فعالیت‌های قرآنی در پشت گزارش‌سازی‌های اداری مرسوم/ اخبار سوخته در نشریات غیر ضروری
گروه فعالیت‌های قرآنی: اگر گزارشی با هدف اصلاح و پیشرفت تهیه می‌شود، باید در زمانی ارائه شود که فرصت اقدام اصلاحی از دست نرفته باشد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، احمد جمالی گندمانی، دانشجوی مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث طی یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار داده است به انتقاد از عملکرد برخی نهادهای قرآنی در زمینه انتشار ویژه‌نامه‌هایی که با هدف گزارش عملکرد دستگاه‌ها منتشر می‌شوند پرداخته است که در ادامه می‌خوانید؛
هدف از تهیه هر گزارشی در درجه اول تبیین رویداد یا موضوعی به منظور انعکاس حقایق با رویکرد بهبود اجرای آن موضوع یا رویداد در آینده و رفع موانع و چالش‌ها است. پرداختن به موضوعات حاشیه‌ای و غیر مفید که ذکر یا عدم ذکر آن تأثیری در بهبود اوضاع نداشته باشد، به جز هدر دادن سرمایه‌های انسانی و سازمانی نتیجه‌ای نخواهد داشت.
جا افتادن ارائه گزارش‌های غیر واقعی توسط برخی دستگاه‌ها
متأسفانه در فضای حاکم دستگاه‌های دولتی و بعضاً غیر دولتی، ارائه گزارش‌های غیر واقعی و صرفاً تبلیغی امری مرسوم و جا افتاده است. ولی ورود چنین فرهنگی در فضای فعالیت‌های قرآنی امر مذمو‌‌م‌تری است که اگر نگوئیم نسبت به برخی حوزه‌‌های دیگر، پر زرق و برق‌تر هم شده ولی به جرأت می‌توان گفت که بسیاری از مدیران و مسئولان قرآنی، اعظم همّ و غم خود را به جای اصلاح و پیشرفت امر قرآن، صرف گزارش‌سازی‌های غیر مفید و غیر واقعی کرده‌اند. یادداشت حاضر ضمن اشاره به مهم‌ترین ویژگی‌های یک گزارش مطلوب، به آسیب شناسی برخی از نمونه گزارش‌های نهادهای قرآنی کشور پرداخته است.
گزارش باید به موقع ارائه شود
یکی از ویژگی‌های گزارش مطلوب در این است که به موقع ارائه شود. اگر گزارشی با هدف اصلاح و پیشرفت تهیه می‌شود باید در زمانی ارائه شود که فرصت اقدام اصلاحی از دست نرفته باشد. به عبارتی اگر گزارشی در زمانی ارائه شود که زمان اقدام اصلاحی نداشته باشد، بی‌اثر و صرفاً تبلیغاتی است.
به عنوان مثال، معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گزارش دوره بیست و دوم نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم را در زمانی ارائه می‌کند که بیش از 9 ماه از آن رویداد گذشته و حدود دو ماه تا نمایشگاه دوره بعد باقی مانده است. مسلماً چنین گزارشی در چنین زمانی به جز مصرف تبلیغی و خوداظهاری، مصرف دیگری نخواهد داشت. ظاهراً مسئولان امر به جای برنامه‌ریزی برای اجرای مطلوب و بهتر دوره بعدی نمایشگاه، تازه به فکر انتشار گزارش سال قبل افتاده‌اند.
در گزارشی که نهاد مورد اشاره ارائه داده است، در بخشی به عنوان موارد اصلاحی، نکات قابل توجهی در مورد برخی نواقص دوره بیست و دوم نمایشگاه قرآن بیان شده که مهم‌ترین آن‌ها عبارت از؛ نامناسب بودن زمان و مکان نمایشگاه، ضعف در برگزاری بخش بین‌الملل، کیفیت و کمیت پایین نشست‌های تخصصی، موازی‌کاری در برخی برنامه‌ها، کیفیت محتوایی پایین ویژه‌نامه نمایشگاه، مشکل گرمای شدید فضای نمایشگاه و نبود سیستم سرمایشی مناسب، فاقد زیرساخت‌های نمایشگاهی بودن مکان نمایشگاه و فضاسازی بسیار نامناسب بخش فروش، هستند.
با وجود اینکه این گزارش به اصلاح مکان و زمان نمایشگاه و کیفیت پایین محتوایی برخی بخش‌ها تأکید داشته، ولی متأسفانه در دوره آتی نمایشگاه شاهد تغییر خاصی در این زمینه نخواهیم بود و به این ادعا که این نمونه گزارش‌های سازمانی، صرفاً ماهیت تبلیغی و خودستایی دارند، مهر تأیید می‌زند.
این گزارش در کتاب مجللی در 275 صفحه و با صفحات تمام رنگی چاپ و منتشر شده است.
گزارش باید به تصمیم ختم شود
بحث دیگری که در زمینه گزارش دهی وارد است مربوط به منتهی شدن آن به یک تصمیم است، گزارشی که قابلیت تصمیم سازی نداشته باشد گزارش خنثایی است که به جز خوداظهاری شخصی و سازمانی و مصرف تبلیغی و رسانه‌ای کاربرد دیگری ندارد.
به عنوان مثال در شماره 36 یکی از فصل نامه‌‌های نهادهای قرآنی کشور به نام «بصائر» که با کاغذ روغنی و در شمارگان بالا در 160 صفحه منتشر شده و در ظاهر با هدف ارتقای سطح فعالیت‌های قرآنی چاپ می‌شود، غیر از برخی مطالب، بقیه نشریه فاقد تأثیرگذاری و کارکرد لازم است و انتشار همین متون مفید نیز نیازی به این اندازه هزینه برای چاپ و انتشار مکتوب ندارد.
از ظرفیت فضای مجازی استفاده شود
هم‌اکنون در فضای مجازی، روزانه مضامین و محتوای بیشتری توسط میلیون‌ها کاربر مورد تبادل قرار می‌گیرد و انتشار این چنین نشریات با توجه به زمان‌بند بودن محتوای ارائه شده در آن که غالباً رویکرد خودستایی و روزمرگی دارند محکوم به زوال خواهد بود.
چه لزومی دارد در شرایط اقتصادی فعلی، یک نهاد قرآنی که مأموریت آموزش معارف و آموزه‌های قرآنی را دارد به جای تمرکز بر فعالیت اصلی خود، در یک نشریه فصلی مکتوب با هزینه‌های بالای چاپ و طراحی، ده‌ها مصاحبه ترویجی منتشر کند که در قالب‌های دیگر مثل انتشار الکترونیکی و فضای مجازی، وسیع‌تر و کم هزینه‌تر قابل نشر است؟
آیا تأثیر اعتبارات اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی که با هدف فرهنگ‌سازی قرآنی، ترویج انس و تدبر در قرآن اختصاص یافته است را باید در چاپ نشریات و گزارش‌های رنگی و روغنی چند صد صفحه‌ای نهادها و دستگاه‌های قرآنی ببینیم؟
البته به جز نمونه‌های مذکور، انتشار مکتوب سایر نشریات منتسب به نهادهای قرآنی دولتی و مردمی کشور مانند «اتقان»، «قرآنیان» و ... نیز قابل تأمل و بررسی است.
انتظار می‌رود موضوع ارزیابی و بازخوردسنجی نشریات تبلیغی و اطلاع‌رسانی قرآنی کشور و ارائه راهکارهای تقویت بهره‌وری و اثربخشی این نشریات توسط کارگروه قرآن و نشریات کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی‌ترویجی قرآنی کشور مستقر در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جهت تصمیم‌گیری لازم پیگیری شود. همچین از انتشار چنین نشریاتی جلوگیری شود.
دست مریزاد برادر. حرف دل ما را زدی. دقیقا این معضلات وجود دارد. 
