تأليف آثار قرآنی دغدغه‌ی گولپينارلی بود / نخستين همايش بزرگداشت گولپينارلی به كار خود پايان داد
گروه ادب: تأليف آثار قرآنی و دينی، تبيين ماهيت واقعی مذهب تشيع و معرفی طريقت‌های صوفيانه از دغدغه‌های اصلی گولپينارلی بود.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) دومين شب نخستين همايش بزرگداشت عبدالباقی گولپينارلی، مترجم قرآن و مولوی‌شناس ترك، شب گذشته 5 تير ماه در هوايی بارانی آكنده از طنين «محمدرضا شجريان»، به كار خود پايان داد.
«داود وفايی» مترجم مقالات گولپينارلی در بخش دوم از دومين روز اين همايش به عنوان نخستين سخنران با توجه به ترجمه‌ی آثار گولپينارلی گفت: مقالات استاد گولپينارلی دارای ويژگی‌های برجسته‌ای است كه از آن ميان می‌توان به بازگويی مطالبی درباره‌ی عرفان اسلامی اشاره كرد كه استاد خود به آن معتقد بود و به آن‌ها عمل می‌كرد.
وی با اشاره به ويژگی‌های آثار گولپينارلی افزود: گولپينارلی در آثارش به مسائل بسياری درباره‌ی تاريخ تركيه اشاره می‌كند و ويژگی ديگر او تواضع است. استاد گولپينارلی اگر در می‌يافت كه دچار خطايی شده است با فروتنی آن را می‌پذيرفت.
مترجم مقالات گولپينارلی تصريح كرد: يكی از ويژگی بارز آثار گولپينارلی تأكيد در معرفی چهره‌های فرهنگی تركيه است. وی با زبان فارسی آن‌چنان آشنا بود كه توانست شاعران ايران‌زمين را به مردم تركيه به خوبی معرفی كند.
وی گولپينارلی را به عنوان فردی راستين دانست و تأكيد كرد: مرحوم عبدالباقی گولپينارلی، مولانا را انسانی راستين می‌دانست و خود را بنده‌ای از بندگان او قلمداد می‌كرد و در مقدمه‌ی فيه‌مافيه آشكار به اين موضوع اشاره كرده است.
اين پژوهشگر باتوجه به كتاب‌شناسی گولپينارلی عنوان كرد: كتاب‌شناسی گولپينارلی دارای نكات جالب توجه است و مباحث اخلاقی در كتاب‌شناسی او جايگاه ويژه‌ای دارد. او توانسته است با 114 عنوان كتاب و 404 مقاله، نكته‌های ارزشمندی از خود به جای گذارد كه تعداد بسياری از آن‌ها هنوز منتشر نشده است.
سپس «پرفسور چيچكلر» استاد دانشگاه استامبول، درباره‌ی آثار گولپينارلی در معرفی مشرق‌زمين گفت: عبدالباقی گولپينارلی از مترجمانی است كه خدمات بی‌شائبه‌ای به فرهنگ تركيه كرده و در كنار آثار ترجمه‌شده از فارسی، آثاری را نيز از هندی به تركی برگردانده است.
وی افزود: مؤسسه‌ی ترجمه‌ی «بيت‌الحكمة» كه از سطح دينی برخوردار بود و برای گسترش ترجمه‌ی مراكز فكری، به يك سياست حكومتی تبديل شد، گولپينارلی را در خود پرورش داد.
اين استاد دانشگاه و محقق ترك با اشاره به ترجمه‌های گولپينارلی از زبان فارسی گفت: مرحوم گولپينارلی ترجمه‌های ارزشمندی از رباعيات خيام، ديوان حافظ و الهی‌نامه‌ی عطار به زبان تركی ارائه داد و به گفته‌ی يكی از شاگردانش تاريخ جهانگشای جوينی را در زير درخت چنار كهن بر روی يك ميز در حالی‌كه به تنهايی نشسته بود ترجمه كرد.
در ادامه‌ی اين همايش «فروزان اربابی» به عنوان يكی از علاقه‌مندان به مولانا در اين همايش با نثری ادبی با اشاره به هشتصدمين سال تولد مولانا يادآوری كرد: مولانا زاهدی بود كه زهد را معنا بخشيد؛ شاعری كه كلمات را جان بخشيد؛ سجاده‌نشينی كه در محراب دوست نماز گذاشت و رسول و نادره‌ی دوران بود.
وی با اشاره به بيت «سينه خواهم شرحه شرحه از فراق/ تا بگويم شرح درد اشتياق» تصريح كرد: پس از گذشت قرن‌ها مثنوی شريف مولانا كه تفسيری از قرآن و سروده‌های عاشقانه‌ی سمای جان‌فزای هزاران انسان در اين دنيای پرآشوب بوده و شايسته است در هشتصدمين سال تولد اين بزرگ‌عالم معنا ما نيز با او هم‌صدا شويم.
اربابی از فروزانفر و گولپينارلی به عنوان تشنه‌لبان آب حيات مولانا نام برد و عنوان كرد: شباهت‌های بسياری بين فروزانفر و گولپينارلی وجود دارد و هر دو فرزانگان نه‌تنها به افكار مولانا آشنا بودند، بلكه به آن وفادار و ساقيانی بودند كه تشنگی را با آب روحبخش او فرو می‌نشاندند.
پس از سخنرانی «فروزان اربابی» با ورود «محمدرضا شجريان» به تالار علامه‌امينی، ازدحام جمعيت و تشويق بی‌اندازه‌ی حاضران فضای اين تالار را دگرگون كرد.
سپس «محمد كايا» رايزن فرهنگی كشور تركيه با ابراز خرسندی از برگزاری همايش بزرگداشت گولپينارلی به پشت تريبون رفت و گفت: امروز به همه‌ی كسانی كه به مناسبت بزرگداشت مرحوم گولپينارلی به اين سالن آمده‌اند به خصوص به سفير كشورم و هنرمند بزرگ ايران استاد شجريان خوش‌آمد می‌گويم. همين‌طور افتخار ماست كه خانم اسين چلبی در جمع ما حضور دارند.»
وی با اشاره به همايش دو روزه‌ی بزرگداشت گولپينارلی افزود: مقالاتی كه در طی اين دو روز در اين همايش از طرف انديشمندان استفاده شد روح آن مرحوم را شاد كرد و جا دارد از برگزاركنندگان خصوصاً مركز پژوهشی ميراث مكتوب به دليل برگزاری پرشكوه اين مراسم تقديم كنم.
رايزن فرهنگی تركيه به فعاليت مشترك ايران و تركيه در سال‌های اخير اشاره كرد و افزود: فعاليت مشترك فرهنگی ايران و تركيه به يك موضوع خاص محدود نمی‌شود و اين دو كشور در فعاليت هنری و علمی تعامل سازنده‌ای با يكديگر دارند.
وی افزود: امسال نيز به مناسبت سال مولانا از سوی يونسكو دولت تركيه نمايشگاه عكسی در فرهنگسرای نياوران در ايران و در قونيه در مجاورت مزار مولوی برگزار كرده است و برای برگزاری دومين دوره‌ی همايش بزرگداشت گولپينارلی تمامی سعی خود را در تركيه خواهيم كرد.
پس از سخنان رايزن فرهنگی تركيه «ناصر گلباز» دبير نخستين همايش بزرگداشت گولپينارلی بيانيه‌ی نخستين همايش گولپينارلی را قرائت كرد و با توجه به اهداف اين همايش يادآوری كرد: هدف اصلی ما، معرفی و احيای ميراث مكتوب شبه قاره‌ی هند، پاكستان، عثمانی و ماوراءالنهر و پاسداشت استادان، پژوهشگران و تصحيح نسخه‌های خطی به جا مانده از آنان است.
پس از قرائت بيانيه، گروه موسيقی به اجرای برنامه پرداختند.
پس از اجرای موسيقی «بهاءالدين خرمشاهی» كه با آمدن شجريان مقاله و نامش به فراموشی سپرده شده بود به اين موضوع پرداخت كه اگر سخنرانی‌اش قرآنی نبود آن را كنسل می‌كرد تا حاضران زودتر به آواز شجريان گوش دهند.
بهاءالدين خرمشاهی در سخنانی كوتاه در 5 دقيقه با اشاره به ترجمه‌ی قرآن گولپينارلی گفت: نداشتن آشنايی كامل با زبان تركی استامبولی باعث شد تا من دريافت كاملی از اين ترجمه‌ی مصحف شريف به دست نياورم، اما آن‌چه از اين ترجمه برايم حاصل شد، اين است كه 50 درصد اين ترجمه كلمات و واژه‌های به زبان عربی و به تركی ترجمه نشده است.
وی افزود: مقدمه‌ی گولپينارلی با مطالب سنتی آغاز می‌شود كه بيشتر ترجمه‌ها دارند؛ برای مثال در ابتدای سوره‌ی فاتحه از واژه‌ی آدينه كه تركی است استفاده می‌كند بقيه‌ی واژه‌ها به عربی به كار رفته است و در 7 آيه‌ی اول قرآن يك پنجم كلمات به زبان تركی بيان می‌شود.
وی در پايان اظهار اميدواری كرد كه زبان‌شناسان با شناسايی ريشه‌ی كلمات تركی اين ترجمه را بهتر و بيشتر به جهان معرفی كنند.
پس از سخنان خرمشاهی با حضور محمدرضا شجريان، بهاءالدين خرمشاهی، اكبر ايرانی رييس مركز پژوهشی ميراث مكتوب و آسين چلبی بيست‌و دومين نواده‌ی مولانا با اهدای لوح يادبودی از زحمات دكتر توفيق سبحانی به دليل ترجمه‌ی آثار گولپينارلی تقدير به عمل آمد.
سپس توفيق سبحانی برای لحظاتی كوتاه به پشت تريبون رفت و گرفتن لوح يادبود از دستان شجريان را برای خود افتخاری بزرگ دانست و گفت: اين هديه بسيار مبارك است كه به دوستداران گولپينارلی داده می‌شود.
وی با تشكر از اكبر ايرانی، رييس مركز پژوهشی ميراث مكتوب، كه بانی اصلی بزرگداشت گولپينارلی بود گفت: من اين جوايز را از بركت سر «ايرانی اكبر» می‌دانم؛ همه وی را به نام اكبر ايرانی می‌شناسند اما من او را يك ايرانی اكبر می‌دانم.
پس از اهدای لوح تقدير به توفيق سبحانی، محمدرضا شجريان كه از ابتدای ورودش و شنيدن نامش از سوی سخنرانان، حاضران در تالار علامه‌امينی با تشويق خود، از وی استقبال كرده بودند برای چند دقيقه‌ای به پشت تريبون رفت و گفت: نمی‌دانستم در اين مراسم مرا به پشت تريبون برای سخنرانی دعوت می‌كنند برای همين حضور ذهن برای صحبت ندارم.
وی ضمن تقدير از تمامی دست‌اندركاران همايش بزرگداشت گولپينارلی، يك قطعه از سروده‌های مولانا را با خواندن آواز به همه‌ی كسانی تقديم كرد كه عمر خود را وقف شناختن مولانا كرده‌اند.
دومين همايش بزرگداشت گولپينارلی در آينده‌ای نزديك در قونيه و مزار مولوی برگزار خواهد شد.
«داود وفايی» مترجم مقالات گولپينارلی در بخش دوم از دومين روز اين همايش به عنوان نخستين سخنران با توجه به ترجمه‌ی آثار گولپينارلی گفت: مقالات استاد گولپينارلی دارای ويژگی‌های برجسته‌ای است كه از آن ميان می‌توان به بازگويی مطالبی درباره‌ی عرفان اسلامی اشاره كرد كه استاد خود به آن معتقد بود و به آن‌ها عمل می‌كرد.
وی با اشاره به ويژگی‌های آثار گولپينارلی افزود: گولپينارلی در آثارش به مسائل بسياری درباره‌ی تاريخ تركيه اشاره می‌كند و ويژگی ديگر او تواضع است. استاد گولپينارلی اگر در می‌يافت كه دچار خطايی شده است با فروتنی آن را می‌پذيرفت.
مترجم مقالات گولپينارلی تصريح كرد: يكی از ويژگی بارز آثار گولپينارلی تأكيد در معرفی چهره‌های فرهنگی تركيه است. وی با زبان فارسی آن‌چنان آشنا بود كه توانست شاعران ايران‌زمين را به مردم تركيه به خوبی معرفی كند.
وی گولپينارلی را به عنوان فردی راستين دانست و تأكيد كرد: مرحوم عبدالباقی گولپينارلی، مولانا را انسانی راستين می‌دانست و خود را بنده‌ای از بندگان او قلمداد می‌كرد و در مقدمه‌ی فيه‌مافيه آشكار به اين موضوع اشاره كرده است.
اين پژوهشگر باتوجه به كتاب‌شناسی گولپينارلی عنوان كرد: كتاب‌شناسی گولپينارلی دارای نكات جالب توجه است و مباحث اخلاقی در كتاب‌شناسی او جايگاه ويژه‌ای دارد. او توانسته است با 114 عنوان كتاب و 404 مقاله، نكته‌های ارزشمندی از خود به جای گذارد كه تعداد بسياری از آن‌ها هنوز منتشر نشده است.
سپس «پرفسور چيچكلر» استاد دانشگاه استامبول، درباره‌ی آثار گولپينارلی در معرفی مشرق‌زمين گفت: عبدالباقی گولپينارلی از مترجمانی است كه خدمات بی‌شائبه‌ای به فرهنگ تركيه كرده و در كنار آثار ترجمه‌شده از فارسی، آثاری را نيز از هندی به تركی برگردانده است.
وی افزود: مؤسسه‌ی ترجمه‌ی «بيت‌الحكمة» كه از سطح دينی برخوردار بود و برای گسترش ترجمه‌ی مراكز فكری، به يك سياست حكومتی تبديل شد، گولپينارلی را در خود پرورش داد.
اين استاد دانشگاه و محقق ترك با اشاره به ترجمه‌های گولپينارلی از زبان فارسی گفت: مرحوم گولپينارلی ترجمه‌های ارزشمندی از رباعيات خيام، ديوان حافظ و الهی‌نامه‌ی عطار به زبان تركی ارائه داد و به گفته‌ی يكی از شاگردانش تاريخ جهانگشای جوينی را در زير درخت چنار كهن بر روی يك ميز در حالی‌كه به تنهايی نشسته بود ترجمه كرد.
در ادامه‌ی اين همايش «فروزان اربابی» به عنوان يكی از علاقه‌مندان به مولانا در اين همايش با نثری ادبی با اشاره به هشتصدمين سال تولد مولانا يادآوری كرد: مولانا زاهدی بود كه زهد را معنا بخشيد؛ شاعری كه كلمات را جان بخشيد؛ سجاده‌نشينی كه در محراب دوست نماز گذاشت و رسول و نادره‌ی دوران بود.
وی با اشاره به بيت «سينه خواهم شرحه شرحه از فراق/ تا بگويم شرح درد اشتياق» تصريح كرد: پس از گذشت قرن‌ها مثنوی شريف مولانا كه تفسيری از قرآن و سروده‌های عاشقانه‌ی سمای جان‌فزای هزاران انسان در اين دنيای پرآشوب بوده و شايسته است در هشتصدمين سال تولد اين بزرگ‌عالم معنا ما نيز با او هم‌صدا شويم.
اربابی از فروزانفر و گولپينارلی به عنوان تشنه‌لبان آب حيات مولانا نام برد و عنوان كرد: شباهت‌های بسياری بين فروزانفر و گولپينارلی وجود دارد و هر دو فرزانگان نه‌تنها به افكار مولانا آشنا بودند، بلكه به آن وفادار و ساقيانی بودند كه تشنگی را با آب روحبخش او فرو می‌نشاندند.
پس از سخنرانی «فروزان اربابی» با ورود «محمدرضا شجريان» به تالار علامه‌امينی، ازدحام جمعيت و تشويق بی‌اندازه‌ی حاضران فضای اين تالار را دگرگون كرد.
سپس «محمد كايا» رايزن فرهنگی كشور تركيه با ابراز خرسندی از برگزاری همايش بزرگداشت گولپينارلی به پشت تريبون رفت و گفت: امروز به همه‌ی كسانی كه به مناسبت بزرگداشت مرحوم گولپينارلی به اين سالن آمده‌اند به خصوص به سفير كشورم و هنرمند بزرگ ايران استاد شجريان خوش‌آمد می‌گويم. همين‌طور افتخار ماست كه خانم اسين چلبی در جمع ما حضور دارند.»
وی با اشاره به همايش دو روزه‌ی بزرگداشت گولپينارلی افزود: مقالاتی كه در طی اين دو روز در اين همايش از طرف انديشمندان استفاده شد روح آن مرحوم را شاد كرد و جا دارد از برگزاركنندگان خصوصاً مركز پژوهشی ميراث مكتوب به دليل برگزاری پرشكوه اين مراسم تقديم كنم.
رايزن فرهنگی تركيه به فعاليت مشترك ايران و تركيه در سال‌های اخير اشاره كرد و افزود: فعاليت مشترك فرهنگی ايران و تركيه به يك موضوع خاص محدود نمی‌شود و اين دو كشور در فعاليت هنری و علمی تعامل سازنده‌ای با يكديگر دارند.
وی افزود: امسال نيز به مناسبت سال مولانا از سوی يونسكو دولت تركيه نمايشگاه عكسی در فرهنگسرای نياوران در ايران و در قونيه در مجاورت مزار مولوی برگزار كرده است و برای برگزاری دومين دوره‌ی همايش بزرگداشت گولپينارلی تمامی سعی خود را در تركيه خواهيم كرد.
پس از سخنان رايزن فرهنگی تركيه «ناصر گلباز» دبير نخستين همايش بزرگداشت گولپينارلی بيانيه‌ی نخستين همايش گولپينارلی را قرائت كرد و با توجه به اهداف اين همايش يادآوری كرد: هدف اصلی ما، معرفی و احيای ميراث مكتوب شبه قاره‌ی هند، پاكستان، عثمانی و ماوراءالنهر و پاسداشت استادان، پژوهشگران و تصحيح نسخه‌های خطی به جا مانده از آنان است.
پس از قرائت بيانيه، گروه موسيقی به اجرای برنامه پرداختند.
پس از اجرای موسيقی «بهاءالدين خرمشاهی» كه با آمدن شجريان مقاله و نامش به فراموشی سپرده شده بود به اين موضوع پرداخت كه اگر سخنرانی‌اش قرآنی نبود آن را كنسل می‌كرد تا حاضران زودتر به آواز شجريان گوش دهند.
بهاءالدين خرمشاهی در سخنانی كوتاه در 5 دقيقه با اشاره به ترجمه‌ی قرآن گولپينارلی گفت: نداشتن آشنايی كامل با زبان تركی استامبولی باعث شد تا من دريافت كاملی از اين ترجمه‌ی مصحف شريف به دست نياورم، اما آن‌چه از اين ترجمه برايم حاصل شد، اين است كه 50 درصد اين ترجمه كلمات و واژه‌های به زبان عربی و به تركی ترجمه نشده است.
وی افزود: مقدمه‌ی گولپينارلی با مطالب سنتی آغاز می‌شود كه بيشتر ترجمه‌ها دارند؛ برای مثال در ابتدای سوره‌ی فاتحه از واژه‌ی آدينه كه تركی است استفاده می‌كند بقيه‌ی واژه‌ها به عربی به كار رفته است و در 7 آيه‌ی اول قرآن يك پنجم كلمات به زبان تركی بيان می‌شود.
وی در پايان اظهار اميدواری كرد كه زبان‌شناسان با شناسايی ريشه‌ی كلمات تركی اين ترجمه را بهتر و بيشتر به جهان معرفی كنند.
پس از سخنان خرمشاهی با حضور محمدرضا شجريان، بهاءالدين خرمشاهی، اكبر ايرانی رييس مركز پژوهشی ميراث مكتوب و آسين چلبی بيست‌و دومين نواده‌ی مولانا با اهدای لوح يادبودی از زحمات دكتر توفيق سبحانی به دليل ترجمه‌ی آثار گولپينارلی تقدير به عمل آمد.
سپس توفيق سبحانی برای لحظاتی كوتاه به پشت تريبون رفت و گرفتن لوح يادبود از دستان شجريان را برای خود افتخاری بزرگ دانست و گفت: اين هديه بسيار مبارك است كه به دوستداران گولپينارلی داده می‌شود.
وی با تشكر از اكبر ايرانی، رييس مركز پژوهشی ميراث مكتوب، كه بانی اصلی بزرگداشت گولپينارلی بود گفت: من اين جوايز را از بركت سر «ايرانی اكبر» می‌دانم؛ همه وی را به نام اكبر ايرانی می‌شناسند اما من او را يك ايرانی اكبر می‌دانم.
پس از اهدای لوح تقدير به توفيق سبحانی، محمدرضا شجريان كه از ابتدای ورودش و شنيدن نامش از سوی سخنرانان، حاضران در تالار علامه‌امينی با تشويق خود، از وی استقبال كرده بودند برای چند دقيقه‌ای به پشت تريبون رفت و گفت: نمی‌دانستم در اين مراسم مرا به پشت تريبون برای سخنرانی دعوت می‌كنند برای همين حضور ذهن برای صحبت ندارم.
وی ضمن تقدير از تمامی دست‌اندركاران همايش بزرگداشت گولپينارلی، يك قطعه از سروده‌های مولانا را با خواندن آواز به همه‌ی كسانی تقديم كرد كه عمر خود را وقف شناختن مولانا كرده‌اند.
دومين همايش بزرگداشت گولپينارلی در آينده‌ای نزديك در قونيه و مزار مولوی برگزار خواهد شد.
مطالب مرتبط
