ناگفته‌های منتشر نشدن ترجمه کتاب حضرت فاطمه(س) در فرانسه
حسین کریمی، مترجم کتاب حضرت فاطمه(س) تألیف آیت‌الله مکارم شیرازی به زبان فرانسه، ناگفته‌هایی از مشکلات و موانع موجود بر سر انتشار این کتاب در فرانسه بازگو کرد.
حسین کریمی، مترجم کتاب فاطمه زهرا(س) به زبان فرانسه، فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد، مدت 35 سال در فرانسه زندگی می‌کند و از مسلمان و عاشقان مکتب اهل بیت(ع) است که بیش از سه دهه در صدد ترجمه متون اسلامی بوده است. وی که با تازه‌مسلمان فرانسوی به نام «زهرا» در فرانسه ازدواج کرده است، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اشاره به وضعیت تأسف‌بار چاپ کتاب در ایران، در خصوص چگونگی ترجمه این کتاب و مشکلات فراروی چاپ این اثر ارزشمند سخن گفت که متن کامل این مصاحبه را در ادامه می‌خوانیم.
محتوای کتاب حضرت فاطمه(س) که به فرانسه ترجمه کردید شامل چه مسائلی است؟
کتاب حضرت فاطمه زهرا(س) تألیف آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی است که به نظرم قبل از انقلاب در پنج جلد تدوین شده بود که شامل بخش‌هایی چون ولادت، شخصیت، فدک، خطبه‌های آن حضرت، عظمت وی از زبان دیگران، که در مجموع کتاب پرارزش و نسبتا کاملی در شناسایی نسبی شخصیت والای برترین بانوی جهان است. در این پنج بخش از تولد مبارک و پر برکت و مقام عصمت ایشان، زندگی، کرامات و همچنین خطبه‌های کوبنده حضرت در اثبات حق ولایت را با استفاده از اسنادی بسیار معتبر به معرض نمایش گذاشته شده است.
دلایل انتخاب این اثر و روند ترجمه این کتاب چگونه بود؟
همان طور که عرض کردم، هدف و علاقه‌ام به‌خاطر اصولی بود که پایبندش هستم؛ فلذا فعالیت ترجمه‌ام را نیز از ابتدا به همین خاطر، حول موضوعات قرآنی و اهل‌بیت(ع) قرار داده‌ام. البته در سال‌های 64 تا 68 به مدت بیش از سه سال کلیه مقالات مجله «پیام اسلام» را به زبان فرانسه ترجمه کرده‌ام که از این طریق، یک انتشارات با بنده ارتباط برقرار کرد. تقریبا در سال 66 کتاب فارسی فاطمه زهرا(س) توسط این انتشارات به من ارائه شد و تقاضا کردند که پنج جلد آن‌را به فرانسه ترجمه کنم که در سال 66 یا 67 ، دو بخش اول آن چاپ شد.
تاکنون چه کتاب‌هایی درباره حضرت زهرا به فرانسه ترجمه شده است؟
در مورد حضرت فاطمه زهرا(س) سه کتاب ترجمه شده است که اولین آن توسط بنده بوده است؛ البته در چند سال گذشته کتاب دیگری درباره فاطمه زهرا(س) ترجمه شده که نام مؤلف و مترجم آن‌را به خاطر ندارم. کتاب دیگری به‌صورت بیوگرافی فاطمه زهرا(س) را در حدود 70 صفحه ترجمه کرده‌ام که یک فصل از 14 فصل زندگینامه 14 معصوم(ص) است که البته زمان چاپ آن هنوز معلوم نیست.
نقش همسر فرانسوی‌زبان شما در ترجمه این کتاب چگونه بود؟
همسر بنده نه‌تنها فرانسوی هستند، بلکه از تحصیلات عالیه دانشگاهی در رشته ادبیات فرانسه و همچنین زبان‌های خارجی به‌خصوص اسپانیایی برخوردارند. نقش ایشان در کار کلیه ترجمه‌ها بسیار اساسی و بنیادی است؛ به‌طوریکه ترجمه‌ها به‌صورت مشاورتی و تبادل‌نظر انجام می‌گیرد تا بهترین متن و مفهوم از نظر خواننده فرانسوی فراهم شود.
سرنوشت این کتاب چه شد؟ آیا در بازار فروش فرانسه قرار گرفت؟
متأسفانه نه، این کتاب‌ها همیشه در داخل چاپ می‌شوند و بازار مکاره ایران را هم احتمالا می‌شناسید و گفتنش چیزی غیر از تأسف و تأثر برای ما ندارد. این کتاب به‌صورت کامل(5 جلد آن در یک جلد) در سال 1389 در قم توسط یک انتشارات با دست‌کاری‌های نامربوط در متن، تیتر، حاشیه و صفحه‌بندی به چاپ رسیده بود و قرار شده بود یک سوم تیراژ را برای بنده ارسال کنند تا در فرانسه و حداقل در محافل اسلامی آن‌را توزیع کنم. متاسفانه کتاب مرا چاپ کردند و کمک‌های خود را از وزارت ارشاد دریافت کردند ولی بنده هر چه در خواست کردم چیزی از آن کتاب را، نه به من ارسال کردند و نه به خانه فرهنگ ایران در پاریس، تا اینکه مجبور شدم از این انتشارات به دفتر حل اختلاف وزارت ارشاد قم شکایت کنم.
به مدت 18 ماه به صورت دائم با مسئول دفترحل اختلاف قم تماس گرفتم ولی نتیجه حاصل نشد؛ بالاخره بعد از 18 ماه از طریق دفتر تهران اقدام کردم. در آنجا فردی که مسئول دفتر بود علاقه‌مند بود مشکل مرا پیگیری بکند. دو ماه بعد وقتی که تاریخ حل اختلاف رسید و جهت آن به ایران آمدم ولی به خاطر جایگاه آن انتشاراتی، باز مشکل حل نشد. بالاخره بعد از چندین بار رفت و آمد به قم و با وساطت چندین نفر، بالاخره به جای 700 عدد کتاب، 300 عدد به بنده تحویل دادند. در پی آن مجبور شدم هزینه پست آن‌را که کیلویی 40000 تومان برای هر پنج جلد بود، خودم متقبل شوم و مشخص است که با 300 جلد از یک کتاب نمی‌شود به بازار پاسخگو بود و کتاب را حتی در سطح کوچک بررسی کرد.
آیا برنامه‌ای برای ترجمه آثار دیگری از آیت‌الله مکارم شیرازی دارید؟
اکنون نه؛ در سال‌های 67 یا 68 کتاب «اصول دین» در پنج جلد کوچک توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد را نیز با همکاری همسرم ترجمه کرده‌ام. ولی بعدها دیدم ترجمه ما به اسم مترجم «خلیجی» چاپ و منتشر شده است. این‌ها سنت، مرام و اصولی است که متأسفانه در بین برخی افراد برقرار شده و در بازار اقتصادی و انتشاراتی جامعه ما رایج شده است.
همسر دکتر کریمی از یک خانواده معمولی و پر جمعیت و نه زیاد مذهبی، فرانسه است. نام اصلی وی «آنت» است که پس از تشرف به اسلام نام مبارک «زهرا» را با نیت اقتدا به بانوی والای اسلام برای خود برگزید. رشته تخصصی وی ادبیات فرانسه و همچنین اسپانیایی است. با وی درباره نحوه آشنایی و مشرف شدن به دین اسلام صحبت کردیم.
درباره مسلمان شدن‌تان توضیح دهید. آیا قبل از ازدواج با آقای کریمی مسلمان بودید یا بعدا مسلمان شدید؟
پیش از ازدواج مسلمان نبودم. در مورد اسپانیا و زبان آن علاقه‌مند وافری به مطالعه و شناخت بیشتر یافته بودم. سفری در این مورد به اسپانیا و «آندالوس» داشتم و به گذر و فتوحات و همچنین هنر اسلامی در این منطقه شیفته و جذب شدم. مطالعات خود را تقویت کردم تا آنجا که با حقایق بیشتر و پارادوکس‌های سیاستمداران در ثبت تاریخ مواجه شدم. در همین دوره بود که به جست‌وجوی اطلاعات بیشتر در مورد اسلام، به جست‌وجوی افرادی که احتمالا می‌توانستند اطلاعاتی در این زمینه داشته باشند گشتم تا آن که با همسرم در دانشگاه آشنا شدم. چون ایشان مسئول انجمن اسلامی دانشجویان هم بود حدس زدم که می‌تواند شناخت بهتر و اطلاعات بیشتری کسب کنم فلذا سعی کردم در جلسات، بحث‌ها و فعالیت‌ها به‌همراه دیگر دانشجویان ایرانی شرکت کنم و این مسیر تا به امروز همچنان ادامه یافت.
تا چه میزان با شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س) آشنایی دارید؟
حضرت زهرا(س) را فقط با خواندن زندگینامه و یا چندین کتاب و داستان از سرگذشت، اندوه‌ها و مبارزاتشان نمی‌توان شناخت. همان طور که می‌گویند اگر دردی را نچشیده و سختی آن را نکشیده باشید نمی‌توانید بفهمید یک انسان چه حالی دارد و چه نوع زندگانی را متحمل می‌شود. بنابراین، برای شناختن حضرت فاطمه زهرا(س) باید سعی کرد راه ایشان را در همه‌جا و همه‌حال ادامه داد و از حق، آن‌هم حق امیرالمؤمنین و اهل بیت(ع) دفاع کرد، مثل ایشان عبادت کرد و همانند ایشان همسرداری و تربیت فرزندان را انجام داد؛ هرچقدر در این زمینه موفق باشیم در شناخت دختر پیامبر(ص) بیشتر موفق شده‌ایم.
حضرت فاطمه زهرا(س) بانویی بود که علاوه بر پرستاری از پدرش و تربیت فرزندانش، خداپرستی و عشق به خالق را هیچ‌گاه در رده دوم زندگی خویش قرار ندادند و عشق خدا بود که موجب شد تمامی زندگیشان را به فقیران و مستمندان می‌بخشیدند. ایشان در همسرداری هیچ‌گاه همسرش را در مقابل دشمنان اسلام تنها نگذاشت، تا جایی که بارها به مسجد النبی(ص) رفته و از حق اسلام و حق امیرالمؤمنین(ع) و ولایت دفاع کردند؛ تازیانه خطابه‌اش را به سر و صورت نامردان زمانه‌اش تاختند. حرکتی که مبارز بودن ایشان را در تاریخ دنیا و جهان ثبت کرد.
این کتاب تا چه حد به شناخت شما از حضرت زهرا کمک کرد؟
کتاب نسبتا پر محتوایی است و از تمام نکات زندگی فاطمه زهرا(س) صحبت کرده است و نسبتاً زندگینامه ایشان را به نمایش گذاشته است. قبل از ترجمه آن با زندگی آن حضرت آشنایی آن چنانی نداشتم و بیشتر در حد دختر پیامبر اسلام(ص) و یک شخصیت اسلامی شنیده و شناخته بودم. ولی بعد از ترجمه شناختم بسیار عمیق‌تر شد؛ زیرا زمانی‌که متنی را از زبانی به زبان دیگر ترجمه می‌کنید متن مورد ترجمه باید در درون شما بجوشد و هضم شود وگرنه ترجمه شما هیچ ارزش و مفهومی نخواهد داشت. در این‌صورت واضح است که شما مصمم خواهید شد زندگی ایشان را در وجود خود احیا کنید.
به نظر شما بارزترین ویژگی شخصیتی حضرت زهرا چیست؟
مبارزات حق‌طلبانه ایشان در دفاع از ولایت و حق امیرالمؤمنین(ع) در خلافت.
فکر می کنید این کتاب روی مخاطبان فرانسوی به چه میزان تاثیرگذاری خواهد داشت؟
اگر در انتشارات فرانسوی چاپ و توزیع می‌شد می‌توانست در شخصیت و حقوق زنان در اسلام دیدگاه روشن‌تری را برای جامعه فرانسوی به نمایش بگذارد و تهمت و پنهان‌کاری‌های دولت و مخالفان اسلام در این جامعه را رسوا کند.
آیا در آینده دوست دارید کتاب‌هایی درباره حضرت زهرا نیز ترجمه کنید؟
کتاب دیگری در این زمینه به همراهی همسرم پیش از این ترجمه کرده‌ام ولی متأسفانه چون خودمان امکانات نشر و توزیع کتاب را نداریم و امکانات بیت‌المال نیز معمولا به افرادی خاصی توزیع می‌شود که مثل خیلی بخش‌های اقتصادی دنیا بنام واسطه یا دلال شناخته شده‌اند و افراد اصلی همیشه خانه‌نشین می‌شوند و فعالیتشان به ثمر نهایی نمی‌رسد؛ کارهای ما هم اکثرا در آرشیو می‌ماند و هر کسی یک نسخه می‌گیرد برای مطالعه شخصی و یا برای بررسی بازرگانی، چند سال بعد می‌بینیم فردی رابطه‌دار کتاب ما را به اسم خود و یا یک انتشارتی نشر و توزیع کرده است.
