نظامنامه اجرایی «تئاتر فجر»؛ یک ضرورت برای خروج جشنواره از ناهنجاری
گروه هنر: سال گذشته خبر تدوین نظامنامهای برای تثبیت سیاست‌های اجرایی جشنواره فجر و جلوگیری از هر گونه اقدام سلیقه‌ای و اتخاذ تصمیمات مدیریتی مقطعی منتشر شد؛ نظامنامهای که مدت‌هاست تدوین شده اما معلوم نیست چرا مسکوت مانده است.
فردا، سی و دومین جشنواره بین‌المللی «تئاتر فجر» در جزیره کیش افتتاح می‌شود، جشنواره‌ای که در طول سی و یک دوره برگزاری به عنوان ویترین فعالیت‌های حرفه‌ای تئاتر شناخته شده و از اعتبار جهانی هرچند که در دوره‌های اخیر از آن کاسته شده، برخوردار است.
از جمله مهمترین دلایل کاسته شدن اعتبار این جشنواره نه تنها در عرصه بین‌المللی بلکه در میان فعالان تئاتری کشور، نبود برنامه‌ای منسجم و واحد به عنوان نقشه راه و آئین‌نامه اجرایی این جشنواره در سال‌های برگزاری ادوار آن تاکنون بوده است، به نحوی که در هر دوره با توجه به ساختار مدیریتی متغیر، شیوه کاملاً سلیقه‌ای در نحوه اداره و برگزاری این جشنواره را شاهد بوده‌ایم، روندی که با روی کار آمدن مدیران به منظور برگزاری دوره‌های جدید، منسوخ شده و هیچ کدام از دبیران ادوار گذشته این جشنواره از راهکار ابداعی مدیر قبلی، تبعیت نمی‌کردند.
دوره آزمون و خطای جشنواره تئاتر فجر گذشته است
چنین نگرشی در زمینه اداره جشنواره «تئاتر فجر» را البته در مورد سایر جشنواره‌های فرهنگی و هنری نیز شاهد هستیم که موجب شده است اغلب آنها با بیش از دو دهه برگزاری، همچنان مدیریت آزمون و خطا را تجربه کنند و تکلیف شرکت‌کنندگان و هنرمندان مشتاق برای حضور در آنها مشخص نباشد و ندانند که در دوره آتی هر یک از این جشنواره‌ها باید با چه مسائلی مواجه بوده و چه رفتاری از خود نشان دهند.
سال گذشته و پس از برگزاری سی و یکمین جشنواره «تئاتر فجر» که البته با انتقادها و گلایه‌های بسیاری از سوی منتقدان و هنرمندان تئاتر روبرو بود، نشستی در مورد آسیب‌شناسی جشنواره، افق‌های پیش‌رو و طرح مسائلی از این دست که باید فکری برای جریان یکپارچه و مستمر تئاتر بدون در نظر گرفتن تغییرات ساختار مدیریتی کرد، برگزار شد.
قادر آشنا، مدیرکل هنرهای نمایشی وقت ارشاد در آن نشست از تدوین قریب‌الوقوع نظامنامه اجرایی جشنواره خبر داد، شیوه‌نامه‌ای که به شکل ثابت و کارشناسی شده ترتیب مراحل اجرایی جشنواره «تئاتر فجر» را نشان می‌دهد و هر مدیر اجرایی در هر ساختار دولتی و حکومتی که متولی تئاتر حرفه‌ای و برگزاری جشنواره فجر است ملزم به اطاعت از بند و مفاد آن خواهد بود.
از جمله مزایای تدوین و اجرای این نظامنامه، علاوه بر دبیرخانه دائمی جشنواره «تئاتر فجر» که چند سالی است البته دایر شده است، تثبیت دبیر جشنواره حداقل برای یک دوره 5 ساله خواهد بود که بتواند سیاست‌های مصوب در حوزه تئاتر حرفه‌ای را در طول مدت برگزاری جشنواره اجرا کرده و آن را به نتیجه مطلوبی برساند.
نظامنامه اجرایی «تئاتر فجر» 5 ماه پیش تدوین شد
روز گذشته و در جریان نشست خبری سی و دومین جشنواره «تئاتر فجر» که در سالن کنفرانس تئاتر شهر برگزار شد، قادر آشنا این بار نه در سمت مدیرکل هنرهای نمایشی بلکه در کسوت دبیر این دوره از جشنواره گفت که نظامنامه اجرایی «تئاتر فجر» حدود 5 ماه پیش و پس از بحث و بررسی‌های کارشناسی، تدوین و به معاونت هنری وزارت ارشاد دولت دهم تحویل داده شد که البته گویا مورد تأیید حمید شاه‌آبادی نیز قرار گرفته است.
آشنا در پاسخ به این پرسش که چرا این نظامنامه از این دوره از جشنواره اجرایی نشد هم گفت که قطعاً علی مرادخانی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت تدبیر و امید، پس از ملاحظه این نظامنامه اصلاحاتی باید بر آن وارد کنند و پس از تأیید نهایی ایشان این نظامنامه از سال آتی جشنواره «تئاتر فجر» قابل اجراست.
صرفنظر از وضعیت ناگواری که جشنواره «تئاتر فجر» امسال به آن دچار است و از 10 روز مانده به آغاز جشنواره دبیر قبلی جشنواره عزل و قادر آشنا جانشین او می‌شود و لذا همه کارهای جشنواره در سه شیفت کاری، اصطلاحاً به دقیقه نود می‌کشد، پرسش‌هایی از دبیر فعلی جشنواره و مدیرکل پیشین هنرهای نمایشی قابل طرح است و آن اینکه مگر نه اینکه هدف از تدوین نظامنامه، یکپارچگی در روند جاری جشنواره «تئاتر فجر» و تثبیت دستورالعمل اجرایی آن است و دیدگاه مورد نظر در آن فراجناحی است و هر نظام مدیریتی با هر طیف و سلیقه سیاسی باید تابع آن باشد، پس اصلاحات و ارائه نظر نهایی از سوی معاون هنری ارشاد در مورد مفاد این نظامنامه دیگر چیست؟
چرایی اجرایی نشدن نظامنامه تئاتر فجر همچنان در ابهام
اگر در دولت پیشین طبق گفته شما از برایند کارهای کارشناسی و فنی صورت گرفته که قطعاً گروهی از خبرگان تئاتری را نیز به شور و مشورت دعوت کرده‌اید، نتیجه آن شد که نظامنامهای که از آن دم می‌زنید که حدود 5 ماه است به معاونت هنری ارشاد تحویل داده شده است بیرون آمده، قطعاً این نظامنامه چون از رهگذر کار کارشناسی و برخی ملاحظات فرهنگی و هنری تدوین و ابلاغ شده است، پس دیگر جایی برای اعمال برخی ملاحظات غیر فرهنگی و هنری و شاید بتوان گفت سیاسی باقی نمی‌ماند؟!
به هر ترتیب جشنواره سی و دوم نیز چه بخواهیم و چه نخواهیم در زمان تعیین شده هر سال خود برگزار می‌شود، هنرمندان به برخی از ناهنجاری‌ها در جریان برگزاری این جشنواره عادت کرده‌اند اما چون عشق اول به تئاتر و بعد به جشنواره‌ای دارند که خود مبتکر آن بوده و روزگاری اگر اعتبار جهانی داشته به مدد تلاش و ابتکار آنها از رهگذر تولید و اجرای آثار فاخر تئاتری است،قطعاً امسال نیز آبروداری کرده و تمام ضعف‌های مدیریتی را با هنرنمایی خود خواهند پوشاند.
