روزه گرفتن به معنای داشتن تقوا نیست بلکه تمرین تقوایابی است

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ، مهدی فیض، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در جلسه هفتگی تفسیر قرآن کریم با عنوان «مبانی تدبر در قرآن و ادعیه» که روز چهار‌شنبه، 25 تیرماه با حضور جمعی از کارمندان واحدهای مختلف جهاد دانشگاهی و دانشجویان در سالن جلسات ساختمان شماره 2 جهاد دانشگاهی برگزار شد، اظهار کرد: هدف ازروزه تمرین دستیابی تقواست.

وی با اشاره به مفهوم آیه 183 سوره مبارکه بقره که «خداوند به عنوان قانون بر شما روزه را نگاشت و حکم کرد چنان که بر کسانی که پیش از شما بودند این حکم نوشته شده تا شاید شما تقوا پیشه کنید» بیان کرد: خداوند در بیان علت و انگیزه وجوب روزه بر انسان‌ها در همه شرایع وحیانی آسمان به تقوا اشاره می‌کند.

فیض ادامه داد: در این آیه به صراحت بیان شده است که هدف از روزه دستیابی روزه‌داران به تقوا است و به کارگیری واژه لعل (شاید) به این علت است که روزه به معنای تقوا نیست بلکه تمرین تقوایابی است.

وی با اشاره به روایاتی از امام صادق(ع)، گفت: «اَلنّیّهُ اَفضَلُ مِنَ العَمَل. اَلا، وَ اِنّ النّیّهَ هِیَ العَمَل؛  نیت از عمل برتر است. آری! بلکه نیت خود عمل است».

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در ادامه عنوان کرد: منظور از نیت و عمل، مقدار کم‍ّی آن‌ها نیست، بلکه مقصود کیفیت آن‌ها است. قرآن کریم نیز عمل نیک را عامل پیروزی در امتحان الهی می‌بیند. خدا این عالم را با مرگ و زندگی آفرید تا شما را بیازماید که عمل کدام یک از شما بهتر است.

فیض با اشاره به روایاتی از حضرت امیرالمؤمنین(ع) که فرمود «اَلنّیه الصّالِحَه اَحَد العَمَلین»، «نیت خوب، خود یک عمل است»، ادامه داد: ملاک ارزش در اسلام، ایمان و عمل صالح است و برای اینکه آن‌چه به آن‌ها ایمان داریم در مقام عمل به عرصه ظهور برسد مقدماتی لازم است. لازمه ایمان کامل اعتقاد یقینی است و آنچه ایمان را به عمل مربوط می‌کند، نیّت است. خوردن، تلاش و کوشش، امساک از غذا، قرض دادن و قرض گرفتن، خدمت به مردم، مردم‌داری و ... همواره با ایمان ارتباط ندارند، هر کسی ممکن است چنین کارهایی را انجام بدهد. زمانی عمل انسان بهترین عمل محسوب می‌شود و با ایمان ارتباط پیدا می‌کند که واسطه آن نیّت الهی باشد. بهترین نیّت‌ها ارزشمندترین اعمال را به دنبال می‌آورد.

فیض یادآور شد: با معرفت و ایمان ضعیف نمی‌توان از خود انتظار نیتی خالص داشت. آنچه انسان را به کار وادار می‌کند، انگیزه اوست و انگیزه تابع معرفت و ایمان انسان است و معرفت و ایمان، حقیقت نیت را تشکیل می‌دهند.

وی عنوان کرد: پس برای به دست آوردن نیت خالصانه، لازم است معرفت و ایمان انسان تقویت شوند. نیت خالص عمل صالح را با خود به همراه می‌آورد، زیرا بهترین اعمال آن است که با بهترین نیات همراه باشد، بنابراین، کلید همه کمالات کسب معرفت و قوی ساختن ایمان است.

عبادت هموارکننده عبودیت است

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی بیان کرد: درهرعبادتی (ازجمله تلاوت قرآن و دعا) باید در جست‌وجوی حقیقتی بود که مسیر حرکت خدا را هموارتر و آدمی را در بندگی بیشترخداوند توانمندتر کند. هرچندعبودیت، مقدمه برعبادت است، ولی عبادت مقدمه عبودیت است.

وی در ادامه با اشاره به فرموده امام راحل(ره) در مفهوم عبودیت که فرمودند «طریق وصول به حقایق ربوبیت سیر در مدارج عبودیت است و جز با قدم عبودیت نتوان به معراج حقیقی مطلق رسید»، عنوان کرد: شاکله یعنی شکل درونی انسان، هر انسانی در سایه عمل و تکرار آن صاحب یک سری ملکات درونی می‌شود، ملکات زشت یا ملکات زیبا. از ملکات زشت اعمال زشت صادر می‌شود و از ملکات زیبا اعمال زیبا صادر می‌شود.

وی ادامه داد: جهان ماده نیز چنین است و انسان در این دنیا باید به مقتضیات دنیا و سنت و قوانین الهی آن تن دهد و نمی‌تواند از آن بگریزد. این‌گونه است که شاکله وجودی هر کسی هر چند می‌تواند تحت تأثیر انتخاب انسانی و اراده و اختیار تغییر کند ولی این تغییرات نمی‌تواند هیچ‌گاه بیرون از دایره اقتضائات باشد.

فیض در پایان با اشاره به آیه 84 سوره مبارکه اسراء «قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَى شَاکِلَتِهِ، بگو هر کس بر حسب ساختار(روانى و بدنى) خود عمل می‌کند»، یادآور شد: خدایی که پروردگار شما و دانای آشکار و نهان شماست، بهتر می‌داند که چه کسی شاکله عادله داشته و آسان‌تر به راه حق هدایت می‌شود و به استفاده و بهره‌مند شدن از نعمت دین نزدیک‌تر است و کسی که شاکله‌اش ظالم است هر چند شالکه‌اش او را به انکار و ظلم فرا می‌خواند، اما اگر اراده کند و از خدا مدد جوید، می‌تواند راه هدایت را ولو به دشواری در پیش بگیرد، هر چند که دارنده شاکله عدالت سریع‌تر هدایت می‌یابد.