سبک زندگی، مبحثی اجتهادی است/ درباره قدرت جریان باطل اغراق نشود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، مراسم رونمایی از کتاب سبک زندگی اسلامی ایرانی عصر دیروز 14 بهمن 1392 با حضور نویسنده و جمعی از پژوهشگران این حوزه در مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا برگزار شد
در ابتدای این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، اظهار کرد:  نباید تردید کرد که امروز از یک طرف، نقد سبک زندگی غربی و از طرف دیگر، تبیین و اشاعه سبک زندگی اسلامی، اولویت اول فعالیت‌های فرهنگی در کشور محسوب می‌شود. اگر بگوییم جا دارد، حداقل هفتاد درصد از برنامه های مراکز فرهنگی نظام به این عرصه اختصاص یابد، سخن غیرمنطقی‌ای نگفته‌ایم. البته به نظر می‌رسد هنوز مراکز فرهنگی ما درک عمیقی از سبک زندگی اسلامی و تفاوت‌های بنیادین آن با سبک زندگی غربی ندارند، لذا به سختی می‌توان میان فعالیت های این مراکز و کار صحیح و موثر در این زمینه ارتباط برقرار کرد؛ این در حالی است که در یکی- دوسال اخیر، خیلی ها درباره لزوم ترویج سبک زندگی اسلامی صحبت می کنند.
وی افزود: باید توجه داشت که طرز نگاه انسان ها به دنیا، و باورهای اساسی ای که درباره معنا و هدف زندگی در وجود انسان خلق می شود، عامل اصلی و منحصربفرد در شکل گیری سبک زندگی است. طبیعی است، اگر نقطه کانونی در سبک زندگی انسانِ غربی، کام جویی بیشتر و لاقید از این دنیا است، و در نقطه مقابل، اگر نقطه مرکزی در سبک زندگی انسانِ مسلمان، برخورداری از یک زندگی طیّب و طاهر و اعتلای کمالات وجودی، توأماً در خود و جامعه است، به خاطر این است که باورهای مبنایی انسان غربی و انسان مسلمان، با یکدیگر تفاوت جدی دارند.
غلامی با بیان این‌که انسان غربی، زندگی خود را در همین عالم خلاصه می کند و طبعاً سعادت را بهره مندی حداکثری از علایق حیوانی تعریف می کند، خاطرنشان کرد: انسان مسلمان، زندگی در این عالم را مقدمه ورود به زندگی اصیل و جاودانِ اخروی می‌داند؛ بنابراین، از نظر او، سعادتمندی انسان، در گرو بهره مندی از چیزهایی است که با وفات آدمی از بین نمی رود بلکه می تواند به مثابه یک سرمایه قابل اتکاء، موادّ زندگی اخروی او را فراهم نماید. این دو باور، زمین تا آسمان با هم فرق می کنند. به تعبیر قرآن مجید، یکی می گوید : «ما هی الا حیاتنا الدنیا و ما یُهلِکُنا الا الدهر» و دیگری معتقد است، «انَّما الحیاه الدنیا لَعِبً و لَهوً و زینهً و تفاخُرً بینَکُم ...»
وی ادامه داد: بر همین اساس است که زندگی انسان مسلمان می‌تواند بر اساس این کلام مختصر اما پُرعظمت امیرالمؤمنین امام علی (ع) بنا شود که «تخففوا، تلحقوا» یعنی در زندگی سبک بار باش تا به مقصد برسی. با این تفکر، طبیعی است که ما شاهد دو سبک زندگی متفاوت خواهیم بود. البته ذکر این نکته ضروری است که نوع نگاه اسلام به دنیا، به هیچ وجه به منزله بی اعتنایی به دنیا یا عدم برخورداری انسانِ مسلمان از مواهب دنیا که همگی از ناحیه خداوند متعال برای بهره گیری انسان آفریده شده نیست، بلکه به مفهوم نشان دادن ماهیت حقیقی دنیا و پرهیز دادن انسان از اصالت قائل شدن برای دنیا، و فراموش کردن زندگی اصیل و جاودانی است.
وی با اشاره به دو روش برای برگرداندن و تثبیت سبک زندگی اسلامی به زندگی مردم، اظهار کرد: روش اول این است که بیاییم اجزاء سبک زندگی غربی را یک به یک و به طور مستدلّ مورد نقد قرار دهیم، و روش دوم این است که بیاییم پایه ها یا آن پایه اصلی سبک زندگی غربی را متزلزل و سپس منهدم کنیم. اگر موفق به این کار شویم، سبک زندگی غربی، هر قدر هم که ساز و برگ داشته باشد، به راحتی فرو می ریزد.
وی با تأکید بر این‌که روش عمده پیامبران (ص) و اولیای الهی با جریان باطل اینگونه بوده است، افزود: نباید درباره قدرت جریان باطل اغراق کرد. از منظر قرآن، نسبت باطل به حق، همچون نسبت کف آب به آب است. در عصر خودمان نیز، اگر به روش امام خمینی (ره) نگاهی داشته باشیم، تایید خواهیم کرد، که امام با ایجاد یک سونامی بزرگ، فرهنگ طاغوتی را متلاشی کردند.

توصیه‌های مقام معظم رهبری درباره موضوعات سبک زندگی

این گزارش می‌افزاید: در ادامه این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد‌حسین شریفی، در معرفی کتاب خود گفت:  مقام معظم رهبری از بیست سال پیش تاکنون درباره موضوعات سبک زندگی و فرهنگ عمومی دغدغه داشته، توصیه‌هایی داشتند و به توجه پوشش، معماری، آراستگی بیرونی و ... تذکر دادند.
وی مهمترین دغدغه خود را تحقق ساختن منویات رهبری به شمار آورد و گفت: در این راستا مطالعات و جلساتی داشتیم تا این کتاب به سفارش حجت‌الاسلام غلامی در هفت فصل و دو مبحث اصلی محتوایی ـ نظری و عملیاتی منتشر شد.
حجت‌الاسلام شریفی با اشاره به اینکه سبک زندگی از آن دست مباحثی است که در هر جامعه‌ای به نوعی تعبیر می‌شود، اظهار داشت: در این اثر سبک زندگی اهل بیت (ع) با استناد به سخنان ائمه و آیات قرآن با تعریف از وضعیت جامعه کنونی و الزامات و مؤلفه‌های آن که برای شهروندان تأثیرگذار است، ‌ارائه شده است.
وی با اشاره به اینکه رشته اصلی مطالعاتی‌اش فلسفه و مباحث تئوریک بوده، اما در این اثر تلاش کرده به جنبه‌ عملیاتی سبک زندگی توجه کند، اظهار داشت: مهمترین مؤلفه‌های شکل‌دهی سبک زندگی معرفی باورها و ارزش‌های محیط اجتماعی، سلایق فردی، پوشش و معماری اسلامی است عده‌ای آگاهانه یا ناآگاهانه تلاش کردند تا برخی مباحث کلیدی سبک زندگی را لوث کنند یا تفکر اشتباهی نسبت به این مباحث داشته باشند درحالیکه در نگاه اسلام، انسان به امیال خود اصالت قائل است و اسلام تلاش ندارد تا امیال همه ما را یکسان کند اسلام تنها خطوط قرمز را مشخص کرده است بنابراین بسیاری از این امیال تحت تأثیر محیط جغرافیایی است.

سبک زندگی مبحثی اجتهادی است

نویسنده کتاب «سبک زندگی اسلامی ایرانی» با بیان اینکه سبک زندگی مبحثی اجتهادی است که باید در حوزه‌های علمی براساس احادیث تقویت شود، توضیح داد: محیط جغرافیایی هم در سبک زندگی مؤثر است من نخست در این اثر به چرایی بحث سبک زندگی توجه کردم و اینکه چرا این اندازه رهبری به سبک زندگی حساس هستند و به جزئیات آن توجه نشان داده‌اند؟
وی در ادامه توضیح داد: سبک زندگی عمومی‌ترین لایه جنگ نرم است مخاطب اصلی آن نخبگان و سیاست مداران هستند و بنا به گفته خود مسئولان بیش از 3600  شبکه ماهواره‌ای در کشور قابل رصد که بسیاری از اینها فارسی‌زبان هم نیستند، اما خطر خود را در سبک زندگی با موسیقی، مُد و نمایش مدل‌های مختلف، دکوراسیون و طراحی لباس می‌گذارند.
حجت‌الاسلام شریفی با تأکید بر اینکه شکاف بین اعتقادات و رفتارهای ایرانیان بسیار زیاد است، افزود: به طور مثال توصیه به نظم و اخلاق‌گرایی در ما زیاد اما کمترین توجه وجود دارد نمونه آن در توزیع سبد کالا این روزها، صف متروها، ترافیک و قربانیان حوادث رانندگی و زیرمیزی بگیرها دیده می‌شود.
وی مشکل اصلی آسیب‌های سبک زندگی ایرانیان را عدم آموزش مناسب در این راستا دانست و افزود: رسانه‌ها، مراکز آموزشی، تبلیغی و ... باید در این راستا عمل کنند بنابراین هر چیزی حتی استفاده از بوق و ضبط صوت خودرو، زیارت در اماکن متبرکه، اخلاق خبرنگاری و ورزشی و ... باید آموزش داده شود. یکی از دلایل موفقیت رسانه‌های غربی در آموزش‌های خود توجه به جزئیات است باید تلاش کنیم عزت فرهنگی را نهادینه کنیم از فرهنگ و اقتصاد فاصله گرفته‌ایم.
وی در پایان اظهار داشت: ده‌ها و هزاران شبکه خارجی مستقیم و غیرمستقیم علیه اسلام کار می‌کنند ما ظرفیت مقابله کمی با این شبکه‌ها را نداریم اما رسانه ملی با تمام توان، رسانه‌های صوتی و تصویری و مکتوب می‌توانند ظرفیت‌های خود را احیا کنند، از ظرفیت‌های هفتاد هزار مسجد استفاده و روحانیون مساجد و ائمه درباره سبک زندگی کار کنند. همچنین از ظرفیت 81 هزار هیئت مذهبی ثبت شده و 9192 امام زاده در کشور و اتحادیه‌های مختلف می‌توانیم استفاده کنیم.