احسانالله شکراللهی، دبیر اجرایی چهاردهمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره این همایش گفت: این همایش هفتم دیماه از ساعت 15 در کتابخانه ملی برگزار میشود و در محورهای مختلف برگزیدگان و شایستگان تقدیر تجلیل میشوند و تندیس و لوح تقدیر و جوایز این همایش را دریافت میکنند.
وی افزود: برنامه تجلیل استاد فقید عزیزالله عطاردی در این دوره از همایش قطعی شده و مراتب خدمات علمی و پژوهشی وی به ویژه در حوزه نسخ خطی عرضه میشود.
شکراللهی بیان کرد: بسیاری از کسانی که در آئین حامیان نسخ خطی مراسم تجلیل برگزار کردیم، پیشتر مراسم تجلیل گرفته شده است، از جمله استاد ایرج افشار، اصغر مهدوی، سیدعبدالله انوار و ... ؛ به همین دلیل این همایش اختصاص به تجلیل از خدمات آنها در حوزه نسخ خطی دارد و با توجه به اینکه استاد عطاردی سالیان متمادی تلاشهای ارزندهای برای شناسایی میراث مکتوب و ردیابی جای پای علما در نقاط مختلف به ویژه خراسان انجام دادهاند، کمیته علمی تصمیم بر تقدیر از آن مرحوم گرفتند.
ارسال 300 مقاله و 200 عنوان کتاب به دبیرخانه
وی با اشاره به تعداد آثار رسیده به این دوره از همایش گفت: تعداد آثار بسیار زیاد است و بیش از 300 مقاله و 200 عنوان کتاب از سوی دبیرخانه دریافت شده است. همچنین 15 پایاننامه ارسال شده است.
شکراللهی تصریح کرد: امسال در حوزه تألیف، ترجمه و تصحیح آثار خوبی را شناسایی کردیم که در سالهای گذشته براساس شرایط و تناسب زمان و ضرورتی که اقتضا میکرد، برخی محورها کاسته یا اضافه میشدند؛ به عنوان مثال سالهایی را به خاطر دارم که تأکید میشد آثار در بخش تصحیح شناسایی شوند که امسال در بخش تصحیح در یک حوزه کار درخشان داشتیم و با توجه به اینکه در حوزههای دیگر هم آثار درخشان داشتیم اما به دلیل اینکه تمام مجلدهای آن منتشر نشده بود، داوری آنها به سالهای آینده موکول شد. اما آنچه برجسته بود تصحیح در حوزه ادبیات بود که در این زمینه برگزیده و شایسته تقدیر داریم.
وی افزود: در بخش فهرستنویسی آثاری که در داخل کشور منتشر میشد، آثار داخلی مورد توجه قرار میگرفت اما امسال قرار بر این شده است که ایرانیانی که به آثار خارج از کشور توجه میکنند به صورت ویژه دیده شود و دو اثر از آنها در این حوزه منتخب است ضمن اینکه آثار داخلی هم انتخاب شدهاند.
افزوده شدن بخش حفاظت نسخ خطی
دبیر اجرایی همایش آئین بزرگداشت حامیان نسخ خطی با اشاره به حوزه مرمت در این همایش گفت: در حوزه مرمت، طی سالهای گذشته فقط بخش مرمت مورد توجه قرار میگرفت، اما امسال بخش حفاظت نیز وجود دارد و نگاه ویژهتری شده است و داوران این محور بر این باور بودند که مورد توجه باشد.
وی به ویژگیهای دیگر این همایش اشاره و عنوان کرد: از جمله ویژگیهای دیگر آیین بزرگداشت امسال این است که مجموعه فعالیتهای مؤسسات فعال به عنوان یک محور دیده شده است، به عنوان مثال نهادی هست که فهرستنویسی کرده و از سوی دیگر به مخازن نسخ خطی خود رسیدگی کرده و توجه اهداگران را به خود جلب کرده و یا اهدا پذیرفته است که ما سعی کردیم چنین مؤسسات و نهادهایی را شناسایی و معرفی کنیم.
وی با اشاره به توجه ویژه به بخش چاپ عکسی و هنری نسخ خطی بیان کرد: معمولاً در سالهای اخیر به چاپ عکسی توجه شده و بسیاری از ناشران چاپ عکسی را در دستور کار خود قرار دادهاند، اما دبیران و داوران این محور بر این باورند که در کار چاپ عکسی کیفیت چاپ عکسی نباید از نظر دور داشته شود، با وجود اینکه ناشرانی هم بودند که از نظر کمی در سطح خوبی بودند، اما هیچ اثری از آنها انتخاب نشد فقط به دلیل اینکه به تعداد توجه کردهاند نه به کیفیت. در این همایش یک اثر برگزیده و دو اثر شایسته تقدیر انتخاب شده است.
تجلیل از مجموعهداران و اهداکنندگان نسخ خطی
شکراللهی با اشاره به محورهای کتابهای چاپ هنری ادامه داد: زمانی هست که یک اثر منتشر شده عیناً چاپ عکسی میشود و زمانی نیز هست که چاپ هنری یعنی ابعاد هنری کار مورد توجه است تا هر چه بیشتر به اصل اثر نزدیکتر باشد و در این زمینه کارهای درخشانی در کشور بررسی شدهاند.
وی در ادامه یادآور شد: در سال 93 تمام آثاری که در سال 92 منتشر شدهاند داوری میشوند که در سال آینده آثار منتشر شده در سال 93 مور بررسی قرار خواهند گرفت و کسانی که آثارشان را ارسال کردهاند، گمان نکنند که آثارشان کنار گذاشته شده است.
شکراللهی در ادامه اظهار کرد: علاوه بر کسانی که نسخههای خطی خود را به کتابخانههای مهم کشور اهدا کردهاند، کسانی که مجموعهدار بودند و سعی کردهاند به هر شکلی از نسخههای خطی محافظت کنند، در ارزیابی دیده شدهاند و از آنها تقدیر میشود. همچنین کسانی که حامی نشر متون خطی و میراث خطی بودند مورد تجلیل قرار میگیرند که در این بخش هم برگزیده و شایسته تقدیر داریم.
داوری مقالات در سه گروه مجزا
وی تصریح کرد: در حوزه سایتهای فعال امسال برای اولین بار در محورهای همایش گنجانده شد و از داورانی که در زمینه وبسنجی تخصص داشتند، استفاده شد که با دقت عمل آنها را ارزیابی کردند و حدود 18 سایت فعال در حوزه نسخ خطی ارزیابی شدند که در این محور سایتهای دولتی، شخصی و خصوصی از هم جدا شد و به تفکیک داوری شدند؛ چرا که نهادهای دولتی به راحتی میتوانند سایتهای خود را پشتیبانی کنند.
وی ادامه داد: مقالات نیز در سه دسته علمی - پژوهشی، علمی - ترویجی و تخصصی بررسی شدند که در هر بخش برگزیده و شایسته تقدیر خواهیم داشت تا در رقابت عادلانهای ارزیابی شوند.
دبیر اجرایی این همایش در ادامه عنوان کرد: مصاحبه، گزارش و یادداشتهایی که در مجلات تخصصی یا سایتهای تخصصی منتشر شدهاند که آثار در سه محور ارزیابی شدند و در محور پایاننامهها نیز مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به تفکیک ارزیابی شدند که در هر بخش یک برگزیده و یک شایسته تقدیر داریم. از سوی دیگر مجموعه رسائل و مجموعه مقالاتی است که در این محور آثاری انتخاب شدهاند که همزمان با برگزاری مراسم اختتامیه معرفی میشوند.
کار شاخصی در میان نشریات دیده نشد
شکراللهی با اشاره به کمیت و کیفیت آثار بیان کرد: امسال ما در حوزه نشریات ضعف داشتیم که خیلی فعال عمل نکردهاند و کار شاخصی در میان آنها دیده نشد و نشریه تخصصی که اختصاصاً به این موضوع بپردازد و کیفیت خود را حفظ کرده باشد نداشتیم و در بخش طرحهای نسخ خطی و نرمافزارهای نسخههای خطی آثاری به دبیرخانه نرسیده است و گمان میرود که در این حوزه آثاری خلق نشده است و ضعف داریم.
دبیر اجرایی چهاردهمین همایش آئین بزرگداشت حامیان نسخ خط با بیان اینکه بیشترین آثاری که ارسال شده در بخش مقالات و تألیف و تصحیح کتاب است، گفت: برای حمایت از مقالات برگزیده، بدون اینکه اسمی از حمایت آورده شود، اینکه یک مقاله برگزیده میشود و جایزهای تعلق میگیرد، نوعی حمایت است و با این جوایز بخشی از هزینه چاپ مقاله تأمین میشود، علاوه بر ایکه اثری به عنوان برگزیده انتخاب میشود توجه نهادهای نشر را به خود جلب میکند و میتواند دفاعی بر این باشد که این اثر شایستگی چاپ شدن را دارد؛ چرا که حمایت معنوی بزرگترین و مهمترین حمایت محسوب میشود.
شکراللهی یادآور شد: داوریها تحت نظارت نجفقلی حبیبی، دبیر علمی همایش آئین بزرگداشت حامیان نسخ خطی انجام میشود و حمایت خوبی از سوی سیدرضا صالحیامیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی صورت میگیرد.