انتشار «مبانی نظری اقتصاد اسلامی در کتاب الحیاة» با مقدمه علامه حکیمی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، کتاب «مبانی نظری اقتصاد اسلامی در کتاب الحیاة» به قلم پیام صدریه گردآوری و تنظیم شده و انتشارات علمی فرهنگی الحیاة آن را در سال جاری منتشر کرده است.

این کتاب اقتباس و خلاصه‌ای از جلدهای سوم تا ششم «الحیاة»، اثر استاد محمدرضا حکیمی است که مجلدات یادشده دربردارنده مباحث اقتصادی از منظر اسلام است. در نگارش حاضر، موضوع اقتصاد در گستره دین اسلام و عدالت‌محوری در حوزه‌های متفاوت زیرساخت‌های اقتصادی جامعه، محدودیت مالکیت و توزیع میان مردمان، محدودیت مصرف، کار و فعالیت (مشاغل اقتصادی)،  واردات و فقر، به اجمال مطرح شده است.

مقدمه این اثر، به قلم علامه محمدرضا حکیمی به نگارش درآمده و در بخشی از آن آمده است: «علم اقتصاد در سطح کلان با سه مقوله اصلی تولید، توزیع و مصرف سر و کاردارد، که چارچوب این سه را افزون بر قرآن کریم و روایات معصومین(ع) به طور ویژه می‌توان در سنت و سیره حکومتی امیرمومنان امام علی(ع) مورد پژوهش و کنکاش قرار داد. در سیره امام علی(ع) محور اقتصاد اصل سترگ عدالت است. رعایت این اصل نه‌تنها به رفاه و موازنه اقتصادی در اجتماع می‌انجامد، بلکه عاملی برای برقراری عدالت و تکریم مقام انسانیت است.»

کتاب حاضر، پس از مقدمه در 9 فصل تنظیم شده است که در فصل نخست با عنوان «طرح مسئله» اقتصاد اصالتی اسلامی، پیوند اخلاق با اقتصاد، انفاق و تأکیدهای ویژه بر آن و اقتصاد معیشتی مورد بحث قرار گرفته است.

فصل دوم با عنوان «مال و حدود آن در اسلام» موضوعاتی با عناوین تعریف اسلامی اموال، نقطه‌های عزیمت در اقتصاد اسلامی، ایستار کلی و عدول از آن، زیرساخت‌های اقتصاد اسلامی، مال از آن خدا است، مال امانت الهی نزد مردمان و اموال پشتوانه زندگی به بحث گذاشته شده است.

همچنین محدودیت تصرف در اموال با موضوعات زیرشاخه‌ای محوریت و مرکزیت انسان، زمینه‌ها و انگیزه‌های محدودیت، حقوق اجتماعی در مالکیت‌های شخصی، محدودیت تکوینی انسان و ارتباط آن با مصرف و تاکید برموضع قوامی مال بررسی شده است. از سوی دیگر در ادامه فصل دوم به نقش اموال در بقا و زوال جامعه و حرمت مال پرداخته شده است.

فصل سوم با عنوان «محدودیت مالکیت در تشریع اسلام» موضوعاتی چون تقسیم عمومی، حدود قوامی اموال، آثار مهم میانه‌روی در معیشت و مصرف، تنبیهی ژرف و محدودسازی اموال از راه محدودسازی سود را دربرگرفته است.

عنوان فصل چهارم «بنیادهای مهم اقتصاد دینی» است که مقدار سود در معاملات شرعی، حدود و شالوده سامان‌یابی و محورهای بنیادین اقتصاد مبتنی بر دین را بررسی کرده و فصل پنجم اصل اندازه‌داری و میانه‌روی در زندگی، چندآگاهی و محدودیت مصرف در تشریع اسلامی را مورد توجه قرار داده است.

فصل ششم به «کار و فعالیت(مشاغل اقتصادی) در نظرگاهی کلی» پرداخته و مشاغل اقتصادی در دیدگاه اسلامی، حد قوامی سالم برای تولید و نظارت بر تولید وظیفه حکومت اسلامی را به بحث گذاشته است. همچنین در فصل هفتم با عنوان «حد قوامی (سالم) واردات» تبیین چارچوب قوامی واردات در منظر امام صادق(ع)، چهار اصل قوام‌بخش مشاغل بازرگانی، برخی مصادیق حلال و حرام در عصر حاضر، ایستارهای جهت‌بخش تعالیم اسلام در منع آزادی‌های اقتصادی، تاثیر آزادی‌های اقتصادی در حیات فردی و اجتماعی، توزیع قوامی سالم، حدود قوامی توزیع، تعریف و حدود اسراف، خاستگاه نفسانی اسراف، اسراف در تولید و واردات و حاکمیت اسلامی و مسرفان را بحث و بررسی شده است.

«اسلام و فقر» عنوان فصل دیگری است که در آن تعریف فقر، فقرو نابودی قانون توازن، فقر عامل ایجاد نقص در انسان، عوامل فقر و فقر و انزواهای حاصل از آن ارائه شده است. پس از این موضوع، آثار فقر از منظر روایات به بحث گذاشته شده و در آن به موضوعات مهمی چون فقر، به مثابه بدبختی، فقر، به مثابه حقیقت شرو بدی، فقر، به مثابه تلخ‌ترین چیزها، فقر، عامل فزونی خطاو گناه، فقر، همپای مرگ و بدتر از آن، فقر، همدمی بد و دشمنی جفاکار، فقر، مایه اندوه شب و خواری روز، فقر، ننگ دین و سستی یقین، فقر به مثابه کلید بدبختی، نومیدی و سراسیمگی عقل و فقر، شکننده پشت آدمی پرداخته شده است.

«آسیب‌شناسی فقر از نگاه دین» نیز در فصل هفتم بررسی شده و خاستگاه اجتماعی فقر، اسلام و طاغوت‌های اقتصادی، خودنمایی از شاخصه‌های طاغوتیان، آثار اجتماعی حاکمیت طاغوت اقتصادی در جوامع و تضاد فقر و تکاثر با قسط اسلامی عناوینی است که در فصل یادشده ارائه شده است.

فصل نهم با عنوان «حاکمیت اسلامی و عدالت» به قوام عقلی، قوام علمی، فرهنگی و تربیتی، قوام سیاسی و حاکمیت اسلامی و مصرف پرداخته است.

گفتنی است، کتاب «مبانی نظری اقتصاد اسلامی در کتاب الحیاة» از سوی انتشارات علمی فرهنگی الحیاة با شمارگان 3 هزار نسخه و قیمت 100 هزار ریال روانه بازار نشر شده است.