نبود اسناد فرادستی برای اسلامی‌سازی سرفصل‌های درسی
گروه اندیشه: کارگروه‌هایی در وزارت علوم مشغول تصمیم‌گیری درباره چگونگی تغییر برنامه‌ها و فصل‌های دروس دانشگاهی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و قرآنی هستند، اما هنوز اسناد فرا‌دستی‌ای که مبتنی بر آن کارها پیش برود وجود ندارد.
کیهان محمدخانی، رئیس مرکز آموزش علمی کاربردی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) در خصوص اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها، اظهار کرد: تیمی در وزارت علوم مشغول هستند که در چندین کارگروه مانند کارگروه‌های شیمی، فیزیک، ریاضی و تربیت بدنی و غیره درباره چگونگی تغییر برنامه‌ها و فصل‌های درسی مبتنی بر آموزه‌های دینی، اسلامی و قرآنی مشغول به فعالیت هستند.
کارشناس مسائل آموزشی و فرهنگی ادامه داد: این کارگروه‌ها در حال پیگیری این مطلب هستند که چگونه می‌شود رئوس درسی را تغییر داد، بدون این‌‌که بر چارچوب و شکل آن برنامه‌ها صدمه‌ای وارد شود و دانشگاه از شکل آکادمیک خود خارج نشود و محتوای آن، محتوایی اسلامی شود. در طول مدتی که فعالیت انجام شده است، برنامه‌هایی به دانشگاه‌ها وارد شده، اما هنوز اسناد فرا دستی‌ای که مبتنی بر آن کارها پیش برود وجود ندارد و همین کارگروه‌ها برنامه‌ها را پیگیری می‌کنند.
نبود یک بسته جامع علم اسلامی
وی افزود: حاصل زحمات این کارگروه‌ها به فراخور نیاز رشته‌ها به جامعه علمی وارد می‌شود که در دانشگاه‌ها، هر کدام از آن مواد درسی بعد از تصویب و ابلاغ وزارت علوم به دانشگاه‌ها، طبق آن عمل می‌شود. اما چیزی به صورت یک مجموعه و بسته واحد و جامعی که به صورت جامع به دانشگاه‌ها ارائه شده باشد، وجود ندارد.
ضرورت اسلامی‌سازی دانشگاه بر اساس منویات رهبری طرح شد
این کارشناس مسائل آموزشی و فرهنگی در رابطه با ضرورت اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها گفت: مقام معظم رهبری همیشه تذکر می‌دادند که ما به دانشگاه اسلامی نیاز داریم تا هم برون‌داد اسلامی داشته باشد، یعنی فارغ‌التحصیلان دانشگاه متخلق به اخلاق الهی باشند و هم این که شکل و محتوای آموزشی دانشگاه اسلامی باشد.
وی تصریح کرد: دستگاه‌های ذی‌ربط مبتنی بر فرمایشات مقام معظم رهبری، مترصد این فرصت بودند و ساز و کاری را فراهم کردند که بتوانند از عالمان متعهدی که در حوزه علوم انسانی صاحب‌نظر هستند، استفاده کنند و بتوانند به این فرمایش مقام معظم رهبری جامه عمل بپوشانند. در حال حاضر مبتنی بر آن ضرورت، برنامه در حال پیشروی است.
لزوم ابتنای دانشگاه بر فرهنگ بومی
وی با بیان این‌‌که دانشگاه‌ها اساسش از ابتدا در مغرب زمین گذاشته شده است، خاطرنشان کرد: البته در مشرق زمین هم دانشگاه بوده است، ولی به این شکلی که الان هست، از ابتدا در غرب بوده و بر اساس فلسفه فکری آن‌ها شکل گرفته است. دانشگاه امروز بر اساس فکری غرب نضج گرفته و برنامه درسی و فرایند آموزش آن هم بر همان مبناست.
محمدخانی عنوان کرد: تولید علم مدرن بر مبنای متدلوژی و فلسفه غربی صورت می‌گیرد و برای دانشگاه‌ها خوراک تولید می‌کند. دانشگاه‌های ما هم مانند بقیه کشورها از همین خوراکی که آن‌ها تولید می‌کنند و متناسب با فرهنگ و فلسفه بومی آن‌هاست، تغذیه می‌کنند. بنابراین در بسیاری از جاها بین زندگی و آموزه‌های دینی ما با آن چه که فرزندان ما در دانشگاه‌ها می‌آموزند، تعارض وجود دارد.
وی مطرح کرد: بنابراین این ضرورت را مقام معظم رهبری یادآوری کردند که باید این اتفاق صورت بگیرد و دانشگاه ما باید به گونه‌ای دانشجو را تربیت کند که آموزه‌های او منافاتی با آموزه‌های دینی ،فرهنگی و تمدنی ایرانی نداشته باشد. دانشگاه باید مؤید و تکمیل کننده آن چیزی باشد که در خانواده و در آموزه‌های دینی، تاریخی و فرهنگی آن خانواده اتفاق می‌افتد. دانشجوی مذهبی باید در دانشگاه ادامه کار تربیتی خود را دنبال کند نه این که دانشگاه نقطه توقفی باشد بر چیزی که در خانه یاد گرفته است. بنابراین از این نقطه این ضرورت ایجاد شده است.
اخلاق ناظر علم تجربی
رئیس مرکز آموزش علمی کاربردی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران درباره اسلامی کردن علوم تجربی و فنی گفت: تمام علوم اخلاق خاص خود را دارند که اخلاق هر رشته علمی بایدها و نبایدهای آن رشته را معلوم می‌کند. این مسئله بخشی از فلسفه است که بایدها و نبایدها را مشخص می‌کند و وقتی در جامعه بسط داشته باشد از علوم صرف خارج می‌شود و تبدیل به یک دستگاه ناظر می‌شود.
وی ادامه داد: در علوم تجربی و ریاضی همین اخلاق، علم را کنترل می‌کند. ما نیازی نداریم که فیزیک یا شیمی اسلامی داشته باشیم، این علوم در همه جای دنیا یکسان هستند، ولی کاربرد فیزیک یا شیمی و تولید محصولی که مبتنی بر این علوم تولید می‌شود، ممکن است به بشر ضرر برساند که در این مرحله آن اخلاق است که اعمال این علوم را کنترل می‌کند. بنابراین همیشه در علوم تجربی ناظری باید وجود داشته باشد.
وی گفت: در غرب اخلاق را ناظر علوم قرار داده‌اند و در ایران دین را. اخلاق هم می‌تواند اخلاق الهی و حکمی باشد، بنابراین ناظر اخلاق هم مانند دین ناظر مناسبی است. اگر محاسبات ریاضی یا شیمی را بدون هیچ‌گونه ناظری در نظر بگیریم، ممکن است به کشتار جمعی بیانجامد. این اخلاق زیستی همان کاری را می‌کند که تحول علوم به اسلامی انجام می‌دهد.
این مدرس دانشگاه در پایان عنوان کرد: ما در علوم تجربی خیلی نیاز به تغییر شکل محتوا نداریم و تنها به شکل خارجی باید بخشی به نام اخلاق وجود داشته باشد تا مسیر درست استفاده علوم تجربی را به ما گوشزد کند. علوم انسانی در ذات خود این مسئله را دارد و روش‌شناسی متفاوتی دارد، اخلاق باعث می‌شود که علم از چارچوب‌های صحیح خارج نشد.
