چهره رحمانی مسیح(ع) در قرآن/ ترسیم شخصیت متفاوت از عیسی(ع) در اناجیل

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، این روزها که در آغازین روزهای سال جدید میلادی هستیم مسیحیان بسیاری در گوشه و کنار جهان به شادی و سرور مشغول‌اند و عید کریسمس را جشن می‌گیرند. کریسمس یا نوئل جشنی در آیین مسیحیت است که به منظور گرامی‌داشت زادروز حضرت مسیح(ع) برگزار می‌شود. مسیحیان برای جشن گرفتن میلاد عیسی مسیح(ع) به کلیساها می‌روند، در منزل یک درخت کاج را تزیین و چراغانی می‌کنند. برخی نیز در خیابان‌ها و کوچه‌ها سرودهای پرستشی و شکرگزاری اجرا می‌کنند.

در باور مسیحیان عیسی(ع) تجسّم خدا در جسم انسانی و آغازگر جریان مسیحیت است اما عیسى بن مریم(ع) تنها به آیین مسیحیت تعلق ندارد. در آیین اسلام نیز حضرت عیسی(ع) یکی از پیامبران اولوالعزم و آخرین پیامبر از پیامبران بنى‌اسرائیل است. نام ایشان «عیسی» و لقب‌شان مسیح است. به او ابن مریم نیز گفته مى‌شود؛ که این نام برگرفته از نام مادرش مریم(س) دختر عمران است.

جایگاه بلند انبیاء در قرآن

در دین مقدس اسلام، اگرچه پیامبر اکرم(ص) نسبت به سایر انبیاء الهی از مقام بالاتری برخوردار است، اما تمامی پیامبران الهی، از جایگاه بلند و والایی برخوردار هستند و مسلمین موظف‌اند که به جمیع رسولان الهی اعتقاد و محبت داشته و آنها را محترم بشمارند.

خداوند در آیه 136 سوره مبارکه «بقره» می فرماید: «قُولُواْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَیْنَا وَ مَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الأسْبَاطِ وَ مَا أُوتِیَ مُوسَى وَ عِیسَى وَ مَا أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛ بگویید ما به خدا و به آنچه بر ما نازل شده و به آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط نازل آمده و به آنچه به موسى و عیسى داده شده و به آنچه به همه پیامبران از سوى پروردگارشان داده شده ایمان آورده‌‏ایم میان هیچ یک از ایشان فرق نمی‌‏گذاریم و در برابر او تسلیم هستیم».

اوصاف حضرت مسیح در قرآن

حضرت عیسی(ع) 5585 سال بعد از هبوط حضرت آدم و 500 سال قبل از ولادت پیامبر اسلام(ص) در سرزمین کوفه در کنار رود فرات بدون داشتن پدر به دنیا آمد. حضرت عیسی(ع) در نوزادی با مردم سخن می‌گفت و معجزات بسیاری همچون زنده کردن مردگان، سخن گفتن در گهواره و معارف عالی دینی داشت. خداى تعالى نام او را عیسى مسیح نهاد (سوره آل عمران، آیه 45) و «کلمة اللَّه» و «روحى از خدا» خواند (سوره نساء، آیه 171)، و آن حضرت داراى مقام امامت (سوره احزاب آیه 7) و از گواهان اعمال (سوره نساء، آیه 159، سوره مائده، آیه 117)، و بشارت دهندگان به آمدن پیامبر اسلام بود (سوره صف، آیه 6).

خداوند در آیه 49 سوره آل عمران می‌فرماید: «و فرستاده ای به سوی بنی اسرائیل ( قرار می دهد که به آنان می‌گوید ) که من نشانه ای برای شما از جانب پروردگارتان آورده‌ام، من از گل برای شما چیزی به صورت پرنده می سازم ، پس در آن می دمم که به اراده خداوند پرنده ای می گردد ، و کور مادرزاد و پیس را بهبود می بخشم و مردگان را به اراده خداوند زنده می کنم و شما را از آنچه می خورید و آنچه در خانه‌هایتان ذخیره می‌کنید خبر می دهم. حقا که در این نشانه‌ای (از توحید و علم و قدرت خدا و نبوت من) است برای شما اگر مؤمن باشید».

ایشان در سن 30 سالگی به پیامبری مبعوث شد و پیوسته مردم بنی‌اسرائیل را به پرستش خدای یگانه دعوت می‌کرد. حضرت مسیح یکی از پنج پیامبری است که دارای شریعت و کتابی با نام «انجیل» است که سرانجام پس از 35 سال زندگی، یهودیان تصمیم به قتل ایشان گرفتند اما به اراده خداوند حضرت مسیح(ع) به آسمان‌ها رفت تا همراه با قیام حضرت مهدی(عج) رجعت کند.

قرآن کریم در آیه شریفه 253 از سوره مبارکه بقره می‌فرماید: «و آتـَینا عیسی ابنَ مَریَمَ البـَینات وَ اَیَّدناهُ بروُحُ القُدُس؛ ما به عیسی بن مریم نشانه های روشن دادیم و او را با روح القدس تأیید کردیم». نام مبارک این پیامبر بزرگ به عنوان عیسی (ع) 25 بار در سوره های مختلف قرآن کریم ذکر شده است از جمله در سوره‌های بقره، آل عمران، انعام، توبه، مریم، مؤمنون، احزاب، شوری و ... و واژه مسیح نیز 13 بار در قرآن مورد استفاده قرار گرفته است. سرگذشت برخی از پیامبران الهی در کتاب‌های آسمانی و قرآن کریم ذکر شده از جمله حضرت مسیح(ع) که خداوند در 15 سوره و 93 آیه در باره ایشان سخن به میان آورده است.

تأیید با روح‌القدس

در قرآن کریم توصیف‌های بسیاری درباره حضرت مسیح (ع) به کار رفته است که حکایت از جایگاه ویژه ایشان نزد خداوند متعال دارد.عیسی مسیح جایگاه بسیار والا و متمایزی با دیگر پیامبران دارد. او تایید شده با روح القدوس است و خداوند در این باره می فرماید: «برخى از آن پیامبران را بر برخى دیگر برترى بخشیدیم از آنان کسى بود که خدا با او سخن گفت و درجات بعضى از آنان را بالا برد و به عیسى پسر مریم دلایل آشکار دادیم و او را به وسیله روح القدس تایید کردیم و اگر خدا مى‏خواست کسانى که پس از آنان بودند بعد از آن [همه] دلایل روشن که برایشان آمد به کشتار یکدیگر نمی‌پرداختند ولى با هم اختلاف کردند پس بعضى از آنان کسانى بودند که ایمان آوردند و بعضى از آنان کسانى بودند که کفر ورزیدند و اگر خدا می‌‏خواست با یکدیگر جنگ نمی‌کردند ولى خداوند آنچه را می‌خواهد انجام می‌دهد».(بقره / 253)

«وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْکِتَابَ وَقَفَّیْنَا مِن بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآتَیْنَا عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنَاتِ وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَکُلَّمَا جَاءکُمْ رَسُولٌ بِمَا لاَ تَهْوَى أَنفُسُکُمُ اسْتَکْبَرْتُمْ فَفَرِیقًا کَذَّبْتُمْ وَفَرِیقًا تَقْتُلُونَ؛ همانا به موسى کتاب [تورات] را دادیم و پس از او پیامبرانى را پشت‏سر هم فرستادیم و عیسى پسر مریم را معجزه‏هاى آشکار بخشیدیم و او را با روح القدس تایید کردیم پس چرا هر گاه پیامبرى چیزى را که خوشایند شما نبود برایتان آورد کبر ورزیدید گروهى را دروغگو خواندید و گروهى را کشتید». (بقره/87)

حضرت مریم در قرآن

حضرت مریم(س) مادر حضرت عیسی(ع) و از زنان با فضیلتی است که نام مبارکش در دوازده سوره قرآن و در سی و چهار آیه به صراحت ذکر شده، جایگاه حضرت مریم(س) آن قدر رفیع است که در قرآن یک سوره با نام ایشان آمده و همچنین داستان ولادت و فرزندآوری حضرت مریم(س) به طور مفصل در قرآن آمده است.

خداوند پس از بیان وقایع تولد حضرت مریم(س) و چگونگی خدمت‌گزاری او در معبد، به ذکر نحوه مادرشدن وی می‌پردازد و چنین می‌فرماید: «وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ مَرْیَمَ إِذِ انتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَکَانًا شَرْقِیًّا؛ (ای رسول خدا) در این کتاب – قرآن– از مریم یاد کن، آن هنگام که از خانواده اش جدا شد و درناحیه شرقی قرارگرفت». (مریم/16) «قَالَ کَذَلِکِ قَالَ رَبُّکِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ وَلِنَجْعَلَهُ آیَةً لِلنَّاسِ وَ رَحْمَةً مِّنَّا وَ کَانَ أَمْرًا مَّقْضِیًّا؛ گفت [فرمان] چنین است پروردگار تو گفته که آن بر من آسان است و تا او را نشانه‌‏ا‌ى براى مردم و رحمتى از جانب خویش قرار دهیم و دستورى قطعى بود». (مریم / 21)

حضرت مریم دختری درستکار بود که به اذن پروردگار حضرت عیسی را به دنیا آورد و برای اینکه تولد چنین فرزندی، دختر باکره‌ای چون مریم را آماج اتهامات قرار ندهد؛ خداوند متعال برای تسلی به او می‌فرماید: «فَکُلِی وَاشْرَبِی وَقَرِّی عَیْنًا فَإِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنسِیًّا ؛ و بخور و بنوش و دیده روشن دار پس اگر کسى از آدمیان را دیدى بگوى من براى [خداى] رحمان روزه نذر کرده‏ام و امروز مطلقا با انسانى سخن نخواهم گفت».(مریم/۲۶)

سخن گفتن در مهد

وقتی مریم(س) فرزند خویش را دور از دید مردم به دنیا آورد و سپس به میان مردم آمد، همه او را مذمت کردند. مریم به طفل اشاره نمود که از او بپرسید و اولین معجزه حضرت عیسی(ع) اتفاق افتاد. خداوند در سوره مریم می گوید: «قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْکِتَابَ وَجَعَلَنِی نَبِیًّا ؛ [کودک] گفت منم بنده خدا به من کتاب داده و مرا پیامبر قرار داده است» «وَجَعَلَنِی مُبَارَکًا أَیْنَ مَا کُنتُ وَأَوْصَانِی بِالصَّلَاةِ وَالزَّکَاةِ مَا دُمْتُ حَیًّا؛ و هر جا که باشم مرا با برکت‏ساخته و تا زنده‏ام به نماز و زکات سفارش کرده است»، «وَبَرًّا بِوَالِدَتِی وَلَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّارًا شَقِیًّا؛ و مرا نسبت به مادرم نیکوکار کرده و زورگو و نافرمانم نگردانیده است». «السَّلَامُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدتُّ وَیَوْمَ أَمُوتُ وَیَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا؛ و درود بر من روزى که زاده شدم و روزى که می‌‏میرم و روزى که زنده برانگیخته می‌‏شوم»

خداوند عزوجل در سوره دیگری از قران کریم به معجزه ولادت حضرت عیسی(ع) اشاره می کند و می فرماید: «إِنَّ مَثَلَ عِیسَى عِندَاللّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ کُن فَیَکُونُ ؛ در واقع مثل عیسى نزد خدا همچون مثل خلقت آدم است که او را از خاک آفرید سپس بدو گفت: باش پس وجود یافت». (آل عمران/ 59)

خداوند همچنین در قرآن حضرت عیسی(ع) را ادامه دهنده و تصدیق کننده کتاب آسمانی تورات می‌داند و در آیه 64 سوره مبارکه «مائده» می فرماید: «وَقَفَّیْنَا عَلَى آثَارِهِم بِعَیسَى ابْنِ مَرْیَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَآتَیْنَاهُ الإِنجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِینَ؛ و عیسى پسر مریم را به دنبال آنان [=پیامبران دیگر] درآوردیم در حالى که تورات را که پیش از او بود تصدیق داشت و به او انجیل را عطا کردیم که در آن هدایت و نورى است و تصدیق‏کننده تورات قبل از آن است و براى پرهیزگاران رهنمود و اندرزى است».

حضور عیسی مسیح(ع) در روایات نیز به وضوح قابل مشاهده است و از پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) درباره ایشان و حواریانشان روایات زیادی نقل شده است که بیشتر در زمینه موعظه و اخلاق است. به عنوان نمونه امام علی(علیه السلام)، در وصف عیسی علیه السلام، می فرماید: او نه همسری داشت که او را به فتنه درافکند، نه فرزندی که غمگینش سازد و نه مالی که او را به خود مشغول (و از خدا غافل) گرداند. پیامبر خدا (ص) فرمودند: خداوند به عیسی بن مریم وحی فرمود که: با حکمت من خودت را اندرز ده. اگر از آن سود بردی، آن گاه مردم را نیز اندرز ده وگرنه از من شرم کن.

اصحاب و حواریون

حوارییون، استمرار دهندگان نهضت مسیح هستند و در اناجیل اربعة در بخش اعمال رسولان به حوارییون پرداخته است. قرآن حواریون را انسان هایی پاکیزه، مومن و خوش قلب معرفی می کند. و چهره وجیهی از ایشان بیان می کند و وصی حضرت عیسی هم از بین آنها بوده اند، اما در اناجیل اینگونه نیست بلکه چهره های نامناسب و زشتی از آنان معرفی می کند که ایشان افرادی کم فهم و سست دل و بی ایمان بوده اند و خیلی در اجتماع تاثیر گذار نبوده اند؛بر خلاف اسلام که ایشان را مومن و وارسته می داند.

تایید رسالت حضرت عیسی(ع)؛ لازمه ایمان به اسلام

امام صادق علیه السلام: بدانید که اگر کسی عیسی بن مریم را انکار کند و به نبوت دیگر پیامبران اعتراف نماید، ایمان نیاورده است. از این روست که نمی توان عیسی مسیح(ع) را از دین اسلام و شریعت او را از شریعت رسول الله(ص) جدا کرد. با بررسی آموزه‌ها و اعتقادات مطرح اسلام و توصیف کریمانه و بزرگ حضرت عیسی(ع) و مادرشان در قرآن کریم می‌توان نتیجه گرفت که اسلام نزدیک‌ترین دین به مسیحیت است.

چهره متفاوت مسیح در قرآن و اناجیل

اناجیل اربعه چهره‌ای از مسیح معرفی می‌کند که هرچند گزارش کاملی هم نمی‌دهد ولی با وجود همه اینها آن چهره‌ غیر از آن چهره‌ای است که مسیحیان به آن توجه دارند. حضرت عیسی(ع) آمده بود تا قوانین شریعت و الهی را اجرا بکند و نیامده بود تنها خودش و چند نفر را نجات بدهد، آن حضرت اهل کوشش و جهاد بودند؛ در «لوقا» آمده است «من آمده‌ام تا آتشی در زمین بپا افروزم پس آن چه می‌خواهم الان در گرفته است» پس معلوم می‌شود که حضرت عیسی علیه السلام برای مبارزه آمده است و حتی یارانش را دعوت می کند تا شمشیر و ادوات جنگی تهیه کند تا بتواند مبارزه کنند و کسی که شمشیر ندارد جامه خود را فروخته و آن را بخرد.

بشارت عیسی(ع) به رسالت پیامبر اکرم(ص) در قرآن

بر اساس گزارش قرآن کریم، حضرت عیسی(ع) در کنار دعوت بنی اسرائیل به پیروی از تورات، آمدن پیامبری پس از خود را بشارت می دهد که نام او احمد است: «و مبشرا برسول یأتی من بعدی اسمه أحمد... .» جدا از اخبار از رسالت پیامبر اکرم(ص)، آمدن آخرین منجی نیز از سوی حضرت عیسی مطرح شده است. میلاد پاک عیسی مسیح(ع) نه‌تنها برای پیروان آیین مسیحیت که برای مسلمانان جهان نیز عیدی باشکوه به شمار می‌رود و مسلمانان نیز به امید روزی هستند که در کنار منجی آخرالزمان(عج) حضرت عیسی(ع) نیز ظهور پیدا کنند.

*حدیثه سوختانلو