«۱۰ هزار مدرسه قرآن»؛ پازلی که چیده نشد/ سرنوشت نامعلوم ۴۳ میلیارد تومان

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، منشور توسعه فرهنگ قرآنی 22 اردیبهشت‌ماه سال 1388 در جلسه 643 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که با تصویب این منشور، فعالیت رسمی شورای توسعه فرهنگ قرآنی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز شد و این شورا از همان آغاز، فعالیت خود را با شکل‌گیری سه کمیسیون آموزش عمومی قرآن، تحقیق و پژوهش و تبلیغ و ترویج شروع کرد.
سال 88 که سال شکل‌گیری شورای توسعه فرهنگ قرآنی و آغاز به کار فعالیت این شورا بود، برای نخستین‌بار و با پیگیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی بودجه نیم‌درصدی قرآن به تصویب رسید و بنا شد از محل اعتبارات سالانه سال 89، نیم درصد به فعالیت‌های قرآنی اختصاص پیدا کند. هرچند که تمام نیم‌درصد بودجه سال 89 در پایان سال به فعالیت‌های قرآنی اختصاص پیدا نکرد.(اختصاص نیم درصد بودجه دستگاه‌ها آن هم به صورت اختیاری)
سال 90 نیز برای دومین سال متوالی با تلاش نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که نیم‌درصد از بودجه سالانه به فعالیت‌های قرآنی اختصاص پیدا کند و بخش قابل توجهی از این اعتبارات تأمین و در اختیار دستگا‌ه‌ها برای اجرای برنامه‌های قرآنی سال قرار گرفت و از همان سال به بعد نیم‌درصد اعتبار قرآنی از محل بودجه سالانه دیگر به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسید و مجلس شورای اسلامی طی سه سال گذشته با تعیین رقم قطعی، مبلغ 200 میلیارد تومان را به فعالیت‌های قرآنی اختصاص داد.

توزیع بودجه قرآنی دستگاه‌ها در سال 90
با اختصاص رقم قابل توجهی از بودجه نیم‌درصدی قرآنی به دستگاه‌ها در سال 90 به فعالیت‌های قرآنی، جان تازه‌ای به دستگاه‌های فرهنگی و قرآنی کشور داده شد و دستگاه‌ها با مدیریت شورای توسعه فرهنگ قرآنی بودجه‌ قابل توجهی را برای فعالیت‌های قرآنی خود دریافت کردند که در این میان وزارت آموزش و پرورش نیز بودجه‌ قابل توجهی را از محل بودجه نیم‌درصدی سال 90 دریافت کرد.
حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر سابق آموزش و پرورش که سال 89 به تازگی مسئولیت این وزارتخانه را عهده‌دار شده بود خبر از راه‌اندازی 10 هزار مدرسه قرآن داد و با اعلام این خبر، به سرعت 10 هزار تابلو «مدرسه قرآنی» برسردر 10 هزار مدرسه کشور نصب شد تا این مدارس در شیفت بعد از ظهر خود به آموزش عمومی قرآن برای دانش‌آموزان، خانواده‌ها و اعضای محله بپردازند.

نگرانی بابت راه‌اندازی 10 هزار مدرسه قرآن
خبر راه‌اندازی 10 هزار مدرسه قرآن در کشور سروصدای زیادی ایجاد کرد و بسیاری از فعالان و اعضای جامعه قرآنی نگرانی خود را بابت اعلام چنین آماری اعلام کرده و معتقد بودند چنین اقدامی که با این سرعت انجام شده، کاری نشدنی است و در نهایت خروجی مورد نظر را نخواهد داشت؛ با این حال وزیر سابق آموزش و پرورش، معاون سابق پرورشی و فرهنگی و مدیرکل سابق قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش بر فعالیت این مدارس اصرار داشته و هر روز سعی می‌کردند به ارائه آمار و ارقامی بپردازند.
وزیر سابق آموزش و پرورش مصوبه‌ای برای راه‌اندازی 10 هزار مدرسه قرآن نداشت و راه‌اندازی این مدارس را حتی در شورای عالی آموزش و پرورش نیز به تصویب نرسانده بود با این حال مبلغ 43 میلیارد تومان از محل بودجه نیم‌درصدی فعالیت‌های قرآنی سال 90 دریافت کرد که مبلغ قابل توجهی از این بودجه برای صرف در امور مدارس قرآن در نظر گرفته شده بود.

موفقیت مدارس قرآن نیازمند برنامه‌ریزی و فراهم کردن زیرساخت‌ها بود
خبر راه‌اندازی 10 هزار مدرسه قرآن در مدت زمان کوتاه و بدون برنامه‌ریزی خاصی اعلام شد و در حالی که رقم بالای 10 هزار مدرسه قرآن باید در قالب یک برنامه‌ریزی بلندمدت و بعد از فراهم آمدن زیرساخت‌ها و امکانات اعلام می‌شد اما 10 هزار مدرسه قرآن جزو برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت قرار گرفت و در نهایت خروجی این مدارس نیز کوتاه‌مدت شد!
هر چند که فعالیت 10 هزار مدرسه قرآن در شیفت‌ بعد از ظهر مدارس در ظاهر به خوبی دنبال می‌شد اما با گذشت چند ماه از فعالیت این مدارس، نبود زیرساخت‌های لازم برای فعالیت مدارس قرآن خود را نشان داد و در همان نخستین سال فعالیت این مدارس، کمبود معلمان و مربیان قرآن، نبود کتاب‌ها و نرم‌افزارهای آموزشی مورد نیاز، نبود برنامه و روش‌های آموزشی درست در مدارس قرآن و... به خوبی احساس می‌شد تا جایی که بسیاری از مدیران و معلمان در آن روزها همواره سعی می‌کردند از طرق مختلف صدای خود را به گوش مسئولان مربوطه برسانند تا شاید بخش کوچکی از این مشکلات را حل کنند.

10 هزار مدرسه قرآن بعد از 3 ترم تعطیل شد
به گفته محمدرضا مسیب‌زاده، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش که در دوره قبل معاون قرآن این اداره‌کل بود 10 هزار مدرسه قرآن به دلیل مشکلات عدیده‌ای که در زیرساخت‌ها و امکانات و اعتبارات وجود داشت بیشتر از سه ترم آموزشی نداشت و از ترم سوم به بعد این مدارس خود به‌ خود تعطیل شدند و بعد از سه ترم آموزشی، دیگر خبری از این مدارس نبود و کم‌کم تابلوهای این مدارس نیز برچیده شد.
یا وجودی که در نخستین سال فعالیت 10 هزار مدرسه قرآن، 43 میلیارد تومان بودجه به فعالیت‌های فوق‌برنامه قرآنی آموزش و پرورش اختصاص پیدا کرد نه تنها سرانه دانش‌آموزی برخی مدارس قرآن پرداخت نشد بلکه بسیاری از معلمان و مربیان قرآن که به صورت حق‌الزحمه‌ای در این مدارس فعالیت داشتند نیز حق‌الزحمه خود را دریافت نکردند و یا بخش کمی از این حق‌الزحمه را دریافت کردند تا جایی که حالا بعد از گذشت چند سال هنوز هم زمانی که با آنها به گفت‌وگو می‌نشینیم از عدم پرداخت حق‌الزحمه خود گلایه دارند.
10 هزار مدرسه قرآن همانند پازلی بود که جای قطعات اصلی آن که همانا زیرساخت‌های لازم بودند خالی بود و برپاکنندگان این مدارس بدون توجه به زیرساخت‌ها، کار بزرگی را آغاز کردند که فقط در نام، بزرگ بود و در نهایت به سرانجام نرسید. چگونه می‌توان انتظار داشت پازلی که جای قطعات اصلی آن خالی است سرانجام خوبی داشته باشد؟!

مدارس قرآن چه تحولی در وضعیت قرآنی دانش‌آموزان ایجاد کرد؟
به دلیل عدم فراهم بودن زیرساخت‌ها، خروجی 10 هزار مدرسه قرآن در همان سه ترم آموزشی نیز خروجی قابل قبولی نبود و بعد از تعطیلی این مدارس، تحول خاصی در وضعیت قرآنی دانش‌آموزان ایجاد نشد در حالی که با بودجه 43 میلیاردی قرآن که آن سال‌ها به وزارت آموزش و پرورش اختصاص یافته بود، می‌شد به آموزش تخصصی نوجوانان و جوانان کشورمان هر چند در رقم آماری بسیار کمتر پرداخت و خروجی رقم‌های میلیاردی که از بودجه نیم‌درصدی قرآن به دست آمده بود به عینه دید.
نکته پایانی اینکه، عملکرد دستگاه‌های قرآنی به دلیل بودجه و اعتباراتی که دریافت می‌کنند باید از سوی دستگاه‌ ناظر که متولی توزیع بودجه به فعالیت‌های قرآنی و نظارت بر هزینه‌کرد این بودجه‌ها است مورد ارزیابی و نظارت قرار گیرد اما این در حالی است که 43 میلیارد تومان در سال 90 و پس از آن شش میلیارد تومان در سال 92 و بیش از 15 میلیارد تومان در سال 93 به فعالیت‌های قرآنی وزارت آموزش و پرورش اختصاص پیدا کرد اما هیچ نظارتی نسبت به عملکرد قرآنی این وزارتخانه از سوی نهادهای ناظر وجود نداشته است.