«شرح موضوعی آیات در قرآن» به تبیین سبک زندگی اسلامی اختصاص دارد

محمدعلی دولت، پژوهشگر قرآنی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره کتاب «شرح موضوعی آیات در قرآن کریم و اهل بیت(ع)» گفت: این کتاب به عنوان حاشیه قرآن به نگارش درآمده است، به این معنی که در یک صفحه، متن قرآن کریم به همراه ترجمه آیات آمده و در صفحه دیگر، ترجمه روایاتی از ائمه معصومین(ع) درباره یکی از موضوعات فرهنگ قرآنی به همراه توضیحاتی درباره آن موضوع بیان شده است که در چاپ نخست، این حاشیه بر ترجمه قرآن آیت‌الله مشکینی(ره) اختصاص یافته است و ممکن است در چاپ‌های بعدی در کنار ترجمه‌های دیگری از قرآن قرار گیرد.

وی با بیان اینکه این اثر ویژه مخاطبان فارسی‌زبان است، افزود: مخاطب با مطالعه این شرح در صفحه مقابل قرآن آشنایی خوبی با بینش‎های اساسی اسلام در آموزه‎های قرآن و عترت پیدا می‎کند، از سوی دیگر زمینه گرایش یا اصلاحات رفتاری در راستای سبک زندگی را می‌یابد؛ از این رو در این شرح دو رویکرد ایدئولوژی و سبک زندگی مورد توجه قرار گرفته است.

دولت با اشاره به ویژگی‌های این کتاب گفت: در این اثر ترجمه دقیقی از روایات براساس معیارهای علمی ارائه شده و از سویی ترجمه به گونه‌ای است که برای عموم مخاطبان قابل فهم است. همچنین در این اثر به منابع معتبر ارجاع داده شده است؛ از این رو منابعی که استفاده شده از کتب جوامع روایی و حدیثی بوده؛ از کتب حدیثی متقدم گرفته تا متأخر و معاصر. از جمله این منابع می‌توان به کتب اربعه، تقریباً همه کتاب‌های شیخ صدوق، برخی آثار شیخ طوسی و مفید، روضةالواعظین، علل الشرایع و ... اشاره کرد.

این نویسنده با اشاره به روند نگارش شرح موضوعی قرآن بیان کرد: انتخاب موضوعات نخستین مرحله کار بود و انتخاب صفحات متناسب با عناوین مورد نظر در مرحله بعدی قرار داشت. به این معنی که پس از انتخاب موضوعات، آیات مربوط به موضوعات مورد بررسی قرار گرفت و صفحات متناسب با موضوعات در قرآن انتخاب شد. به عنوان مثال موضوع «ربا» که در موضوع «فرهنگ اقتصادی» بررسی شده است، در آیات 275 تا 281 سوره بقره مطرح شده و این آیات در صفحه 47 از قرآن قرار دارد؛ از این رو موضوع ربا در صفحه 47 قرار گرفته است.

وی ادامه داد: انتخاب روایات مربوط به هر موضوع مرحله بعدی کار بود و با توجه به اینکه پس از قرآن، روایات اهل بیت(ع) مهمترین منبع هستند، به همین دلیل به روایات مراجعه شد، که با توجه به گستردگی روایات امکان نقل همه آنها وجود نداشت و بخشی از آنها در این شرح آمده است و در مرحله بعد، توضیحات ابتدایی صفحات از جمله جایگاه هر موضوع در فرهنگ اسلامی و قرآن اضافه شد.

دولت با اشاره به اهداف خود از نگارش این اثر تصریح کرد: با توجه به اینکه پیرامون بیانات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ مطالعاتی داشتم، همه بیانات آنها را در موضوعات گوناگون دسته‌بندی کردم و در این دسته‌بندی‌ها و مطالعات دریافتم که بر معرفی چهره واقعی اسلام تأکید بسیاری شده است؛ از این رو تصمیم گرفتم پژوهش‌هایی در رابطه با سبک زندگی و ارائه مدلی در راستای توسعه فرهنگ اسلامی انجام دهم.

وی با بیان اینکه این پژوهش‌ها را از سال 88 آغاز کردم و حدود 40 ماه به طول انجامید، بیان کرد: در ابتدا قرار بود این شرح با رویکرد تفسیری به نگارش درآید، اما با توجه به اینکه کار مشابهی در این زمینه انجام شده بود، رویکرد خود را به موضوعی تغییر دادم؛ هر چند در این راستا نیز کار مشابهی انجام شده است، اما نوع انتخاب موضوعات متفاوت است.