آغاز حرکت در عرصه تفسیرگویی عمومی در مساجد کشور

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قمرزاده، مدیر عامل موسسه تمهید در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، ضمن اعلام این خبر افزود: حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‎پور از سال 1374 بیانگر نقش «روش» در انتقال مفاهیم دینی به مردم شده و بر اساس مطالعه و بررسی‎هایی که در این حوزه داشته، به ضرورت استخراج و دسته‎بندی روش‎های تغییر مردم از فرهنگ(باورها، بدعت‎ها، رفتارهای نهادینه شده) غلط و تحول آن‎ها به فرهنگ اسلامی بر اساس قرآن شده است.

وی ضمن طرح این موضوع گفت: «کتاب أنزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الی النور باذن ربهم الی صراط العزیز الحمید» و با عنایتی که مقام معظم رهبری مدظله العالی به مهندسی فرهنگی داشتند، راه را برای وی روشن‎تر کرد و به نظریه الگوی اسلامی مهندسی فرهنگی انجامید. استخراج روش‎های تغییر و تحول و نیز الگوی مهندسی فرهنگی از قرآن، الزاماتی دارد؛ همچون مطالعه و بررسی آیات بر اساس ترتیب نزول سوره‌ها، کشف گام­‌های اصلی از گام­‌های فرعی و تشخیص چالش­‌ها و مقاومت­‌های مخالفان اسلام و پیامبر(ص) در برابر تغییرات خواسته شده و راه­‌های خروج از بن‎بست‌ها که توسط قرآن، پیش پای آن حضرت گذاشته می‎شد.

حجت‌الاسلام قمرزاده عنوان کرد: این هدف در پرتو مطالعات گوناگون پژوهشی و آموزشی درباره قرآن به ‎بار می‎نشیند. طراحی مباحث نظری تفسیر قرآن به ترتیب نزول (تفسیر تنزیلی) در دو قالب تفسیر ترتیبی و موضوعی؛ تفسیر ترتیب نزولی از سوره‎های قرآن آن هم در چارچوب روش‎های مرسوم و پذیرفته شده تفسیری؛ تفسیر ترتیب نزول موضوعی از هر یک از مفاهیم قرآن و سیری که از انجام تا فرجام داشته است، از اهداف این طرح است.

وی توضیح داد: تهیه مبادی و منابع لازم تفسیر تنزیلی(ترتیب نزولی) همچون معجم‌المفهرس، اهداف و مقاصد سوره‎ها در ترتیب نزول، نقد و ارزیابی سیره‎ها با توجه به ترتیب نزول؛ طراحی نظام‎واره مفاهیم اصلی تغییر و تحول دینی بر اساس قرآن و تعیین اولویت‎ها و تقدم و تأخر موجود میان آن‎ها براساس ترتیب نزول سوره‎ها؛ انجام مطالعات تطبیقی میان شرایط جامعه امروز و روش‎های تحول‎آفرین قرآن و بررسی میزان اجرای قطعی یا مشروط هر یک از روش‎های تغییر یا تحول صدر اسلام با جوامع امروز از دیگر اهدافی است که دنبال می‌شود.

مدیر عامل موسسه تمهید یادآور شد: انجام مطالعات بر روی نظریه الگوی اسلامی مهندسی، فرهنگی و ترسیم نقشه راه و چگونگی کشف الگو از نزول تدریجی قرآن و سنت پیامبر(ص) و اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، برگزاری دوره‎های آموزشی به ‎منظور تربیت طلاب مستعد و توانا در راستای فعالیت در این حرکت علمی و پژوهشی؛ طراحی کارگاه‎ها و سایت تخصصی با محوریت تفسیر تنزیلی(به ترتیب نزول) در این پژوهش‌ها دنبال می‌شود.

وی گفت: در این راستا در موسسه تمهید کتابی با عنوان مباحث نظری ترتیب نزول تحت عنوان «تفسیر تنزیلی؛ اصول، مبانی، فوائد و قواعد» توسط حجت‌الاسلام بهجت‌پور تألیف شده و توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار یافته است، همچنین سه جلد تفسیر به ترتیب نزول با عنوان «همگام با وحی» شامل برخی مباحث نظری و 45 سوره به ترتیب نزول تألیف شده است و توسط انتشارات موسسه چاپ و روانه بازار نشر شده است.

وی تصریح کرد: همچنین نگارش جلد چهارم تفسیر به پایان رسیده و مراحل آماده‎سازی جهت چاپ را می‎گذراند و جلد پنجم در حال نگارش است و هم اکنون نگارش سوره یوسف، پنجاه و سومین سوره در نزول قرآن در دست آماده‌سازی است، همچنین کتاب «درآمدی بر اصول تحول فرهنگی با الهام از نزول تدریجی قرآن» به رشته تألیف درآمد و توسط بوستان کتاب قم نشر یافته است.

حجت‌الاسلام قمرزاده اظهار کرد: در سه موضوع روش نهادینه‌سازی نماز در جامعه صدر اسلام، روش نهادینه‌سازی عفاف و حجاب در جامعه صدر اسلام و اهداف نزول قرآن پژوهش موضوعی تنزیلی آغاز شده و بزودی نگارش این سه موضوع به اتمام می‎رسد. اهداف و مقاصد سوره‎های قرآن گام‎های آغاز تدوین خود را شروع کرده است.

وی ادامه داد: کتاب تفسیر فریقین؛ تاریخ، مبانی، اصول، منابع، توسط حجت‌الاسلام بهجت‌پور جهت تدریس در تخصصی مذاهب و تخصصی تفسیر حوزه به نگارش درآمد و در آن برخی از مبانی استاد علامه طباطبایی به‎ویژه جری و تطبیق شرح مستوفایی داده شده است که با حمایت موسسه مذاهب اسلامی در انتشارات آثار نفیس به زیور طبع آراسته شد.

وی افزود: همچنین سایت «همگام با وحی» جهت ارتباط با مخاطبان علاقه‎مند طراحی شده است. تعداد 30 نفر از فارغ‌التحصیلان رشته تخصصی حوزه چند سالی است در حال فراگیری این سبک تفسیری و حضور در عرصه علمی مربوط به این تفسیر هستند و جلسات نقد و بررسی فراوانی درباره این سبک برگزار شده است.

این مسئول خاطرنشان کرد: برگزاری دو دوره کارگاه مربی‎گری مهارت بیان تفسیر برای دانش‎آموختگان تخصصی تفسیر حوزه و پیگیری استفاده از ایشان در مهارت‌آموزی ائمه جماعات در سراسر کشور و شروع حرکتی در عرصه تفسیرگویی عمومی در مساجد کشور از دیگر برنامه‌هایی است که در دست تدارک است.

وی در پایان عنوان کرد: سه نشست علمی در سه ماهه گذشته سال جاری تحت عنوان «قرآن و مهندسی فرهنگی»؛ «قرآن علم یا تکنولوژی» و «قرآن و تکنیک‎های آموزش تحول‌مدار» این استاد حوزه و دانشگاه برگزار شده است و در ترم جدید سال تحصیلی کارگاه اقتصاد همگام با وحی برای برخی طلاب برگزار می‌شود که در این کارگاه مباحث اقتصادی قرآن همگام با نزول تدریجی قرآن مطرح و با روش قرآن در طرح مباحث اقتصادی آشنا می‌‌شوند.