نقد رمان‌های برگزیده در کتاب «جستار دیگر»
گروه ادب: نقد برخی از رمان‌های برگزیده در کتاب «جستار دیگر» که به قلم فرخنده حق‌شنو نگاشته شده است، منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، کتاب «جستار دیگر»، نقد 10 رمان برگزیده کودک و نوجوان است که فرخنده حق‌شنو آن را تألیف کرده و توسط خانه کتاب روانه بازار نشر شده است. رمان و مجموعه داستان‌های نقد شده در این اثر بیشتر مربوط به دهه هشتاد هستند و علاوه بر تنوع شکل(فرم و محتوا)، هر کدام به دلیل خاصی از اهمیت ویژه‌ای نیز برخوردارند.
به این ترتیب که برخی به چاپ‌های مکرر رسیده، برخی برنده جوایز مختلف در ایران و خارج از کشور شده و برخی دیگر نیز مورد توجه گروه کودک و نوجوان قرار گرفته‌اند. همچنین این آثار از نویسندگان مهم و صاحب‌نام کودک و نوجوان به نگارش درآمده‌اند که «گرگ‌ها از برف نمی‌ترسند»، «انگشت مجسمه»، «نخل»، «لالایی برای دختر مرده»، «ترکش‌های ولگرد»، «هامون و دریا» و «رفاقت به سبک تانک» عناوین برخی از این رمان‌ها را شامل می‌شود.
مجموعه پنج جلدی داستان‌های «ترکش‌های ولگرد»، شامل چهل خاطره و داستان است که توسط داوود امیریان در ژانر دفاع مقدس به نگارش درآمده. این مجموعه در سال 87 برای کودک و نوجوان، در گروه سنی «ج» نگاشته شده و نشر شاهد آن را به چاپ رسانده است. از این نویسنده آثار بسیاری برای کودک و نوجوان منتشر شده که از بین آنها می‌توان به عنوان نمونه به «رفاقت به سبک تانک»، «جام جهانی در جوادیه» و «ما فرزندان ایرانیم» اشاره کرد.
نقدی که به این مجموعه وارد شده، این است که، مجموعه «ترکش‌های ولگرد»، در قالب خاطرات واقعیت‌گرا و ژانر لطیفه بیشتر و طنز کمتر به نگارش درآمده است. زمان این اثر مربوط به دوره دفاع مقدس است و مکان‌های یاد شده در آن، جبهه‌های مختلف جنگ و محل زندگی شخصیت داستان هستند.
باید گفت که خاطرات، ارزش خاص خود را دارند. خاطرات پیش از انقلاب در ایران چندان مورد توجه نبودند. بعد از جنگ، ادبیات مقاومت و پایداری کم کم پا گرفته و رشد کرد و در حال حاضر با پیشرفت خوبی نسبت به قبل روبرو است. خاطرات اگر به طور صحیح و کامل نوشته شوند، می‌توانند بهتر از تاریخ، واقعیات را زنده نگاه دارند؛ چرا که به ظرایف و نکات ریزی توجه دارند که در حیطه تاریخ‌نگاری نمی‌گنجند.
این مجموعه نشان از آن دارد که نویسنده در خاطراتی که از جبهه داشته، دست برده و به بسیاری از آنها تخیل را نیز اضافه کرده است و آنها را با اشکال متفاوت بیان کرده؛ از این رو گاهی آنها به قالب داستان خاطره و خاطره داستان نزدیک می‌شوند. بیشترین موضوع این خاطرات با نوجوانی ارتباط دارد که می‌خواهد به جنگ برود، ولی سنش کم است و او نگران است و می‌خواهد با ترفندهای مختلف خود را به جبهه برساند.
این موضوع در بسیاری از خاطرات و داستان‌های امیریان تکرار شده است. اینکه نوجوان کم‌سن و سالی برای رفتن به جبهه، به هر تلاشی دست می‌زند و در اکثر مواقع در نهایت موفق به رفتن به جبهه می‌شود. همچنین خاطره با وجود ارزشی که دارد، چون خلاقانه نیست، از ادبیات کمتری نسبت به داستان و رمان برخوردار است و نمی‌توان آن را جزء ادبیات داستانی به شمار آورد.
به همین دلیل اگر اثری در قالب داستان نوشته شود، اما خاطره بر آن غلبه پیدا کند، به داستان آن آسیب وارد می‌کند، اما مهم این است که اگر نویسنده بخواهد خاطره را به داستان تبدیل کند، می‌تواند این کار را انجام دهد.
