به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، در هشتمين جلسه نقد و بررسی نرمافزارهای قرآنی، نرمافزار «باغ آيهها» كه به همت انتشارت بنیهاشم توليد شده، نقد و بررسی شد.
اين جلسه با حضور سيدمحمد بنیهاشمی؛ مديرعامل انتشارات بنیهاشم، امير غيوران؛ كارشناس نرمافزارهای قرآنی، رضا آسيابانی؛ جانشين رئيس مركز تحقيقات كامپيوتری علوم اسلامی و خادمالقرآن حوزه ديجيتال و حجتالاسلام سيدمهدی تقوی؛ پژوهشگر قرآنی برگزار شد.
بنیهاشمی در ادامه اين نشست در پاسخ به ايرادات فنی نرمافزار گفت: طراحی اين نرمافزار براساس هر آيه، يك تصوير بوده است، بنابراين اگر در نرمافزار تفسير گذاشتيم اضافه بوده است، در نسخه اوليه به ما گفته شد كه چرا تفسير گذاشتيد و اصلاً نبايد اين كار را میكرديد، البته با اين وجود اگر مطرح شود كه بايد اسكرول روی تفسير باشد يا نباشد، بايد اين مشكل برطرف شود.
وی ادامه داد: اما درباره اينكه اين مجموعه روی ويندوز ويستا كار نمیكند، بايد روی اين موضوع كار كنيم و اين ايراد را برطرف كنيم و interface نقاشیها را درست كنيم، مشكل اسكرول تفاسير نيز بايد برطرف شود.
وی درباره ايرادی كه درباره مكث بين آيههای مطرح شد، گفت: مكثی كه بين آيهها وجود دارد به اين دليل است كه تعدادی از كاربران از ما خواستند اين مكث بين آيات را بيشتر كنيم البته بر اساس قاریها ميزان مكث بين آيات را تغيير داديم.
وی افزود: قاری ممكن است به صورت تند آيات را تلاوت كند، يا به صورت آهستهتر تلاوت كند، ميزان مكث آيهها نيز بر همين اساس تغيير میكند.
حجتالاسلام تقوی نيز در ادامه اين نشست به بيان نكاتی درباره محتوای نرمافزار و اهميت كار قرآنی برای كودكان پرداخت و گفت: نقد نرمافزار كار سختی است و فارغ از اينكه اين طرحها سابقه زيادی ندارند، نفس ورود به اين عرصهها قابل ارزش است و جايگاه خودش را دارد و از ارزش اين كار كاسته نمیشود و البته بايد گفت كه نقد اين كار به دليل راه طولانی است كه ما در پيش داريم.
وی ادامه داد: وقتی صحبت از كودك میشود، صحبت از با ارزشترين ذخاير آينده به ميان میآيد، بنابراين نقد ما در اين راستا است و ما تقدير ويژه خود را داريم چراكه كاری نكرديم و تماشاگر بوديم.
تقوی درباره انتقادات روتين وارده به نرمافزاهای اينچنينی گفت: نقد من درباره ترجمههای آزاد استفاده شده در اين گونه نرمافزارهاست؛ ترجمه بايد به گونهای باشد كه پيوند بين آيات در آن حفظ شود به همين دليل توضيحاتی به ترجمه اضافه شده است.
وی ادامه داد: تفسير قرآن بايد بر اساس تفسير الميزان باشد، در اين حالت تفسير معلوم است از كجا نشأت میگيرد ولی در ترجمه نرمافزار مشخص نيست كه منبع آن كدام است و حتی اگر ترجمه آزاد است بايد گفته شود كه اين ترجمه آزاد است، اما اينكه بدون هيچ منبعی ترجمه قرآن را كم يا زياد كنيم اين موضوع قابل تأمل است.
وی در ادامه افزود: در مورد تصاوير و تناسب تصاوير با آيات نيز بحث زياد است، بعضی آيات را نمیتوان به تصوير كشيد، بنابراين مواردی كه تصاوير تناسب زيادی با متن آيه ندارد كم نيستند، البته به نظر میآيد شما میخواستيد يك ذهنيتی به كودك بدهيد و بيشتر جذابيت را مدنظر قرار دادهايد، اما نكته اصلیتری كه بايد به آن توجه كرد اين است كه شما دست روی جايی گذاشتيد كه شايد كودك برای اولين بار با نرمافزار شما با قرآن آشنا شود و بايد در نظر داشت كه مخاطب ما كودك سه يا چهار ساله است.
اين پژوهشگر قرآنی تأكيد كرد: من فكر میكنم ما بايد اول بدانيم كه اين قرآنی كه ارائه میدهيم چيست؟ اين آيات قرآن از حقيقتی نشأت گرفته است، قرآن در تعليمات ما، ميزبان بين آسمان و زمين است، ما قبل از اينكه بگوييم اين قرآن چه محتوايی دارد بايد بگوييم كه اين قرآن چه دوست صميمی است و هر چه از آن بپرسی، پاسخی برايت دارد.
وی ادامه داد: حالا ما در اين نرمافزار آمديم و گفتيم كه اين جهنم و بهشت و خدا است، در حاليكه جهنم جايی است كه انسان مورد غضب خدا است، بهشت جايی است كه انسان مورد رضايت خداست، به عبارتی ما روی بعد عاطفی و غريزی كودك سرپوش گذاشتيم و به خود خدا خيلی توجه نكرديم.
تقوی افزود: بنابراين بايد بعد عرفانی قرآنی متناسب با فهم كودك ارائه شود و كودك بتواند درك كند كه قرآن مقدس است، با اين همه معتقدم كه روی موضوع كودك بايد تلاش بيشتری انجام شود و حرفهای انجام شود.
بنیهاشمی با توجه به سخنان تقوی و در پاسخ به وی اظهار كرد: در زمانهای قديم يك روحانی چوب بلندی داشت و قرآن را با شيوه خود به كودكان ياد میداد و پدر بزرگان و پدران ما با آن شيوه قرآن را ياد گرفتند ولی الان میبينيم ديگر اين شيوه جواب نمیدهد و كاربر به ما میگويد اگر تو اين نرمافزار را به من ندهی چيزهای ديگری نگاه میكنم.
وی ادامه داد: كاربر به ما میگويد در اين قالب چه چيزی داری كه به من ارائه بدهی، اگر معنويت را میتوانی در قالب كامپيوتر ارائه بدهی بده! بنابراين با اين ابزار محدود و در قالب كامپيوتر میخواهيم لوح فشردهای توليد كنيم كه به زبان كودك مفاهيم قرآنی را به او ياد بدهيم يعنی محدوديت كار فوقالعاده بالاست.
اين توليدكننده نرمافزار اضافه كرد: ما میخواهيم با يك ابزاری و با فردی كه هيچ آن را نمیبينيم و از شرايط آن باخبر نيستيم، ارتباط برقرار كنيم، در اصل از اول قرار نبود ما مهندسان قرآن ياد بدهيم، قرار بود روحانیها اين كار را انجام بدهند، قرار نبود نقاشها و گويندهها بيايند، اما روحانیها وارد اين عرصه نشدند و آن ابزارها كه آمد ما مجبور شديم وارد اين عرصه شويم ،بنابراين همين محصول و كاری كه ما انجام داديم اينكه برای هر تصوير يك آيه داشته باشيم و مورد پذيرش همه نيز باشد كار سختی است.
وی ادامه داد: اگر ما میخواستيم از زبان استفاده نكنيم و حرف نزنيم بايد چيزی مینوشتيم و نقاشی میكشيديم برای كودكی كه هنوز بلد نيست ارتباط برقرار كند از طرفی دشمن نيز برای كودكان ما صدها مورد لوح فشرده توليد كرده است.
وی تصريح كرد: ما نمیتوانيم ساكت بنشينيم و مجبوريم به هر نحوی كه میتوانيم با اين افراد مقابله كنيم، ترجمه قرآن تا مدتها ممنوع بود مگر چه بود؟ میگفت اين آيه به نظر من برای شما كه عربی بلد نيستيد چه میگويد، البته مشخص است كه اين ترجمه كامل نيست همانطور كه بسياری از ترجمههای قرآنی كامل نيستند و در واقع هيچ ترجمهای وجود ندارد كه بتواند مفهوم كامل آيه را بيان كند.
مدير عامل انتشارات بنی هاشم متذكر شد: البته اين نرمافزار بايد همراه با كتاب باشد، ما در كتاب گفتيم كه كاری در نرمافزار انجام نداديم و ما فقط اين كتاب را چند رسانهای و آسانترش كرديم، ترجمه هم متعلق به «مصطفی رحماندوست» است و ما به اين دليل از اين ترجمه استفاده كرديم چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به آن مجوز میدهد، بنابراين اين ترجمه با صدای مصطفی رحماندوست خوانده شده و ترجمه انگليسی و فارسی آن نيز در استوديو خوانده شده است.
وی ادامه داد: در نرمافزار در قسمت راهنما و در كتاب هم اين موضوع گفته شده است؛ ما مجبوريم با توجه به هجمه فرهنگی غرب از طريق نرمافزاری كه مورد قبول مردم و فرزندان ما باشد با اين هجمه مقابله كنيم، البته استقبال از اين نرمافزار به دليل ارتباطی كه كودكان توانستهاند با آن برقرار كنند زياد بوده ولی بايد گفت ايراد هم داريم.
وی افزود: اگرچه چون ما متولی متمركزی درباره كل قرآن نداريم، حتی درباره ايرادات وارده به اين نرمافزار هم مخاطبان و موافقان اتفاق نظر ندارند، البته ما هر زمان كه بتوانيم نرمافزاری توليد كنيم كه موجب توكل كودك به خدا بشود اين كار میكنيم، ولی در هر حال در اين نرمافزار حدود 1300 نقاشی استفاده شده و تاكنون محتوای آن سه بار به طور كامل تغيير پيدا كرده است چون میخواهيم اين مجموعه را برای تمام كودكان دنيا طراحی كنيم بنابراين بايد نظرات تمام بچههای دنيا را داشته باشيم و اين كار سختی است و كمك زيادی را میطلبد.
آسيابانی نيز در ادامه نشست به ارائه راهكارهای كاربردی برای اين نرمافزار پرداخت و گفت: وقتی برنامه شروع میشود يك كليد به نام راهنمايی وجود داشته باشد كه توضيح مختصر چند دقيقهای درباره محتوای نرمافزار و تصاوير آن بدهد و دليل توليد نرمافزار را توضيح دهد.
وی ادامه داد: باتوجه به اينكه كودك 4 يا 5 ساله نيز از اين نرمافزار استفاده میكند میتوان منوی آن را گويا كرد؛ يعنی اسم سوره و تمام حركاتی را كه كاربر روی نرمافزار انجام میدهد به صورت صوتی بيان شود، با اين كار interface میتواند بسيار كاراتر شود.
آسيابانی همچنين به ذكر نكته مهمی درباره استفاده از تصاوير در اين نرمافزار پرداخت و گفت: مبادا به خاطر اينكه تصميم گرفتيم برای هر آيه در نرمافزار يك تصوير داشته باشيم در دام تصاوير بيافتيم و مجبور شويم برای آيهای كه تشريح گفتاری آن سخت است تصوير بياوريم.
وی ادامه داد: ممكن است كودك نتواند بين تصاوير و آيات ارتباط برقرار نكند، كودك تصوير شيطان و جهنم را میفهمد ولی آياتی كه آوردن تصاوير برای آن سخت است را میتوان در چند جمله كودكانه قرآنی آورد تا كودك با استفاده از اين زبان ساده و روان آن را بياموزد.
اين توليدكننده نرمافزار در نقدی ديگر به اين نرمافزار گفت: شما در ترجمه intertament را به معنای سرگرمی آورديد ولی در زبان عربی لغت «لهو و لعب» آورديد كه اين كلمه بار منفی دارد، بهتر است در ترجمهها به اين موضوع دقت شود.
وی تأكيد كرد: در رابطه با ترجمه بايد بگويم ما برای كودكان ترجمه بسياری نداريم، ولی شما به اين سمت برويد كه بتوانيد اين كار را انجام دهيد و دو يا سه سیدی را خودتان برای كودكان ترجمه كنيد و آن را به سازمانهای متولی ارائه دهيد، ما نياز به يك ترجمه انگليسی روان و ترجمه كودكان داريم كه اميدواريم باتوجه به سرمايه گذاری شما اين طرح به نتيجه برسد.
بنیهاشمی نيز در پايانه اين نشست گفت: ما در حال حاضر حدود 300 آيه موضوعی قرآن را برای بزرگسالان نقاشی كرديم ولی نمیدانيم اين كار را به كجا ارائه كنيم ما نتوانسيم وارد بحث ترجمه شويم، فردی كه میخواهد قرآن را ترجمه كند بايد مفهوم قرآنی را كاملاً بفهمد و بتواند آن را ترجمه كند و با رواشناسی كودك آشنا باشد و بتواند اين آيات رابه زبان كودك يا زبان انگليسی ترجمه كند.
وی ادامه داد: اگر ما برای آيات انتزاعی، تصاوير را تقرير به ذهن كرديم میخواستيم كودك را به فضايی ببريم كه شبيه آن باشد و در آينده، كودك خود به دنبال اين موضوع برود كه آن تصوير چه بود.
بنیهاشمی افزود: ما همچنين 20 پوستر 70×50 آماده داريم كه حدود 2 يا 3 سال است روی آن كار كرديم و برای هر سوره يك نقاشی طراحی كرديم، هدف ما اين است كه دانشجويان، مردم و كودكان را به سوی قرآن بياوريم و البته اين موج هم راه افتاده است و من به اين روند اميدوار هستم.
يادآوری میشود، هشتمين جلسه نقد و بررسی نرمافزارهای قرآنی به همت خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) و با همكاری دفتر رسانههای ديجيتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سالن كنفرانس هفدهمين نمايشگاه بينالمللی قرآن كريم واقع در مصلای بزرگ امام خمينی(ره) تهران برگزار شد.