مؤسسه رسانه‌های تصویری و ضرورت احیای طرح «تئاتر در خانه»
گروه هنر: طرح «تئاتر در خانه» به دلایلی از جمله عدم پشتوانه فنی و کارشناسی، قریب به دو سال است که مسکوت مانده؛ حال که فردی از چهره‌های تئاتری تصدی مؤسسه رسانه‌های تصویری را به عهده دارد این انتظار است که این مؤسسه برای احیای این طرح وارد عمل شود.
اردیبهشت سال 91 بود که طی یک مراسم رسمی در تالار اصلی تئاتر شهر و با حضور حمید شاه‌آبادی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم، طرح «تئاتر در خانه» رسماً آغاز شد؛ طرحی که با هدف تعمیم تئاتر در میان جامعه، معرفی جایگاه واقعی این هنر مردمی در فرهنگسازی اجتماع ایجاد شد و نوید خوشی برای ارتقای کیفی آثار این هنر و بهبود نسبی چرخه اقتصادی آن می‌داد.
در آن مراسم که علی‌اکبر قاضی‌نظام، مسئولیت اجرای پروژه را به عهده داشت تأکید بر ضبط ویدئویی آثار نمایشی روی صحنه شد تا به این وسیله و با تکثیر آنها در قالب لوح فشرده، خانواده‌هایی که امکان حضور زنده در تالارهای نمایشی را ندارند با تهیه فیلم اجرای نمایش از طریق شبکه نمایش خانگی بتوانند پای اجرای نمایش مورد علاقه خود بنشینند.
همچنین در همان مراسم چند اثر نمایشی به شکل نمونه که در میان آنها چند نمایش دینی نیز وجود داشت رونمایی شد و تأکید بر این مسئله نیز شد که در آینده نزدیک و به دفعات آثار زیادی با هماهنگی گروه اجرایی، مسئولان فنی سالن‌ها ضبط و در شبکه نمایش خانگی عرضه شود.
بروز واکنش‌های ضد و نقیض پیرامون تشکیل «تئاتر در خانه»
همان زمان اجرای این پروژه با واکنش‌های ضد و نقیضی مواجه شد؛ گروهی از مسئولان تئاتری این راه را بارقه امیدی برای برون‌رفت تئاتر از مهجوریت اجتماعی و اقبال بیشتر مردم قلمداد کردند و گروهی دیگر از جمله پیشکسوتان این عرصه که عمری خاک صحنه خورده‌اند و تأثیر تئاتر را در نگاه چهره به چهره بازیگر و مخاطب و دم دادن با آنها می‌دانند، این مسئله را تیر خلاص بر هنر تئاتر دانسته و خواستار توقف آن شدند.
مسئله دیگری که وجود داشت و موجب بروز حساسیت منفی برخی از کارشناسان و منتقدان تئاتری شد اینکه شیوع این پروژه و دامنه‌دار شدن آن عاقبتی همچون سینما را نیز برای تئاتر رقم خواهد زد؛ هر چند که اقتصاد تئاتر متکی به بودجه‌بندی دولتی است و نمی‌توان توقع داشت که تالارهای نمایشی با ظرفیت محدود صندلی‌هایش توان رقابت با چرخه اقتصادی سینما را داشته باشد اما همانند سینما که گسترش شبکه نمایش خانگی پای مخاطب سینما را از سالن‌های نمایش برید، این مسئله برای تئاتر هم ممکن است به وقوع پیوسته و با سالن‌های اجرای خالی از تماشاگر مواجه شویم.
این در حالیست که به زعم بسیاری از مخاطبان حرفه‌ای سینما و حتی تئاتر دیدن فیلم از روی پرده نقره‌ای سینما با آنچه که در صفحه تلویزیون شاهد آن هستند تفاوت فاحشی دارد و اگر مخاطب حرفه‌ای باشد لذت دیدن فیلم را در سینما با هیچ شکل دیگر آن عوض نخواهد کرد و بیننده حرفه‌ای تئاتر نیز ترجیح می‌دهد که نمایش را به شکل زنده در تالار نمایشی به تماشا نشسته و در اصطلاح آن صحنه را در لحظه احساس کند.
«طرح تئاتر در خانه» و ضرورت‌های ایجاد آن برای خانواده‌های ایرانی
همانطور که گفته شد هدف از اجرای طرح «تئاتر در خانه» تنها آماده کردن زمینه لازم و ایجاد پیش‌زمینه کافی برای خانواده‌های ایرانی با چیزی به نام تئاتر بود؛ مقوله‌ای که از دیرباز با بی‌مهری اکثر قریب به اتفاق مردم مواجه است و هیچ کس به ضرورت آن در سبد فرهنگی خانوار خود فکر نمی‌کند چه برسد به زمان حال که با توجه به هجمه رسانه‌ای، این مقوله همچنان کمرنگ شده و رو به نابودی است.
«تئاتر در خانه» واقف کردن اعضای خانواده به جذابیت‌های روایتی یک اثر نمایشی است و ترغیب آنها به دیدن بیشتر نمایش‌های اجرا شده در تالارهای نمایشی است و نه اینکه مسئولان خواسته باشند با این کار رقیبی برای اصل هنر تئاتر بتراشند.
اما اجرای این طرح با وجود همه بکر بودنش نقص بزرگی هم داشت و آن عدم وجود پشتوانه و ضمانت اجرایی آن بود؛ به هر حال برای ضبط و پوشش تصویری اجراهای نمایشی که راغب به شرکت در این طرح و تکثیر آن بودند نیاز به تدارک لازم فنی و فراهم آمدن تجهیزات است که شاید معاونت هنری ارشاد با توجه به ماهیت ساختاری و رسالتی که به عهده دارد، قادر به پیشبرد آن نباشد.
انتصابات اخیر در بخش‌های مختلف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اگرچه شاید در نگاه اول غیرکارشناسی به حساب می‌آمد اما با نگاهی عمیق‌تر می‌توان به این نتیجه رسید که اتفاقاً کارساز نیز می‌تواند باشد و به عنوان نمونه و با توجه به ربط به موضوع این یادداشت، به انتصاب حسین مسافرآستانه به عنوان مدیر مؤسسه رسانه‌های تصویری به عنوان بزرگترین و فراگیرترین سامانه تولید و تکثیر فیلم در شبکه نمایش خانگی می‌توان اشاره کرد.
مسافرآستانه یک چهره تئاتری است؛ فردی با سابقه اجرایی در پست‌های مهمی همچون مدیرکل هنرهای نمایشی و دبیر جشنواره‌های مختلف تئاتری که هم‌اکنون تصدی یک مرکز سینمایی را در معاونت سینمایی ارشاد به عهده دارد و اتفاقاً مؤسسه متبوع وی توان ورود در اجرای طرح «تئاتر در خانه» نیز داراست.
با توجه به اهمیت هنر تئاتر و نقش آن در فرهنگسازی جامعه و نیز هدف طرح «تئاتر در خانه» در آشنایی مردم با هنر تئاتر و البته دغدغه‌های شخصی مسافرآستانه در مورد پرداخت مؤثر و فراگیر به این هنر فاخر که در زمان تصدی او در سمت دبیری جشنواره «تئاتر فجر» شعار «تئاتر برای همه» مطرح شد، این انتظار می‌رود که مؤسسه رسانه‌های تصویری علاوه بر پرداختن به وظایف سازمانی خود در زمینه گسترش تئاتر و جذب بیشتر مخاطب در قالب مشارکت در طرح «تئاتر در خانه» پا پیش بگذارد.
