سیدمهدی سیف، کارشناس قرآنی مرکز طبع و نشر قرآن در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، اظهار کرد: در حوزه نگارش کتب دینی و قرآنی باید متوجه این نکته باشیم که این آثار نیاز به بازنگری مداوم دارند تا بتوانیم آثار این حوزه را به روز درآوریم.
وی با تاکید بر اینکه بازنگری از آن لحاظ ضرورت دارد که باید مطالب جدید در آثار گنجانده و ارائه شود و اگر همان مطالب قبلی بیان شود، مردم از آنها استقبال نمیکنند، گفت: بر همین اساس باید گفت که با چنین رویکردی، کتاب اثربخشی خود را از دست میدهد؛ در حالی که روشها باید اثربخش و به روز باشند تا مورد اقبال مردم قرار گیرند.
سیف در پاسخ به اینکه آیا مشکلات موجود به همین موارد بسنده میشود یا خیر، ادامه داد: باید اصول منطقی متکی به مبانی قرآن در کتابها لحاظ شود. مدعیان ارائهکننده روشها و افرادی که به تعلیم قرآن میپردازند، باید در این راستا با هم به توافق برسند.
وی با بیان اینکه افراد این حوزه باید به تعامل با هم بپردازند، افزود: رسانه نیز در این باره میتواند زمینهسازی کند و با فراهم کردن زمینهها، دو گروه مورد نظر را گرد هم آورد تا در ادامه بیان تبادل نظرها، به نتیجه برسند.
به تعامل رساندن مربیان و مدعیان
این کارشناس قرآنی همچنین اظهار کرد: برای اینکه این تبادل افکار نتیجهبخش شود، باید به تعیین برخی مبانی پرداخت و برخی اصول را پذیرفت و این مبانی و اصول باید چیزهایی باشند که همه آنها را قبول دارند.
وی در توضیحات بیشتر در این باره به حکمت قرآنی خداوند در آیات قرآن اشاره و اظهار کرد: برای مثال خداوند در چنین مواردی میفرماید که وقتی میخواهید با اهل کتاب سخن بگویید، از نقاط مشترک آغاز کنید. «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى کَلَمَةٍ سَوَاء بَیْنَنَا وَ بَیْنَکُمْ».
سیف تصریح کرد: با استفاده از قرآن کریم باید گفت که تعامل و ارتباط را باید از جایی شروع کرد که هر دو طرف مبحث مورد نظر را در نشر کتاب پذیرفتهاند. بر این اساس ابتدا باید زمینه مناسب میان صاحبنظران و کارشناس این حوزه فراهم شود.
تدوین مبانی و اصول مشترک
وی همچنین با اشاره به حساسیت بیان مباحث و آموزشهای قرآنی در کتابها، گفت: باید به تدوین مبانی و اصول مشترک بپردازیم و آنها را به نظر همه افراد برسانیم و پس از پذیرش آن توسط افراد هر حوزه به گفتوگو بنشینیم و هر دو طرف موظف باشند که از اصول مورد توافق و مشترک تخطی نکنند. در چنین مرحلهای افراد از بسیاری از نظرات شخصی کوتاه میآیند و بسیاری از سلایق را کنار میگذارند.
سیف در توضیح اینکه اصول مشترک کدام هستند، توضیح داد: این اصول، اصولی کلی را شامل میشوند که فقط به مباحث آموزشی قرآن کریم مربوط نمیشوند و شامل همه درسها هستند که سیر آسان به مشکل یکی از مباحث آن است.
وی به دیگر نکات اصول کلی اشاره کرد و ادامه داد: در این حوزه باید از معلوم به مجهول حرکت کنیم به این معنی که باید از معلومات خود برای شناختن و یاد گرفتن مجهولات استفاده کنیم. این موضوع در همه علوم وجود دارد به این شکل که از موضوعات معلوم و مشخص در زندگی شروع کنیم و بر اساس معلومات، قدم به قدم به سمت مباحثی برویم که لازم است آموزش داده شوند.
توجه به فعال کردن مخاطب در تدوین کتاب
سیف با اشاره به آیه «یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ» عنوان کرد: لزوم توجه به این اصل قرآنی که آموزش آسان به مشکل است نیز در نگارش کتب قرآن لازم است. از سویی ارائه آموزش جذاب و شیرین از آموزش خستهکننده و خشک قطعاً بهتر است.
وی از لزوم ارائه مباحث و ابزارهای فعال کننده مخاطب در کتاب به عنوان یک اصل دیگر یاد کرد و گفت: در اصل به این اقدام به بازی گرفتن مخاطب از نگاه مثبت گفته میشود که با فعال کردن وی، بتوان مباحث را به وی آموخت.
سیف بر لزوم ارائه روشهایی در کتاب یاد کرد که برای عموم مردم کاربرد دارد و مختص گونه خاصی از افراد نیست. با بیان این سری از اصول میان کارشناسان و تقید به آنها، دیگر مشکلات ارائه نوع مطالب قرآنی در کتابها نیز برطرف میشود و از دیدگاه علمی مشکلی به وجود نمیآید.