محمد أنس عربی القبانی، داور سوری رقابتهای بینالمللی قرآنی و مقیم اردن قرار است، امسال با حضور در کمیته داوری پنجمین دوره مسابقات بینالمللی قرآن دانشجویان مسلمان به امر قضاوت در این دوره رقابتها بپردازد، به همین مناسبت خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفتوگویی با وی ترتیب داد و نظر این داور سوری را درباره این دوره از مسابقات بینالمللی قرآن دانشجویان مسلمان و اهتمام جمهوری اسلامی ایران به فعالیتهای قرآنی جویا شد.
القبانی در ابتدای این گفتوگو نظر خود را درباره مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان این گونه تبیین کرد: برگزاری مسابقات بینالمللی قرآن دانشجویان مسلمان در آشنایی جهانیان با شیوههای علمی و قوانینی که جمهوری اسلامی ایران در راستای تشویق جوانان به اهتمام به قرآن و تلاش برای مهارتیافتن در حفظ و قرائت بهکار میگیرد، مؤثر است، علاوه بر این مسابقات قرآن نقش مهمی در نشر روحیه رقابت بین جوانان مسلمان با محور کلام وحی دارد و چنین مسابقات و تعاملاتی تقویت مهارتهای قرآنی جوانان را در پی خواهد داشت.
وی افزود: معرفی و تبیین دستاوردهای ایران اسلامی در همه زمینههای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی باید در حاشیه مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان گنجانده شود تا همگان درک کنند که اسلام آئینی است که به پیشرفت جوامع منجر میشود و دینی نیست که برخی آن را تحریف کرده و از آن به عنوان مانعی در راه رسیدن به پیشرفت و شکوفایی یاد میکنند.
القبانی در پاسخ به سؤالی درباره نقش مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان در انسگرفتن جوانان با کلام وحی گفت: امروز در شرایطی هستیم که جوانان در سراسر جهان توجه زیادی به فیلمها و برنامههای تلویزیونی و مسابقات ورزشی دارند، بهنحویکه زمان زیادی از وقتشان را صرف تماشای چنین برنامههایی میکنند، بنابراین با برگزاری مسابقات قرآن میتوان جوانانی که توجه به قرآن را در اولویت قرار دادهاند، گرد هم آورد و شرایطی را فراهم کرد که آنان تشویق شوند تا هرچه بیشتر به فعالیتهای قرآنی روی آورند و حتی یکدیگر را به حضور در این عرصههای فرهنگی دعوت کنند؛ این مسئله در نهایت منجر به الفت بیشتر نسل جوان با کلام وحی و آموزههای قرآنی خواهد شد.
تعامل اهالی قرآن در مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان
این داور سوری تأکید کرد: این مسابقات همچنین نقش مهمی در تقویت تعامل بین اهالی قرآن خواهد داشت و سبب میشود که جوانانی از اقصی نقاط جهان گرد هم آمده و به تبادل اندیشه و تجربههای خود با موضوع قرآن بپردازند و نقاط ضعف خود را در فعالیتهای قرآنی تقویت کنند.
وی با تأکید بر ضرورت پرداختن به پژوهشهای قرآنی در این مسابقات یادآور شد: با وجود تنوع و کثرت پژوهشهایی که با موضوع علوم قرآن ارائه شده، اما قرآن هنوز منبع علومی است که پژوهشگران به آن نپرداختهاند؛ این کتاب آسمانی از جانب خداوند متعال برای همه افراد بشر با هرگونه اختلاف نژادی و قومی نازل شده است، کتابی که در آیاتش بیانی وجود دارد که مناسب هر عصر و محیط جغرافیایی است و پیامبر(ص) در وصف آن فرمود: «هو کتاب الله، فیه نبأ من قبلکم، وخبر ما بعدکم، وحکم ما بینکم، هو الفصل لیس بالهزل، من ترکه من جبار قصمه الله، ومن ابتغى الهدى فی غیره أضله الله، وهو حبل الله المتین، وهو الذکر الحکیم، وهو الصراط المستقیم، وهو الذی لا تزیغ به الأهواء، ولا تلتبس به الألسنة، ولا یشبع منه العلماء، ولا یخلق عن کثرة الرد، ولا تنقضی عجائبه، وهو الذی لم تنته الجن إذ سمعته حتى قالوا: إنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا یَهْدِی إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ . من قال به صدق، ومن عمل به أجر، ومن حکم به عدل، ومن دعا إلیه هدی إلى صراط مستقیم: قرآن کلام خداست و اخبار پیشینیان و آیندگان و داورى شما در آن است. آن کلامى است که حق را از باطل جدا میکند و هرکس با خودرأیی به آن پشت کند، سرنگون خواهد شد و هرکس راه نجاتی جز قرآن در پیش گیرد، خدا خود او را گمراه خواهـد کرد. پس قرآن ریسمان محکم الهی است و قرآن است که افکار را به اشتباه نمیاندازد و زبانهـا را از انحراف بازمیدارد و دانشمندان از مطالعه آن سیر نمیشوند و با وجود تکرار بسیار، کهنه نمیشود و عجایب و شگفتیهای آن به پایان نمیآید و قرآن است که چون جنیان آن را شنیدند، بیدرنگ گفتند: «ما قرآن عجیبی را شنیدیم که بهسوی هدایت رهنمون میکرد/ آیات 1 و 2 سوره جن». هرکس به علم قرآن مجهز گشت، پیش تاخت و هرکس به قرآن سخن گفت، راست گفت و هرکس بهسوی قرآن دعوت کرد، بهسوی راه راست هدایت شد».
محمد انس عربی القبانی تصریح کرد: امت اسلام امروز همچنان نیازمند پژوهشهایی برگرفته از قرآن است تا در آن دستور زندگی را دریابد و وضعیتش را اصلاح کند و قدرت، عزت، اقتدار و بزرگیاش را در آن بازیابد.
وی در پاسخ به سؤالی درباره افزودن رشتههای جدید به مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان گفت: برخی مسابقات بینالمللی در رشته حفظ با تفسیر جزء مشخصی از قرآن برگزار میشود، برخی نیز به برگزاری رقابتها در رشته حفظ جزءهای مختلف اختصاص مییابد، مسابقاتی نیز هست که مخصوص خوشنویسی و تذهیب قرآنی است، تمام این مسابقات مرسوم و معروف هستند.
افزودن رشته پژوهش موضوعی به مسابقات
این داور سوری تأکید کرد: با تمام اینها من معتقدم حافظان قرآن توانمندی دارند که دیگران ندارند و این همان قدرت استنباط احکام نهفته در آیات قرآن است که با افزودن رشتهای در بخش پژوهش موضوعی قرآن میتوان این قدرت و توانمندی را به پویایی رساند و نتایج خوبی را از آن کسب کرد.
القبانی برگزاری مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان در بخش بانوان را نیز اقدامی مناسب برشمرد و تصریح کرد: برگزاری مسابقه در بخش بانوان کار خوبی است و به نظر من نتایج خوب و مثبتی به دنبال دارد که کمتر از نتایج مسابقات قرآن ویژه آقایان نیست و گمان میکنم که مالزی در برگزاری مسابقه ویژه بانوان تجارب زیادی دارد.
وی درباره مهمترین شاخصه مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان در مقایسه با سایر رقابتهای بینالمللی قرآن گفت: مهمترین شاخصه مربوط به گروه سنی است که در مسابقات شرکت میکنند، این رقابتها در واقع جوانان را محور قرار داده و همین مسئله رقابتها را از دیگر مسابقات قرآن شاخص کرده است.
این داور سوری مقیم اردن افزود: در این مسابقات جوانانی شرکت میکنند که در مرحله بلوغ فکری و روانی هستند، در این گروه سنی جوانان ظرفیت بیشتری برای پذیرش چنین فعالیتهایی را دارند؛ فعالیتهایی که آثار مثبت، مثمرثمر و دائمی به دنبال خواهد داشت.
الگوپذیری از مسابقات قرآن دانشجویان مسلمان در ایران
القبانی تصریح کرد: من در اینجا به نوبه خود فرصت را غنیمت شمرده و از برگزارکنندگان چنین مسابقاتی تشکر میکنم و از خداوند متعال خواستارم که اهداف این مسابقات محقق و روند اهتمام بینالمللی به قرآن تقویت شود و دیگر کشورها نیز از تجربه جمهوری اسلامی ایران در برگزاری چنین رقابتهایی بهره ببرند.
راهاندازی شبکه اینترنتی محصولات چندرسانهای قرآنی
وی در بخش دیگری از این گفتوگو پیشنهاد داد که با راهاندازی شبکهای اینترنتی محصولات سمعی و بصری در عرصه قرآن یکپارچه شود و گفت: ما محصولات سمعی و بصری زیادی را در عرصه قرائت تولید کردهایم و در این زمینه غنی هستیم، اما تا به امروز نتوانستهایم در اینترنت پایگاه واحدی را راهاندازی کنیم که این محصولات را در دسترس همگان قرار دهد، بنابراین باید سایتهایی را راهاندازی کرد که تخصصی بوده و قاریان و کارشناسان قرآن در آن حضور فعالانه داشته باشند و در آن گفتوگو و تعامل سازندهای با هدف تقویت آگاهی، فرهنگ، تجربه و علم فعالان و جوانان قرآنی شکل بگیرد.
این داور سوری مقیم اردن تصریح کرد: در آیات زیادی از قرآن به جایگاه کلام وحی اشاره شده که از آن جمله آیه 52 سوره شوری است: «کَذَلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ رُوحًا مِّنْ أَمْرِنَا مَا کُنتَ تَدْرِی مَا الْکِتَابُ وَلَا الْإِیمَانُ: وهمینگونه روحى از امر خودمان به سوى تو وحى کردیم تو نمىدانستى کتاب چیست و نه ایمان [کدام است]» و آیه 122 سوره انعام:«أَوَ مَن کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَن مَّثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا: آیا کسى که مرده[دل] بود و زندهاش گردانیدیم و براى او نورى پدید آوردیم تا در پرتو آن در میان مردم راه برود چون کسى است که گویى گرفتار در تاریکیهاست و از آن بیرونآمدنى نیست».
نهضت قرآنی ایران مایه مباهات است
وی با اشاره به تلاشهای جمهوری اسلامی ایران در راستای اهتمام به قرآن کریم گفت: آنچه مایه افتخار و مباهات است، نهضتی قرآنی است که جمهوری اسلامی ایران به واسطه عنایت و اهتمام به قرآن و اهالی قرآن آغاز کرده؛ نهضتی که همه از دور و نزدیک به آن آگاهند و هیچ منصف و خردمندی منکر آن نیست.
القبانی بیان کرد: شاخصبودن ایران چه در حفظ و چه در قرائت قرآن نتایج مبارکی برای این کشور داشت و سبب انقلابی قرآنی از همان نخست که خورشید جمهوری اسلامی ایران طلوع کرد، شد.
این داور سوری تصریح کرد: من بارها به ایران آمده و با اهالی قرآن اعم از حافظان و قاریان این کشور ملاقات داشتهام و از توانمندیهای بالای آنان آگاهم، افرادی که در جهان بینظیرند و فارس بودنشان نتوانسته است مانعی بر سر راهشان ایجاد کند و جلوی پیشرفت و برتری آنان در حفظ و قرائت قرآن را بگیرد.
محمد انس عربی القبانی تأکید کرد: برخی قاریان و حافظان قرآن ایرانی مایه تعجب من بودهاند، چرا که توانمندی و تبحر خاصی دارند، به نحوی که شماره آیات و صفحات قرآن را نیز میدانند و حتی فراتر از آن در پژوهش موضوعی قرآن نیز تسلط و مهارت کافی دارند.
تأثیرپذیری قاریان ایرانی از قراء مصری
وی با اشاره به تأثیرپذیری قاریان ایرانی از قراء برجسته مصری یادآور شد: در مصر قاریان مشهوری در دنیای قرائت شاخص شدند افرادی چون محمد رفعت، مصطفی اسماعیل و عبدالباسط عبدالصمد که یادگارهایی متمایز در جهان قرائت از خود بر جای گذاشتند. بعدها در ایران با تأثیرپذیری از قراء مصری، مکتب قرائت که الگوگرفته از «مصطفی اسماعیل»(قاری فقید مصری) بود و حتی مکتبهای دیگری از قرائت با الگوبرداری از دیگر قاریان بزرگ جهان اسلام شکل گرفت.
این داور سوری مسابقات بینالمللی قرآن یادآور شد: کاملا مشخص است که جمهوری اسلامی ایران اهتمام زیادی به قرآن، حافظان و قاریان قرآن داشته که از نتایج آن پرورش قاریان و حافظانی بینظیر در جهان اسلام بوده است؛ مسئلهای که مایه افتخار بوده و ایران را به کشوری پیشگام در فعالیتهای قرآنی تبدیل کرده است.
القبانی افزود: با توجه به اهتمام ایران به قرآن و اهالی قرآن ما باید تجربه این کشور را در شکوفایی قرآنی که نتیجه آن پرورش جوانانی بوده که فضیلت و جایگاه قرآن را درک کردهاند، عمومیت بخشیم، جوانانی که به حفظ و تلاوت قرآن توجه نشان داده و قرآن راهنما و راهبرشان به سوی بزرگی و رستگاری بوده است.
وی در بخش پایانی این گفتوگو به حمایتهای جمهوری اسلامی ایران از مقاومت اسلامی اشاره کرد و با بیان این که کشورهای حامی استکبار با این حمایتها مخالفند، تصریح کرد: پیروزیهای متعددی که نیروهای مقاومت با حمایت ایران به آن دست یافتهاند، عرش کشورهایی را که با نیروهای استکباری و استعماری همپیمان شدهاند، به لرزه درآورده است، چراکه آنان نمیتوانند این مسئله را بپذیرند و به شیوههای مختلف با ایران دشمنی کرده و به فتنهافکنی مذهبی بین شیعه و سنی دست میزنند، بنابراین باید این دسیسهها را تبیین و سیاستهایی را که تضعیف مسلمانان(شیعه و سنی) و سیطره بر ثروتهایشان را هدف قرار داده است، افشا کرد.
این داور سوری مسابقات بینالمللی قرآن در پایان تأکید کرد: مسلمانان همگی در این توطئه و معرکه(فتنهافکنیهای دشمنان) درگیرند و این مسئله جدیدی نیست و تأسفآور و جدید این است که ابزارهای این توطئه، فرزندان فریبخوردهای هستند که تحت لوای این دین(اسلام) با نام «داعش» و «جبهة النصره» سر برآورده و علیه امت فعالیت میکنند.