نمایش نفایسی چشم‌نواز از جنس کلام وحی
گروه ادب: بخش نشر مکتوب بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم میزبان ۴۵ مصحف از نسخ خطی چاپ شده پس از پیروزی انقلاب و چندین اثر نفیس مربوط به قرون گذشته است که به تازگی به نمایش درآمده است.
بخش نشر مکتوب بیست و دومین نمایشگاه قرآن بر روی پل هورالعظیم باغ‌موزه دفاع مقدس واقع شده است و اگر چه در روزهای نخست برپایی نمایشگاه، سه بخش را شامل می‌شد، ولی اکنون میزبان آثار نفیس و ارزشمندی است.
در روزهای نخست برپایی این بخش، سه قسمت تفسیر، ترجمه و کتب قرآنی در این بخش قابل مشاهده بود که اکنون با ارائه نسخ خطی مربوط به دوران معاصر و قدیم، شکل ارزنده‌تری به خود گرفته است.
در همین رابطه به سراغ احمد حاجی‌شریف، معاون نظارت بر نشر سازمان چاپ و نشر سازمان دارالقرآن الکریم رفتیم تا درباره قرآن‌هایی که در این بخش به نمایش گذاشته شده‌اند، توضیحات بیشتری ارائه کند.
در بخش آثار مکتوب، بخشی شامل تمام ترجمه‌های فارسی است که پس انقلاب چاپ شده که ویژگی‌های مترجمان و شناسنامه و نمونه ترجمه ارائه شده است. بخش دیگر این سالن شامل تفسیرهای قرآنی است.
در بخش دیگر نیز نمونه قرآن‌های خطی ارائه شده است که بعد از انقلاب مجوز چاپ گرفتند و به چاپ رسیدند. با توجه به اینکه فضای بخش نشر مکتوب چندان زیاد نبودند، 45 نمونه از قرآن‌هایی که توسط خوشنویسان ایرانی کتابت شده و پس از انقلاب چاپ شده بود در این مکان به نمایش درآمدند.
همچنین مشخصات این قرآن‌ها به نمایش گذاشته شده است. این قرآن‌ها مربوط به خوشنویسان قرون گذشته هستند. یکی از آنها متعلق به قرن ششم است که به خط یاقوت مستعصمی کتابت شده. یک قرآن دیگر هم مربوط به قرن پنجم است که عثمان ورّاق غزنوی در سال 444 هجری آن را کتابت کرده.
این قرآن از سوره کهف تا اواخر سوره حج نوشته شده و بسیار زیباست و به خط کوفی پیشرفته کتابت شده و ترجمه فارسی دارد که ویژگی بسیار مهم این قرآن به شمار می‌آید که در قرن پنجم هجری کتابت شده است.
همچنین سازمان دارالقرآن‌الکریم برای تصحیح قرآن کریم، دو کابین در این محل ایجاد کرده و حدود پنج، شش نمونه از اغلاط را در برخی از صفحات قرآن ایجاد می‌کنند و از هر کسی که در این مسابقه شرکت کند، پس از آموزش، امتحان گرفته می‌شود. شرکت کننده اگر توانست از پنج غلط، چهار غلط را بگیرند، یک جلد قرآن از طرف این سازمان هدیه دریافت می‌کند.
45 نمونه قرآن با مجوز سازمان دارالقرآن پس از انقلاب به چاپ رسیده است که همه به خط نسخ ایرانی هستند و خطاطان ایرانی آنها را کتابت کرده‌اند.
حاجی‌شریف در پاسخ به اینکه چه تعداد قرآن پس از انقلاب به این خط کتابت شده‌اند و محدودیت فضا اجازه ارائه آنها را در نمایشگاه نداده است، گفت: بیش از 60 قرآن از سال 64 به بعد که بررسی کرده‌ایم، مجوز چاپ گرفته‌اند.
این قرآن‌ها در نوع خود در جهان اسلام یا بی‌نظیر و یا کم‌نظیر است. در این راستا تنها کشور ترکیه چنین سابقه‌ای دارد و هیچ کشوری دارای چنین گنجینه‌ای نیست. در کشور ترکیه، خوشنویسان توانمند خوبی دارند که گفته می‌شود چنین قرآن‌هایی در اختیار دارند، ولی بعید به نظر می‌رسد که آثار این کشور به میزان آثار فاخر ایران باشد.
یکی از قرآن‌های ارائه شده در بخش نسخ خطی معاصر بخش نشر مکتوب، به خط فدائی‌منش و نستعلیق نوشته شده است. شامل 604 صفحه و همانند قرآنی است که عثمان‌طه کتابت کرده است. صفحات با آیات ختم شده است و خط نستعلیق به گونه آموزشی نوشته شده به این معنی که اعراب در جای خود گذاشته شده است و ذره‌ای عقب و جلو گذاشته نشده است.
همچنین قرآن دیگری در این بخش به نمایش درآمده است که متعلق به سال 1311 است. این قرآن به خط محمد اسماعیل تبریزی کتابت شده است و از قرآن‌هایی است که بسیار زیبا کتابت شده و به شکل نفیس چاپ شده است. این قرآن در قطع رقعی و جیبی است و بسیار زیباست.
از دیگر قرآن‌ها می‌توان به مصحف دیگری به خط نستعلیق اشاره کرد که با ترجمه مقابل شیخ حسین انصاریان چاپ شده است. این قرآن در سال گذشته مجوز چاپ گرفته است.
از دیگر قرآن‌هایی که حائز ویژگی‌های خاص است، می‌توان به قرآن به خط ریحان اشاره کرد که بهرام سالکی آن را کتابت کرده و سیدجلال‌الدین مجتبوی آن را ترجمه کرده است.
همچنین قرآنی نیز به خط علی شیری است که از خوشنویسان ثلث کشورمان به شمار می‌آید. همچنین قرآن‌هایی با خط نسخ در این بخش به نمایش درآمده است. یکی از کاتبان رضا ولی‌زاده است که بعد از انقلاب 9 قرآن کتابت کرده است که امسال با عنوان خادم قرآن در بخش کتابت قرآن از وی در کسوت خادم‌القرآن تجلیل می‌شود.
عباس ولی‌زاده، برادر این کاتب قرآن نیز قرآنی را به خط نسخ کتابت کرده است. همچنین قرآنی به خط نسخ و کتابت حجت‌الاسلام و المسلمین حبیب‌الله فضائلی به نمایش درآمده است.
وی از خوشنویسان شاخص و برجسته ایرانی بود که چند سال گذشته دار فانی را وداع گفت. قرآنی که توسط این کاتب قرآن کتابت شده، 604 صفحه است که هر صفحه به به پایان آیه ختم شده است.
در این بخش از نمایشگاه قرآن، قرآنی به خط عبدالمهدی حسن‌زاده نیز به نمایش درآمده است. وی از خوشنویسان شهر مشهد مقدس است که قرآن را در هر صفحه ختم به آیه کتابت کرده است. وی کتابت این قرآن را به نیت 14 معصوم(ع) در 14 سطر و 604 صفحه انجام داده است. اعراب در این قرآن در سر جای خود قرار گرفته و بسیار خواناست.
امتیاز چاپ این قرآن متعلق به سازمان دارالقرآن الکریم است. ناشری که مایل به چاپ این قرآن باشد، فایل این قرآن به صورت هدیه به آن ناشر داده می‌شود تا مصحف را به چاپ برساند.
قرآن دیگری در این بخش به کتابت سیدمحمد ناصری به چشم می‌خورد. این قرآن به تعداد روزهای سال کتابت شده است و 365 صفحه است که افراد اگر در هر روز یک صفحه از قرآن را بخوانند می‌توانند در طول سال یک بار قرآن را ختم کنند. این اقدام برای نخستین بار در سال‌های پس از پیروزی انقلاب صورت گرفته و خط این قرآن نسخ است.
در بخش نشر مکتوب نمایشگاه قرآن همچنین قرآن‌های نفیس نیز به چشم می‌خورد. یکی از این قرآن‌ها به خط میرزا احمد نیریزی است که معروف به قرآن امام زمان(عج) است. وی این قرآن را برای یکی از پادشاهان کتابت کرده و آن پادشاه نیز نذر کرده است که این قرآن را به امام زمان(عج) تحویل دهد.
احمد نیریزی در سال 1221 این قرآن را کتابت کرده و کتابخانه مجلس آن را به چاپ رسانده است. البته پیش از این قرآن، قرآن دیگری از احمد نیریزی کتابت شده است که اغلب آن نسخه، امروزه چاپ و در بازار ارائه می‌شود.
قرآن دیگری در کنار این قرآن به چشم می‌خورد به خط علی‌عسکر ارسنجانی که بسیار زیبا کتابت شده است که در حوزه خوشنویسی، این خط پس از خط احمد نیریزی قرار می‌گیرد.
قرآن دیگری نیز در این بخش مشاهده می‌شود که ابراهیم سلطان آن را کتابت کرده است. وی پسر شاهرخ میرزاست و این قرآن را در قرن نهم کتابت کرد است. این قرآن از مصاحف بی‌نظیر به شمار می‌آید.
ابراهیم سلطان برادر بایسنقر میرزا بوده و به خط ریحان و ثلث این اثر را کتابت کرده است. البته این قرآن کامل نیست و 12 سوره از قرآن است که در قطع بزرگ یک یکم توسط آستان قدس رضوی چاپ شده است. وی والی شیراز بود.
قرآنی نیز به چشم می‌خورد که باز نشده بود. این قرآن به خط نورالدین محمد بود که در قرن دهم کتابت شده است و به صورت کامل کتابت شده و چهار و نیم میلیون تومان میزان هدیه آن است. چنانچه این قرآن از بسته خود باز شود، بهای آن کاهش پیدا می‌کند؛ از این رو به صورت ناگشوده به معرض نمایش درآمده است.
همچنین قرآن دیگری به خط علی‌عسکر ارسنجانی در این بخش به چشم می‌خورد که چاپ آن در کشور آلمان صورت گرفته و صحافی آن در ایران انجام شده است. قرآن دیگری نیز به نمایش درآمده که گفته می‌شود به خط امیرزا احمد نیریزی است. این قرآن در سال 1228 کتابت شده است.
