نسخه‌های نفیس قرآن در گنجینه‌ها انبار نمی‌شوند/ عرضه آثار در نمایشگاه‌های موقت
گروه ادب: مدیرکل اداره موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی ـ تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد: این گونه نیست که قرآنی‌هایی که در گنجینه موزه‌ها نگهداری می‌شوند، هیچ‌گاه به نمایش درنیایند، بلکه در نمایشگاه‌های موقت در معرض دید قرار می‌گیرند.
شاید در مراجعه به موزه‌های مختلف متوجه این نکته شده باشید که بسیاری از آثار خطی در گنجینه موزه‌ها نگهداری می‌شوند و در بازدیدهایی که برای برخی از افراد از گنجینه‌ها میسر می‌شود، این امکن فراهم می‌آید که نیم‌نگاهی به این نسخ خطی ارزشمند بیندازند.
حال این سؤال مطرح است که اگر این نسخه‌های خطی نفیس قرآن کریم و ادعیه و حتی متون دیگری که قرن‌ها پیش به نگارش درآمده‌اند، قرار نبوده که به معرض دید مخاطبان گذاشته شوند، به چه کاری می‌آیند؟
آیا خریداری چنین آثاری صرفاً برای آن بوده است که در انبار این موزه‌ها نگهداری شوند یا بالاخره زمانی می‌رسد که این نسخه‌ها به نمایش درآیند؟
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در این باره با محمدرضا کارگر، مدیرکل اداره موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی ـ تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به گفت‌وگو نشسته است که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
ـ بسیاری از نسخه‌های خطی نفیس در گنجینه موزه‌ها وجود دارند که به نمایش گذاشته نمی‌شوند. آیا قرار است که این آثار در موزه‌ها باقی بمانند و قرار نیست هیچ گاه در حاشیه نمایشگاه‌های بزرگی همچون نمایشگاه کتاب یا نمایشگاه قرآن نمایش داده شوند؟
اصولاً در نمایشگاه کتاب به دلیل اینکه فضای نمایشگاه، نوعی فضای عمومی است، امکان و فضای این نیست که چنین آثاری به معرض نمایش گذاشته شوند. چرا که آثار باید در فضا و شرایط خاص نگهداری شوند و از سویی امنیت آنها در این فضا مطرح است؛ این در حالی است که مکان نمایشگاه کتاب، فضایی برای خرید و فروش و اطلاع از تازه‌های نشر است.
در موزه قرآن که هر سال طی ماه رمضان برپا می‌شود، موزه‌ها شرکت کرده و تعدادی از آثار خود را از جمله آثاری که در موزه قرآن وجود دارد به نمایش می‌گذارند. این سنت چند ساله‌ای است که هر سال وجود داشته و سال گذشته و امسال نیز به انجام رسیده است.
در این حضور برخی از آثار به نمایش گذاشته می‌شوند، اما اینکه بخشی از این آثار در مخازن نگهداری می‌شوند، اقدامی روتین است.
ـ معمولاً چه تعداد و کدام گروه از آثار در موزه‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند؟
امروزه تعداد آثاری که در تمام موزه‌های معتبر دنیا در فضای نمایشگاهی دائمی به معرض نمایش گذاشته می‌شوند، بسیار کمتر از آثاری است که در مخازن موزه‌ها وجود دارند.
مخازن همیشه قوی‌تر هستند و این طور نیست که همه اشیای موجود در آنها در معرض نمایش قرار گیرد. آثاری که در مخازن هستند در قالب نمایشگاه‌های موقت و به صورت موردی به رؤیت مردم رسانده می‌شوند.
کمتر اثری در موزه‌ها وجود دارند که مشابه آن یا خودش برای مدت معین یا دائم یا کوتاه‌مدت در معرض نمایش قرار نگرفته باشد. پژوهشگرها هم می‌توانند برای انجام پژوهش‌های خود هر زمان که بخواهند از این آثار بهره‌برداری کنند.
ـ جابجایی قرآن‌های نفیس با آثار گنجینه چه زمان صورت می‌گیرد؟
مدیریت موزه‌ها هم به فراخور موزه‌ها، ممکن است یک قرآن را به مخزن بیاورند تا استراحت کند و قرآن دیگری را برای نمایش ببرند. این موضوع و جابجایی همیشه وجود داشته است.
اگر فکر کنیم که موزه لوور شش میلیون شی دارد، شاید یک پنجاهم آن را هم در معرض نمایش دائمی قرار نداده باشد. از سویی موزه‌ها بیشتر به دنبال انتقال مفاهیم و موضوعات هستند.
برای مثال این موضوع به آن معنی است که امروزه افراد در منزل خود ممکن است مواد غذایی زیادی داشته باشند، ولی همه را به یکباره استفاده نمی‌کنند. در این باره فرد بر اساس اینکه مهمان به چه نوع غذایی علاقه دارد، همان را برایش آماده می‌کند.
درباره نمایش قرآن‌ها هم اوضاع به این شکل است که به فراخور موضوع ممکن است در طول سال از یک شی فقط در ماه رمضان استفاده شود؛ بنابراین دلیل نمی‌شود که همه اشیاء به معرض دید گذاشته شوند.
هر کدام از قرآن‌ها، زمان و موضوع خود را دارند و مدیریت موزه است که در موزه تصمیم می‌گیرد که چه زمانی، چه قرآنی و با چه عنوان به نمایش در بیاید.
ـ آیا نمایشگاه‌های موقتی که از آنها نام بردید، زمان خاص دارند؟
هر موزه در طول سال سه تا چهار نمایشگاه برگزار می‌کند که به تناسب موضوع و با توجه به شرایطی که در نظر گرفته می‌شود، بر اساس موضوع خاصی که مورد توجه قرار گرفته است، قرآن‌ها نمایش داده می‌شوند و تمام آنها از اشیایی هستند که در مخازن نگهداری می‌شوند.
موزه‌ها این اشیاء را در کاتالوگ‌های خود به چاپ می‌رسانند. از سویی یکی از رسالت‌های موزه‌ها حفاظت از میراث فرهنگی است. ممکن است امروز بتوانیم برای مثال 200 قرآن را در فضای دائمی به نمایش بگذاریم، اگر قرآنی به این مرکز ارائه شود که چون نمی‌توان آن را به نمایش گذاشت، آیا نباید آن را خرید یا تحویل گرفت؟ خیر، این اقدام برخلاف رسالت موزه‌هاست. چنین آثاری جایشان در مخازن است تا به نوبت به نمایش درآیند.
