اهمیت کیفیت از منظر اسلام

به گزارش کانون خبرنگاران نبا وابسته به خبرگزاری ایکنا، سبک زندگی از جمله مباحث علوم اجتماعی است که در عصر حاضر بسیار مورد مطالعه جامعه‌شناسان قرار گرفته است. سبک زندگی شیوه و رفتاری است که مردم یک جامعه در مواجهه با مسائل و اتفاقات روزمره از خود نشان می‌دهند. مطمئنا سبک زندگی در کشورهای مسلمان باید در تار و پود باورهای اسلام شکل بگیرد. در قرآن کریم در سوره‌های «حجرات»، «لقمان»، «اسرا» و «فرقان» به سبک زندگی اسلامی اشاره شده است.
امروز 18 آبان، مصادف با روز ملی کیفیت است، ما بر آن شدیم تا نگاهی مختصر به موضوع کیفیت در سبک زندگی و میزان تطابق آن با آموزه‌های اسلامی بیندازیم؛ واژه کیفیت به صورت پیچیده‌ای با سلامت جسمانی، روان‌شناختی، میزان استقلال، روابط‌ اجتماعی، باورهای‌ شخصی‌ فرد و عوامل محیطی در ارتباط است.

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «الّذی خَلَقَ المَوتَ و الحیاةَ لِیبلُوَکُم أحسَنُ عَمَلاً؛ خداوند، مرگ و زندگی را بیافرید تا شما را بیازماید که کدام یک کاری بهتر می کنید». از امام صادق(ع) درباره آیه مزبور، روایت شده است: «لیس یعنی أکثر عملاً ولکن أصوبکم عملاً؛ مقصود، عمل بیشتر نیست، بلکه عمل بهتر است».

همچنین پیامبر خدا(ص) فرموده‌اند: «إنّ الله تعالی یحبّ مِن العاملِ إذا عَمِلَ أن یحسِن؛ خداوند، دوست دارد که هر کارگزاری که کار می کند، نیکو کار کند».نیز آن حضرت در حدیثی دیگر فرموده است: «إنّ الله تعالی کتب الإحسان علی کلّ شیء؛ خداوند، در هر کاری، نیک انجام دادنِ آن را فرمان داد».

کلیدواژه این احادیث، «احسان» است. احسان در این احادیث به معنی «کار نیک کردن» نیست؛ بلکه به معنی «نیک کار کردن» است. یعنی هر کس کاری می کند، باید آن را نیک (درست و استوار و محکم)، انجام دهد. شاهد، این که در برخی احادیث به جای کلمه احسان، «اِحکام» و «اِتقان» آمده است.

در سیره پیامبر(ص) آمده است که چون سعد بن معاذ درگذشت و پیکرش را به لب قبر آوردند، آن حضرت به درون قبر رفت و پیوسته می‌گفت: «سنگ بدهید، گِل بدهید» تا این که درز خشت‌ها را پر کرد و قبر را هموار ساخت. چنین می‌نماید که پیامبر، آن قدر قبر را خوب درست کرد که اصحاب در شگفت شدند که چرا این همه محکم کاری در ساختن یک قبر! پس آن حضرت فرمود: «إنّی لَأعلم أنّه سیبلی و یصلُ إلیه البَلی و لکنّ الله یحبُّ عبداً إذا عَملَ عملاً أحکمَه؛ می دانم که به‌زودی فرسوده می‌شود و می‌پوسد؛ امّا خداوند، بنده‌ای را دوست دارد که چون کاری انجام می‌دهد، آن را درست (استوار) انجام دهد».

در روایتی دیگر پیامبر اکرم(ص) در حدیثی می‌فرماید: «مسلمان با مسلمان برادر است و جایز نیست به برادرش چیز معیوبى را بفروشد مگر آنکه به او اعلام کند». همان طور که مشاهده می‌کنیم در این روایات رسول اکرم(ص) به‌خوبی ضرورت کیفیت در تولیدات را نشان می‌دهد؛ از این گونه احادیث فراوان در تاکید بر جایگاه کیفیت به چشم می‌خورد.

اما حال این سوال پیش می‌آید که چقدر در خرید و تولید اجناس به مطابقت آن جنس با اصول اسلامی دقت می‌شود؟ چقدر خرید جنس تولیدشده در ایران با خرید از یک کشور نامسلمان ترجیح می‌دهیم؟ در تولید اجناس چقدر بر سبک و شیوه اسلامی عمل می‌شود.

امیرالمؤمنین(ع) فرموده‌اند: «قیمةُ کُلَّ امریء ما یحسِنُه؛ ارزش هر کس به چیزی (کاری و هنری) است که آن را نیکو می داند». سؤال اینجاست که تولید‌کنندگان چقدر کیفیت کالای خود را با استانداردهای اسلامی روانه بازار می‌کنند و اینکه چقدر کیفیت در بازار امروز فدای کمیت شده است؟

آنچه مسلم است این است که سبک زندگی اسلامی در زمینه کیفیت خدمات و اجناس و تولیدات و غیره با آنچه باید باشد فاصله فراوانی دارد و در احیای این مسئله نیازمند عزمی جدی است. بر اساس روایات هر شخص در حوزه‌ فعالیت و اثربخشی که دارد، چه خانه‌دار باشد یا تولیدکننده، چه قانون‌گذاز و سیاست‌گذار و چه مجری، باید بهره‌گیری از کیفیت با مؤلفه‌های اسلامی را سرلوحه کار خود قرار دهد.
مرجان شرف