پیشرفت محصول اطاعت از خداست/ تبیین فرایند پیشرفت در قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، قرآن‌پژوه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دیشب 10 آذر ماه در نشست علمی «پیشرفت و فرهنگ پیشرفته از دید قرآن» گفت: قرآن کتاب تغییر و انسان‌سازی است و تاثیرات عینی و خارجی را در مخاطبان خودش برجای گذاشته و تا امروز نیز این تاثیرگذاری ادامه دارد.
وی افزود: مردمی که با وجود چهار تمدن در اطرافشان و در حالی که هیچ نقطه اتکای تمدنی نداشتند، به یک مرتبه قرآن را دربین خود دیدند و این قرآن آنها را سید تمدن‎ها کرد.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: خداوند در سوره فتح، چند ویژگی دینی را که توسط پیامبر بر مردم عرضه شد و ایمانی که بر مردم اشراق شده بود، همچنین جمعیتی را که تحت تاثیر این دین قرار گرفتند، بیان می‎کند.
وی گفت: پیامبر اکرم به تنهایی این راه را آغاز کرد و در مکه یک اقلیت را شکل داد و در مدینه یک اکثریتی ایجاد کردند و در نهایت همه آن محیط را در دست گرفتند و کفر و نفاق شرک یا ازبین رفت و یا جرئت ابراز نداشت؛ پس از نظر تحولی دیگر هیچ شکی نیست که این متن با رسالت نبوی و اراده خداوند این تحول را ایجاد کرد.
بهجت‌پور یادآورشد: وقتی از نظر سیر فرهنگی می‎خواهیم ببینیم که عناصر فرهنگی چگونه وارد یک جامعه می‎شوند و ارزش‎های خود را با چه نسبتی وارد زندگی مردم می‎کند و خرده فرهنگ‎های رقیب را چگونه حذف می‎کند، باید فرایند پیشرفت را فهم کنیم.

قرآن فرایند پیشرفت را تبیین کرده است

وی گفت: قرآن در گزاره‎هایی هم بر این توان صحه گذاشته است و هم راه‎ها و راه کارهای خود را برای ایجاد تحول قرآنی در جامعه بیان کرده است.
مدرس حوزه و دانشگاه اظهارکرد: در قرآن سه گروه تجلی دارند که نخستین آن پیامبر یعنی رهبر تحول است؛ دوم جریانی که همراهی می‎کند و جریانی که مقاومت می‎کند که باید مقاومتش شکسته شود و یا با آن اتمام حجت ‎کند.
وی گفت: اگر بنا داریم قواعد پیشرفت را از قرآن بیرون بیاوریم، باید بدانیم که یک قوم مثل هستند و به بهانه آن مورد، سخن‎ها گفته شده و در دل راهبری و جریان آنها، یا به صراحت و یا تلویح مسایل بنیادی‌تر اعم از مبانی و اصول و قواعد در قرآن جاری شده است.
بهجت پور بیان کرد: فرهنگ‌سازی، فرایندی مثل پیشرفت است؛ هدف قرآن بیان این سیر فرهنگی است و پژوهشگران باید مطالعات خود را با این رویکرد انجام دهند تا به مبانی برسند.
وی گفت: عمده نکته‎ای که قرآن در حوزه مبانی پیشرفت بیان کرده است، تنظیم رابطه‎ای بین وجود پروردگار و رب، یعنی مالک و مربی و در سوی دیگر بنده که متربی می‏‌شود و در حقیقت مخلوقی که باید ربوبیت خداوند را بپذیرد و شاید نپذیرد لذا خداشناسی آغاز فهم ما از پیشرفت است.

پیشرفت؛ محصول اطاعت از خداست
وی اظهارکرد: خداوند پیشرفت را محصول اطاعت از خداوند و پسرفت و سقوط را محصول سرپیچی از حضرت حق می‌داند که در آیه چهارم سوره مبارکه یوسف(ع) بر آن تاکید شده است.

وی تاکید کرد: خداوند نجات را نتیجه مراقبت‌های مردم بر یکدیگر قرار داده است و از نگاه قرآن، خداوند افراد را در پیشرفت و پسرفت خود منشا اثر کرده است ولی آنکه پیشرفت را مقدر می‎کند و زمینه‎های پیشرفت را بعد از آن که در رفتار ما مشاهده فرمود، فراهم می‌کند و ما را به مرحله بعد می‌رساند خداست زیرا او مقدر و هادی است.