چاپخانه تخصصی قرآن کریم نداریم/ اختصاص چاپخانه‌های اوقاف و ارشاد به چاپ قرآن

چاپ تخصصی قرآن کریم در داخل کشورمان از موضوعاتی است که طی سال‌های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است و کارشناسان درباره آن نظرات متعددی ارائه کرده‌اند.
یکی از مسائلی که در این حوزه باید به آن توجه ویژه نشان داد این است که در حوزه چاپ قرآن کریم، هیچ چاپخانه تخصصی وجود ندارد. اگرچه چاپخانه‌های متعددی هستند که به چاپ قرآن کریم در کنار آثار دیگر اقدام می‌کنند، ولی نمی‌توان گفت که این چاپخانه‌ها به صورت تخصصی در این حوزه به فعالیت می‌پردازند.
به همین منظور خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با احمد حاجی‌شریف، معاون نظارت بر چاپ قرآن سازمان دارالقرآن الکریم این موضوع را مطرح کرده است که آن را از نظر می‌گذرانیم.

ـ ظاهر امر می‌رساند که چاپخانه‌های متعددی در تهران به چاپ قرآن مشغول هستند. چند چاپخانه در تهران وجود دارد که به صورت تخصصی به چاپ قرآن مشغول هستند؟
فقط یک چاپخانه بزرگ قرآن در قم است که بیشترین نوبت چاپ قرآن را دارد. البته یک چاپخانه سلام نیز است که در جاده کرج واقع شده که به خاطر چاپ قرآن در کاغذهایی با گراماژ پایین به صورت رول مورد توجه ناشران است.
ماشین‌های این چاپخانه با کاغذ رول کار می‌کند و برگه‌های آن 70 درصدی بوده و به صورت رول به دستگاه بسته می‌شوند و قرآن را چاپ می‌کنند.
ستاره سبز نیز چاپخانه دیگری است که تاکنون قرآن سه ناشر را به چاپ رسانده است.  این چاپخانه قرآن‌های نفیس را چاپ می‌کند زیرا از تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته برخوردار است و قرآن‌های شش، هشت و پنج رنگ و ... را چاپ می‌کند.
باقی چاپخانه‌هایی که ناشران به آنها قرآن ارائه می‌کنند تا به چاپ برسانند، یک یا دو قرآن تاکنون چاپ کرده‌اند. هیچ کدام از چاپخانه‌ها به غیر از چاپخانه بزرگ تخصصی چاپ قرآن در قم، به صورت تخصصی در این حوزه فعالیت نمی‌کنند.

ـ دلیل اینکه چاپخانه‌های سلام و ستاره سبز در این حوزه به عنوان چاپخانه قرآن کریم شهرت پیدا کرده‌اند چیست؟
سلام فقط به خاطر ماشین رول و کاغذ نازک و اینکه توان چاپ قرآن با این کاغذها را داشته است و تاکنون هفت نوبت، قرآن ناشران را چاپ کرده است، شاخص شمرده می‌شود.
چاپخانه ستاره سبز نیز به خاطر کیفیت بالایی که دارد و در چاپ قرآن رنگ‌ها تداخل پیدا نمی‌کنند و قرآن را خیلی زیبا چاپ می‌کند و البته گران هم چاپ می‌کند، در این حوزه به عنوان چاپخانه شاخص چاپ قرآن کریم شناخته شده است.
به غیر از این چاپخانه‌ها، باقی چاپخانه‌ها معمولی هستند و یکی، دو ناشر، قرآن خود را برای چاپ به آنها سپرده‌اند و آنها نیز قرآن را برای آنها چاپ کرده‌اند.

ـ پس با این حساب چاپخانه‌ای که به صورت تخصصی به چاپ قرآن در کشورمان بپردازد وجود ندارد.
بله. متاسفانه چاپخانه تخصصی چاپ قرآن که به صورت تخصصی به این فعالیت در کشور بپردازد نداریم. بیشتر قرآن‌ها توسط چاپخانه بزرگ قم چاپ می‌شوند.

ـ به عقیده شما که کارشناس حوزه چاپ قرآن کریم هستید، آیا وجود چنین چاپخانه‌ای ضرورت دارد؟
نه تنها ضرورت دارد، بلکه وجودش عالی است. چاپخانه بزرگ قرآن در زمان حجت‌الاسلام و المسلمین هاشمی ‌رفسنجانی توسط دولت در قم راه‌اندازی شد.
سازمان اوقاف و امور خیریه از موقوفات برای راه‌اندازی این چاپخانه زمین عرضه کرد که بتوانند چاپخانه بزرگ قرآن را که فقط قرآن و آن هم به بهای ارزان چاپ کند، در آن تاسیس کنند.
اکنون وضعیت به این صورت است و البته می‌توان با بهای ارزان‌تر و قیمت تمام شده قرآن را به بازار نشر و مخاطبان ارائه کرد.

ـ کدام سازمان‌ها اکنون چاپخانه‌ای برای چاپ قرآن کریم در اختیار دارند؟
در تهران هم‌اکنون سه سازمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان اوقاف و امور خیریه، هر سه چاپخانه دارند. بهتر است که دست‌کم یکی از این چاپخانه‌ها را به قرآن کریم اختصاص دهند که هر ناشری که خواست قرآن را چاپ کند، به آن چاپخانه مراجعه کند.
این اقدام از آن رو حائز اهمیت است که در وهله نخست، مسائل شرعی در این چاپخانه رعایت شود و دیگر اینکه دقت زیاد در چاپ قرآن انجام شود که در چاپ اشکالی روی ندهد و احترام لازم در چاپ و صحافی نیز لحاظ شود.

ـ آیا در شهرهای دیگر هم اوضاع به همین منوال است؟
در مشهد هم این طور است. چاپخانه آستان قدس رضوی یکی از مجهزترین و بزرگترین چاپخانه‌های کشور است که به چاپ قرآن اختصاص داده شده است. البته این به آن معنی نیست که فقط قرآن چاپ کند.
ناشرانی که در خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی قصد چاپ قرآن دارند، می‌توانند به این چاپخانه مراجعه کنند و با بهای ارزان قرآن خود را به چاپ برسانند. این چاپخانه با توجه به اینکه دولتی است باید بهایی را که برای چاپ قرآن می‌گیرد ارزان‌تر از دیگر چاپخانه‌ها باشد.

ـ گفته شد که سازمان‌های تبلیغات اسلامی، اوقاف و امور خیریه و وزارت ارشاد هر سه چاپخانه دارند. آیا ستاره سبز و سلام زیر نظر این سازمان‌ها اداره می‌شود؟
هر سه سازمان یک چاپخانه دارند. چاپخانه سازمان چاپ و انتشارات که در جاده کرج فعالیت می‌کند، متعلق به وزارت ارشاد است که اخیراً به سازمان اوقاف و امور خیریه واگذار شده است.
نظام جمهوری اسلامی در طول سال میلیاردها تومان در حوزه فرهنگ هزینه می‌کند؛ چه اشکالی وجود دارد که بخشی از این هزینه و مقدار اندکی از آن درباره چاپ قرآن باشد؟
این چاپخانه‌ها که برای زمین و دستگاه‌ها و تجهیزات و بهای اجاره، هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند. می‌توانند پول کارگر‌هایی که در چاپخانه فعالیت می‌کنند و کاغذ و صحافی را بگیرند و سود حاصل از فعالیت خود را دریافت نکنند تا بتوانند در این حوزه قرآن را با بهای ارزان به مخاطبان ارائه کنند.
چاپخانه ستاره سبز و سلام خصوصی هستند و با توجه به اینکه کیفیت کار ستاره سبز بسیار بالاست و دقت صد درصد در چاپ قرآن دارد، پول خوبی هم می‌گیرد.

ـ وضعیت چاپخانه‌های دیگر در این باره چگونه است؟
همه چاپخانه‌ها دارند کار معمول را انجام می‌دهند؛ بهتر است دستگاه‌های حکومتی، چاپخانه‌هایی را که در اختیار دارند به چاپ قرآن اختصاص دهند. با توجه به اینکه هر سه سازمان تبیلغات، اوقاف و وزارت ارشاد در حوزه دین فعالیت می‌کنند و سالانه ده‌ها میلیون تومان در حوزه دین هزینه می‌کنند، می‌توانند چنین اقدامی انجام دهند.
برای مثال برای اعزام مبلغان هر سال هزینه‌های صرف می‌شود و برای رونمایی از محصولات فرهنگی که البته باید هم صورت گیرد، هزینه‌های فراوانی پرداخت می‌شود.
در این راستا یکی از کارهایی که این سه سازمان می‌توانند انجام دهند، چاپ قرآن است که باید نظام این کار را انجام دهد. اگر چاپخانه‌ها به این کار اختصاص داده شوند، دو هدف به انجام می‌رسد؛ یکی اینکه کیفیت چاپ قرآن بالا می‌رود و دوم اینکه قیمت پایین می‌آید و این اقدام زمینه‌ساز آن می‌شود که ناشران قرآن خود را برای چاپ به این چاپخانه‌ها ارائه کنند.