه، تأثیرگذاری خود را خواهد داشت. اما مشکل این جاست که برخی از شاعران یا بزرگی این حادثه را درک نمی‌کنند و یا آگاهی چندانی نسبت به این موضوع ندارند از این رو آن را گاه بدون آگاهی به کار برده و سبب تحریف و خرافات متعددی می‌شوند.
از این رو همه شاعران و ادیبان باید این موضوع را مدنظر داشته باشند تا با یگانه هدف زنده نگاه داشتن یاد نهضت عاشورا و شهادت امام حسین(ع) و یارانش در قالب ادبی شعرهای خود را بسرایند و سعی کنند آگاهی‌های دینی و اعتقادی خود را ارتقاء دهند.
آنچه در این عنوان از سوژه قصد داریم آن را مورد بررسی قرار دهیم، تعریف شعر عاشورایی، خط قرمزهای آن و رعایت بایدها و نبایدهای شعر عاشورایی در زبان فارسی است.
