به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) آیتاللهالعظمی عبدالله جوادی آملی امروز 19 آبان در ادامه درس تفسیر در مسجد اعظم گفت: جریان عقلی که در جلسات گذشته مطرح شد، عقل جزیی نیست، بلکه عقل کلی است که در روایات چندی از آن تعبیر شده است و گاهی ائمه میفرمودند مراد «نور نبینا، نور جدی و یا اول ما خلق الله العقل» است و کلینی نیز عقل کلی را در اصول کافی عنوان کرده است.
عقل صراط نیست؛ چراغ است
وی افزود: عقل مربوط به زید و عمرو و صادر اول نیست، ولی از عقل جامع و کلی است که گاهی به عنوان نور نبی یاد میشود. آن عقل چراغ است و راه را نشان میدهد، راه را میبیند و مهندس راه را که خداست میشناسد و راه را طی میکند و در احادیث نیز بیش از این استفاده نمیشود که عقل چراغ است و صراط نیست و راه بر عهده مهندس عالم یعنی ذات اقدس اله است.
این مفسر قرآن گفت: دین فقط به دست خداست که چه چیزهایی خوب است و چه چیزهایی بد و حلال و حرام است و عقل که چراغ است این راه را تشخیص میدهد؛ کار عقل دینآوری نیست بلکه دینشناسی است.
صاحب تفسیر تسنیم با تاکید براینکه «اول ما خلق الله، العقل» مراد عقل کلی است که تطبیق بر عقل پیامبر و ائمه(ع) میشود تصریح کرد: عقول دیگران عقول جزئیه است؛ عقلی که معاد و معاش را درک و برای آن عمل میکند عقول جزئیه است.
راه معصوم است نه عقل
جوادی آملی تصریح کرد: عقل معصوم نیست و چنین تعبیری گفته نشده است بلکه راه، معصوم است و اگر گفته شد عقل معصوم است یعنی راه پی بردن از مقدمه به نتیجه؛ مثلا یک بیماری که پیدا شد این بیماری تصادفی نیست، بلکه غذایی خورده که مناسب دستگاه گوارشش نیست، کسی بی جهت مریض نمیشود، بلکه راهی دارد اگر کسی آن را توانست تشخیص دهد میتواند جلوی مرض را بگیرد و اگر تشخیص نداد اشتباه کرده و طبیب است که اشتباه میکند نه طب و اگر بخواهد بیماریش دفع شود هم راهی دارد و بیخود کسی درمان نمیشود؛ بین این راه و مقصد رابطه مستقیم است و این راه معصوم است و آن طبیبی که باید بشناسد راه را گاهی اشتباه میکند.
این مرجع تقلید عنوان کرد: در عالم هم راه، معصوم است اما رونده راه اشتباه میکند و این موضوع در همه علوم و مسائل تجربی و تجریدی است.
وی با بیان اینکه در سوره زمر که مکی است آیات توحیدی و معاد و وحی و نبوت و ... ذکر شده است تصریح کرد: ما نور فرستادیم و راه را نشان دادیم و بین راه و مقصد هم رابطه هست و معصوم است، اما برخی میپذیرند و برخی نمیپذیرند؛ ما وسیله تشخیص و حجت را به همه دادهایم و از آن به بعد بر انسان است که کفر و راه درست را انتخاب کند.
شرایط شفاعت
این مفسر قرآن تصریح کرد: این نمیخواهد جلوی شفاعت و توسل را بگیرد؛ شفاعت و توسل محدود به اذن خداست و مشفوع له هم باید مرتضی المذهب باشد؛ اگر کسی بخواهد شفیع باشد نمیتواند مگر به اذن او میتواند شفاعت کند و اگر کسی میخواهد مشفوع له شود باید مسلمان باشد و متدین باشد وگرنه کافر مشفوع له نیست.
وی اظهار کرد: از تعبیر تند و استفهام انکاری در آیات سوره زمر معلوم است که کفار، مشفوع له نیستند و فیالنار هستند و چگونه شفاعت شامل آنان شود و این مطلب هم به دست میآید که کسی هم نمیتواند برای آنان شفاعت کند زیرا شفاعت هم باید به اذن خدا باشد.
حساب قاصران از کفار جداست
جوادی آملی با بیان اینکه هم شفیع و هم مشفوع له شرط دارد بیان کرد: معاذ الله این گونه آیات در صدد نفی شفاعت نیستند و البته مقصرها و کسانی که قاصرند ممکن است شفاعت شوند و حسابشان از کفار جداست.
وی تاکید کرد: کسانی که تقوا پیشه کردهاند برای آنان غرفی است از فوق غرف؛ یعنی برخی دارای برج و غرفه هستند و چند غرفه دارند؛ اینها برای کسانی است که در راه هستند و تقوا برایشان ملکه شده است.
جوادی آملی تصریح کرد: در بهشت انسانی به جایی میرسد که هر چه خدا به او داده است راضی است و هرگز طمع نمیکند زیرا اگر طمع و آرزو باشد عذاب است لذا ساختار بهشت برای بهشتیان به گونهای است که نمونه آن در دنیا نیست.
بهشتیان کارهای بدشان را فراموش میکنند
وی افزود: هرکس کار بدی کرد اگر مشمول عنایت خدا شد با توبه و یا بی توبه (فرزند صالح و شهید و اثر خوب و ... ممکن است انسان را بدون توبه وارد بهشت کند) اصلا یادش نیست که معصیت کرده و کار بدی انجام داده است؛ «حر» اصلا یادش نیست که جلوی حضرت را گرفت مانند سایر بهشتیان زیرا اگر یادش باشد که هر لحظه برای او جهنم سوزان است.
وی ادامه داد: از معصوم پرسیدند نوح در بهشت است و پسرش در جهنم، خب این چه بهشتی است که فرزند در جهنم میسوزد و پدر در بهشت است؛ حضرت (ع) فرمود که نوح اصلا یادش نیست. خدا چون مقلب القلوب است کلا از قلب مطهر نوح این موضوع را بر میدارد که اصلا فرزندی داشته است و این مسئله چون مقدور ما نیست درک آن هم برای ما ممکن نیست.
تکامل علمی در آخرت
این مفسر قرآن بیان کرد: فیوضات مربوط به شفاعت و تکامل علمی در آن دنیا الی ماشاءالله وجود دارد، اما اینکه انسان بخواهد کاری و عبادتی بکند تا مقامش بالاتر برود ممکن نیست.
پیشبینی هواشناسی نشانه نظم عالم است
جوادی آملی با اشاره به حساب و کتاب در ریزش باران و بیان اینکه امیدواریم خداوند به برکت عزاداری سیدالشهدا به اندازه کافی باران نازل کند، اظهار کرد: فرمود ابرها نر و ماده و باورر و بی بار دارند و ابرها از یکدیگر باردار میشوند و ابر باردار رحم دارد تا قطرهای ببارد و شلنگی نبارد، زیرا همه مراتع از بین میرود و اینکه هواشناسی پیشبینی میکند، نشاندهنده نظمی در عالم است.
این مفسر قرآن افزود: همان طور که در زمین، خیابان و راههای مختلف و ... وجود دارد، در زیرزمین نیز همین است و باران راههای مختلفی دارد.
وی تاکید کرد: قرآن میفرماید اگر بیراهه رفتید ما برایتان باران نمیفرستیم یا دستور میدهیم باران مقداری پائینتر برود و یا نفت و گازی که هست اگر خداوند منبع آن را پایین ببرد، بسیاری از امکانات از بین می رود.
گناه نزول باران را کم میکند
این مرجع تقلید و مفسر قرآن تاکید کرد: درست است که نماز باران خوب است، اما اولین وظیفه ما این است که اهل معصیت و تهمت و گناه نباشیم و فرمود اگر اهل گناه نباشید، من به اندازه کافی باران برایتان می فرستم؛ الان نماز میخوانیم و ضجه میزنیم، اما باز هم خشکسالی است، زیرا رابطه تنگاتنگ میان خوبی جامعه و نزول باران است.
وی افزود: جامعه ای که بیش از ده میلیون پرونده قضایی و اختلاس و تهمت دارد، آیا توقع باران درست و حسابی دارد؛ ولی خدا ارحم الراحمین است و امیداوریم برابر لطفش برای ما عمل کند.