محمدرضا عطاییفر، نویسنده و کارگردان تئاتر، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفت: از نزدیک در جریان چند اجرای تئاتر در بیست و یکمین جشنواره «سوره ماه» قرار گرفتم و باید اعتراف کنم این جشنواره به نسبت سالهای پیشین برگزاری خود، سیرنزولی داشته است.
وی گفت: من عدم حضور چهرههای نامآشنای تئاتر را در این جشنواره توجیهناپذیر میدانم، حال به هر بهانهای که میخواهد این اتفاق افتاده باشد؛ اگر دلیل مسئولان برگزاری جوانگرایی جشنواره است که باید بگویم به هیچ عنوان این مسئله صحت ندارد چرا که چهرههای نامآشنا و خلاق تئاتر که جایشان در این جشنواره خالی است، بعضاً جوان نیز هستند.
«سوره ماه» قادر به پرداخت کمکهزینه به گروهها نیست
کارگردان برگزیده ادوار گذشته جشنواره تئاتر «سوره ماه» تصریح کرد: جشنواره تئاتر «سوره ماه» تنها به این دلیل که بودجه مشخصی ندارد و در دادن کمکهزینه و تنخواه به گروههای تئاتری موضع مشخصی ندارد، قادر نیست که از گروهها و چهرههای شناخته شده تئاتر برای اعتباربخشی خود استفاده کند؛ هر چند که حضور تئاتریهای سرشناس در این جشنواره برای بالا بردن سطح و اعتباربخشی به جشنواره نیست و گروههای جوان و آماتور با شرکت در جشنواره در کنار فعالان باسابقه تئاتری علاوه بر آنکه انگیزههایشان افزوده میشود، کار خود را برای هرچه کیفیتر شدن با نمونههایی که با استانداردهای تئاتری نزدیکتر است، محک میزنند.
عطاییفر در ادامه گفت: با همه شأن علمی که برای مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری قائل هستم اما تصور میکنم وی نیز به دلیل مشکلات عدیدهای همچون معضل اقتصادی، توانایی به خدمت گرفتن کارشناسان مجرب و خبره تئاتری را برای ارزیابی آثار شرکتکننده شهرستانی جشنواره ندارد و نتیجه آنکه آثاری در جشنواره حضور مییابند که بسیار ضعیفاند و از حداقلهای استاندارد در ساختار و محتوای داستانی خود برخوردار نیستند.
گروههای شرکتکننده در جشنواره باید در تعامل با یکدیگر به نقاط ضعف و قوت خود پی ببرند
کارگردان نمایش «سایه سکوت» گفت: اینکه اصرار بر برگزاری هر ساله جشنواره داشته باشیم، بدون آنکه به ترمیم آن پرداخته و در یک وقفه زمانی به اصلاح و رفع موانع موجود در آن بیندیشیم، از جمله آسیبهای جشنوارههای تئاتری همچون تئاتر «سوره ماه» است؛ جشنواره محل عرضه مجموعهای از آثار نمایشی حاصل زحمت و مرارت گروههای تئاتری است که در تعامل با یکدیگر به نقاط ضعف و قوت یکدیگر در جهت ارتقابخشی به آثار خود اهتمام ورزند، به نظر میرسد که جشنواره تئاتر «سوره ماه» برگزار میشود صرفاً برای آنکه برگزار شده باشد و هیچ هدف غایی را دنبال نمیکند، اینکه در نهایت قرار است گروههای شرکتکننده به چه سرنوشتی دچار شوند و یا اینکه آیا استعدادیابی در آن صورت میگیرد یا خیر، هنوز مشخص نیست.
عطاییفر تأکید کرد: تئاتر «سوره ماه» به تبعیت از خط مشی کلی حوزه هنری توجه ویژهای به آثار ارزشی با محوریت انقلاب اسلامی و دفاع مقدس دارد، این نکته خوبی است و ظرفیتهای فراوانی نیز در این حوزه در میان فعالان تئاتری دارا هستیم اما در ادامه راه و با توجه به بودجه نامشخصی که هر ساله صرف جشنواره میشود که نمیتوان براساس آن برنامهریزی سازندهای داشت، دیده میشود که برای پر شدن جدول اجراهای جشنواره متوسل به نمایشهایی میشوند که هیچ سنخیتی با اهداف و شعار جشنواره ندارد؛ این را از نزدیک دیدهام که بیان میکنم، به جرئت میتوانم بگویم در جشنواره شاهد آثار بیکیفیت نمایشی هستیم که محتوای آنها هیچ سنخیتی با افق و چشمانداز جشنواره ندارد.
در فرایند تولید آثار نمایشی جشنواره شاهد تغییر ماهیت نمایشنامهها هستیم
کارگردان نمایش «رخساره» ادامه داد: حتی در مواقعی کار به جایی میرسد که نمایشنامهای در محل بازخوانی از سوی کارشناسان نامآشنای تئاتری برای تولید تأیید میشود اما در روند تولید با اعمال نظرهایی سلیقهای محتوای آن تبدیل به مسئلهای میشود که ماهیت اصلی خود را از دست داده و به بیراهه کشیده میشود، این بدان معناست که جشنواره فرمایشی است و آزادی بیان در چارچوب تحقق شعار آن وجود ندارد.
وی در پایان گفت: در انتها باید دو مسئله را متذکر شوم یکی اینکه حوزه هنری ابتدا باید تکلیف خود را در حوزه هنرهای نمایشی معلوم کند که آیا تئاتر میخواهد یا نه، اگر خواهان تئاتر است پس باید ردیف بودجهای مشخص را برای آن در نظر بگیرد و برنامهریزی براساس آن داشته باشد و دیگر اینکه از رفتارهای ضد و نقیض پرهیز کند؛ یعنی ابتدا دم از کسری بودجه نزند و بعد همچون دور قبل جشنواره معلوم شود که بخش قابل توجهی از بودجه جشنواره را صرف دعوت از گروهی حرفهای کرده است که برای طراوت جشنواره چند اجرای ویژه داشته باشند که اگر منصفانه در این زمینه عمل میکرد، آن بودجه میتوانست زمینه را برای حضور چند گروه جوان و خلاق در جشنواره فراهم آورد.
یادآور میشود، اختتامیه بیست و سومین جشنواره تئاتر «سوره ماه» فردا دوشنبه 28 مهر در حوزه هنری برگزار خواهد شد.