تنفیذ اختیار اعطای مجوز به برخی گروه‌ها
گروه ادب: جنتی گفت: ما برای اینکه کار را سبک کنیم، می‌توانیم برخی از مجوز‌ها را به ناشران و برخی گروه‌های دیگر تنفیذ کنیم. برخی ناشران، پژوهشکده‌ها و اشخاص از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون فعال بودهاند و در این مدت هیچ‌گونه تخلفی از آنها سر نزده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نخستین جلسه هیئت نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب بزرگسال و کتاب کودک و نوجوان، امروز، اول اردیبهشت با حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برپا شد.
اعضای هیئت نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب بزرگسال و کتاب کودک و نوجوان پس از سه سال با روی کار آمدن دولت یازدهم از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شدند. این جلسه ساعت ۱۰ امروز، اول اردیبهشت در دفتر کار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. در این نشست سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حضور داشت.
احمد واعظی، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، محمدتقی سبحانی، رضا مختاری، علیرضا اعرافی، محمود گلزاری، عماد افروغ، علیرضا صدرا، صادق آئینه‌وند، محسن مؤمنی، علی معلم‌دامغانی، حسین کچوئیان، مسعود آذربایجانی، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمهدی خاموشی، سیدمهدی شجاعی و فریبا علاسوند، اعضای هیئت نظارت بر نشر بزرگسال را تشکیل می‌دهند. به استناد ماده 5 مصوبه اهداف، سیاست‌ها و ضوابط نشر کتاب به عنوان اعضای هیئت نظارت بر ضوابط نشر کتاب بزرگسالان، انتخاب می‌شوند.
همچنین جواد محقق، محسن چینی‌فروشان، مظفر سالاری، عبدالله حسن‌زاده و مهنوش مشیری نیز اعضای هیئت نظارت بر نشر کودک هستند. طبق ماده 5 مصوب جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1367 و نظر به حساسیت و جنبه‌های خاص کتاب‌های کودک، هیئت ویژه‌ای با عنوان «هیئت نظارت بر نشر کتاب» متشکل از حداقل پنج نفر از افراد صاحب‌نظر و آگاه به امور تربیتی(از دیدگاه اسلامی) و مسایل خاص کتاب‌های کودکان و بزرگسالان تشکیل شد.
انجام اصلاحات با ایجاد وحدت رویه
در این نشست جنتی بر تعیین شاخصه‌ها برای ایجاد وحدت رویه در روند نظارت‌های شورا تأکید کرد و گفت: به همین منظور از هیئت تقاضا می‌کنم در این امر حداکثر دقت را داشته باشند. باید تلاش شود خلاءها و ایرادهایی که در گذشته وجود داشته بر اساس همین معیارها اصلاح شود.
روایت وزیر از ماده 15 و حکم نشر چشمه
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به ماده پانزدهم آئین‌نامه اجرایی هیئت نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب اشاره کرد و گفت: نظر برخی دوستان درباره اهمیت این ماده صحیح است اما برخی نارسایی‌های این ماده باعث بروز مشکلاتی نیز شده است.
جنتی ادامه داد: همین ماده 15 باعث محاکمه ناشری شده است. این همه بحث روی نشر چشمه نیز به همین دلیل بود. ماده‌ای که در حکم این مؤسسه به آن استناد شده بود، همین ماده است. البته همین ماده و موارد دیگر را می‌توان باز کرد و به شکل دقیق‌تری تشریح کرد.
وی همچنین درباره تعداد افراد حاضر در هیئت نظارت که از سوی کچوئیان مورد انتقاد قرار گرفته بود، اظهار کرد: هیچ اشکالی به لحاظ قانونی برای تعداد این افراد وجود ندارد و از سویی نیز هیچ اشکالی ندارد اگر جمع حاضر برخی اختیارات خود را به جمع کوچکتری تنفیذ کند.
بررسی تخصصی آثار؛ علت تعدد اعضاء هیئت
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره همین موضوع ادامه داد: تصمیم ما برای انتخاب افراد بیشتر در این هیئت برای انجام نظارت‌های تخصصی در حوزه‌های گوناگون بوده است. برای نمونه ما می‌خواستیم تا عده‌ای متخصص در حوزه دین آثار این بخش را بررسی کنند و نظر دهند.
جنتی در آخرین بخش سخنان خود پیشنهادی نیز درباره تنفیذ اعطای مجوز به برخی از گروه‌های اختصاصی داشت، که گفت: ما برای اینکه کار را سبک کنیم، می‌توانیم برخی از مجوز‌ها را به ناشران و برخی گروه‌های دیگر تنفیذ کنیم. برخی ناشران از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون فعال بودهاند و در این مدت هیچ‌گونه تخلفی از آنها سرنزده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: همچنین اشخاصی هستند که از مرجعیت علمی خاصی برخوردار هستند، نظیر آیت‌الله جوادی آملی که در واقع کسی قابلیت نظارت و ممیزی بر آثار آنها را ندارد. همچنین برخی از پژوهشکده‌ها و مؤسسه‌ها خود دارای هیئت نظارت هستند. در مجموع به نظر می‌رسد این گروه‌ها بتوانند خود مرحله ممیزی و اعطای مجوز را انجام دهند. به همین منظور پیشنهاد می‌کنم این موضوع در هیئت بررسی شود.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با بیان اینکه تصمیم‌های این جمع به اقدامات دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی مشروعیت می‌بخشد، اظهار کرد: این هیئت در آبان‌ماه سال گذشته انتخاب شدند و در بهمن در شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شد اما ما برای آغاز کار منتظر ابلاغ رسمی رئیس جمهور ماندیم که اواخر اسفند انجام شد.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد: قوانین کشدار، آفت فعالیت هیئت
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد در این جلسه ضمن تأکید بر ضرورت حرکت بر مدار قانون، اظهار کرد: مصوبه اجرایی این هیئت خود مشکل دارد چراکه این قانون بسیار «کشدار» است و باید فکری به حال آن کرد. از سویی نیز برخی موارد آنقدر تنگ‌نظرانه است که با اتکا به آنها هر کتاب خوبی را نیز می‌توان محدود کرد.
وی در ادامه به ماده 15 از آئین‌نامه اشاره کرد و گفت: صدر و ذیل این ماده با هم تناسب ندارد. این آئین‌نامه نیاز به بازنگری دقیق و جدی دارد تا بتوانیم با ناشران وارد تعامل جدی شویم.
خاموشی در دفاع از ماده 15: ناشر سروه توبه را با «بسم‌الله» چاپ کرده است
در ادامه این جلسه و در پاسخ به سخنان حجت‌الاسلام مهدوی‌راد، حجت‌الاسلام خاموشی به ایراد سخن پرداخت و در دفاع از ماده 15 این آئین‌نامه عنوان کرد: روزی حجت‌الاسلام قرائتی با من تماس گرفتند و گفت: «در قرآنی که شما مجوز چاپ آن را صادر کرده‌اید، سوره «توبه» با «بسم‌الله» شروع شده است».
وی با بیان اینکه سازمان دارالقرآن کریم این سازمان هر قرآن را هفت مرتبه بررسی می‌کند و مجوز چاپ می‌دهد، ادامه داد: به همین واسطه من پیگیری کردم و در نهایت متوجه شدیم که سرکارگر آن چاپخانه زمانی که در حال چاپ قرآن بوده، دیده است که همه سوره‌ها با «بسم‌الله» شروع شده اما این سوره «بسم‌الله» ندارد و آن را اضافه کرده است.
حجت‌الاسلام خاموشی در ادامه با بیان اینکه قانون مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، «وحی منزل» نیست، اظهار کرد: اما این قانون قابل دفاع است و برای هر یک از بخش‌های آن بحث‌های کارشناسی بسیار انجام شده است.
مؤمنی‌شریف: بیشتر مشکلات در حوزه ادبیات داستانی و تاریخ بوجود می‌آید
مؤمنی‌شریف نیز در این جلسه سخنانی ایراد کرد و با بیان اینکه زمانی که این هیئت جلسه نداشت، اتفاقات ناگواری رخ داد، گفت: بیشتر مشکلات مربوط به نظارت و ممیزی در حوزه کتاب‌های رمان و داستان و تاریخ اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه آسیبِ کج‌سلیقگی برخی ممیزان به نظام، شریعت و فرهنگ بسیار زیاد بوده است، ادامه داد: در مواردی در برخی از کتاب‌ها به پیامبران اهانت شد، به تاریخ ایران و شریعت ما اهانت شد اما مجوز گرفتند و حتی تجدید چاپ هم شدند.
رئیس حوزه هنری به خاطره‌ای از زمان تصدی معاونت فرهنگی توسط محسن پرویز اشاره کرد و گفت: زمان تصدی پرویز، گزارشی ارائه شد که یک مؤسسه انتشاراتی خصوصی تنها در یک سال صد عنوان یا بیشتر کتاب در حوزه ادبیات داستانی و تاریخ منتشر کرده است که موضوع آنها را «خیانت زن ایرانی» تشکیل می‌داده و در اکثر موارد نیز این شخص در خانواده‌ای مذهبی زندگی می‌‌کرده است؛ آیا دشمنان ما ساکت نشسته‌اند.
همچنین در این مراسم حجت‌الاسلام واعظی در سخنان کوتاهی پیشنهاد کرد: سامانه‌ای مرکزی تشکیل شود تا کتاب‌هایی که برای امر ممیزی و نظارت وارد دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی می‌شود، ثبت شود. با این کار از موازی کاری و برخی سوءاستفاده‌ها نیز پرهیز می‌شود. همچنین ناشر تنها باید، کتاب خود را به دفتر نظارت در استان خود ارائه کند.
شجاعی‌صائین: عمل به مُر قانون؛ سرلوحه برّسان وزارت ارشاد
در این مراسم شجاعی‌صائین نیز به ارائه گزارشی از فعالیت‌های دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کرد که بخشی از آن به شرح زیر است: تشکیل کمیته‌های تخصصی به منظور نظارت و ممیزی کتاب. تهیه پیش‌نویس آئین‌نامه اجرایی هیئت نظارت بر نشر.
وی ادامه داد: این دفتر در حوزه بررسی آثار تنها با ملاک قانون فعالیت می‌کند. ما عهد بسته‌ایم تنها با ملاک قانون به بررسی آثار بپردازیم و به مطالبات بالاتر و پائین‌تر از آن توجه نکنیم. همچنین ما در پنج استان دفاتر بررسی داریم که شامل تهران، قم، اصفهان، کرمان و آذربایجان شرقی می‌شود.
شجاعی‌صائین افزود: سال گذشته حدود 52 هزار عنوان کتاب توسط دفتر تهران و هشت هزار نیز توسط استان‌ها بررسی شد که با احتساب 220 روز کاری، به شکل میانگین روزانه 152 عنوان به دفاتر واصل شده است. همچنین در حال حاضر دویست عنوان از دوره قبل و هفت صد عنوان نیز در دوره جدید در دفتر در حال بررسی است.
در این جلسه محمدعلی مهدوی‌راد به عنوان رئیس و عماد افروغ به عنوان نایب رئیس هیات نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب بزرگسال و کودک انتخاب شد.
همچنین قرار شد جلسات این دو هیات به صورت تجمیعی برگزار شود و در آینده رئیس بخش کودک نیز انتخاب شود. از مجموع دو هیئت 18 نفر در جلسه امروز با وزیر ارشاد شرکت داشتند.
یادآور می‌شود ماده 15 قانون نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب به این شرح است: «در مورد اشخاص حقیقی دارنده پروانه نشر می‌تواند شخصاً به عنوان مدیر مسئول مرکز انجام وظیفه کند و یا فرد دیگری را برای مسئولیت معرفی کند. در این صورت مدیر مسئول باید دارای شرایط موضوع ماده 3 آئین‌نامه(به استثنای بند 6) باشد و مورد تائید هیئت بررسی قرار گیرد. در هر حال، تا تائید این فرد، دارنده پروانه نشر مدیر مسئول شناخته می‌شود. همچنین است در مواردی که مسئول به هر دلیلی از این مسئولیت کنار رفته باشد.
