استخراج مصادیق تلاوت نادرست از روایت پیامبر(ص)/ ازدیاد ایمان با الحان طرب ممکن نیست + فیلم

حسن زرنوشه فراهانی، قاری ممتاز کشور با حضور در غرفه ایکنا در بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در گفت‌و‌گو با خبرنگار کانون خبرنگارن نبأ با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب در مورد لحن مناسب آیات، تصریح کرد: این رهنمود ایشان باید به‌عنوان یک راهبرد نگاه شود و در مجامع علمی - قرآنی بررسی و تبیین شود تا قاریان در القای معانی آیات قرآن که هدف اصلی قرآن است، نهایت بهره را داشته باشند. ما نمی‌توانیم با کلام خداوند به هر سبکی که دل‌مان می‌خواهد برخورد کنیم.

بخش اول گفت‌وگو را اینجا بخوانید

وی در ادامه با اشاره به بحث تقوای در تلاوت و نغمات ممنوعه‌ای که در تلاوت صورت می‌گیرد، عنوان کرد: به نظر بنده قرآن کریم دارای یک روح و معنویت به‌خصوصی است که با هیچ کتاب و کلام دیگری قابل مقایسه نیست، چون تنها کتابی که در حال حاضر ما به اطمینان می‌توانیم بگوییم این که تمامی کلمات و حروف و آیات آن از جانب خداوند بدون هیچ تحریفی در نقصان یا زیادت به ما رسیده قرآن کریم است؛ قطعا ما نمی‌توانیم با کلام خداوند به هر سبکی که دل‌مان می‌خواهد برخورد کنیم. باید ببینیم که خدواند تبارک و تعالی از ما چه خواسته و در امتداد فرامین الهی باید ببینیم که ائمه(ع) در تلاوت قرآن به ما چه دستورهایی داده‌اند.

ایجاد خشیت در مستمع

زرنوش فراهانی افزود: هنگامی که روایات را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که به ما توصیه شده است قرآن را با حالت حزن، بُکاء و خشیت بخوانیم. به حالتی بخوانیم که هم در دل خودمان خوف و خشیت جای بگیرد و هم بتوانیم این خوف و خشیت را در مخاطب القا بکنیم. در روایات ما را از سبک‌سری و خفت در تلاوت قرآن کریم منع کرده‌اند.

وی با اشاره به روایت معتبری در کتاب شریف اصول کافی گفت: از پیامبر مکرم(ص) نقل شده که می‌فرمایند: «اقْرَءُوا الْقُرْآنَ بِأَلْحَانِ الْعَرَبِ وَ أَصْوَاتِهَا وَ إِیَّاکُمْ وَ لُحُونَ أَهْلِ الْفِسْقِ وَ أَهْلِ الْکَبَائِرِ» قرآن را با الحان و اصوات عرب بخوانید و شما را برحذر می‌دارم از اینکه از لحون اهل فسق و اهل کبائر در تلاوت قرآن پیروی کنید؛ و گویی پیامبر(ص) این موضوع را پیش‌بینی می کردند که در ادامه روایت اشاره می‌کنند و می‌فرمایند: من دارم شما را از این موضوع‌ها برحذر می‌دارم چراکه بعد از من گروهی می‌آیند که قرآن را به ترجیع می‌خوانند، به ترجیع غنایی می‌خوانند.

استخراج مصادیق تلاوت نادرست از نهی پیامبر(ص)

این قاری ممتاز کشوری بیان کرد: پیامبر عظیم الشأن(ص) ما را از اینکه به ترجیع غنی بخوانیم نهی کرده است؛ «وَ النَّوْحِ» به نوحه می‌خوانند که انگار برای مجلس عزاداری می‌خوانند، «وَ الرَّهْبَانِیَّةِ» یا به سبک راهبان کلیسا و راهبان مسیحیت، قرآن را می‌خوانند که آنها در خواندن اذکار و اوراد خودشان یک مسلکی دارند که پیامبر(ص) ما را از خواندن قرآن به صورت ترجیع غنایی، نوحه‌خوانی و خواندن به سبک راهبان نهی کرده‌اند.

وی با اشاره به بخش دیگری از روایت پیامبر اکرم(ص) بیان کرد: حضرت می‌فرمایند: «لَا یَجُوزُ تَرَاقِیَهُمْ» قرآن از گلوی این قاریان بالاتر نمی‌رود. «قُلُوبُهُمْ مَقْلُوبَةٌ وَ قُلُوبُ مَنْ یُعْجِبُهُ شَأْنُهُمْ‏» هم قلوب خود این قاریان واژگونه است و هم قلوب کسانی که از این قاریان خوش‌شان بیاید. بسیار روایت مهم و حائز اهمیتی است؛ یعنی ما ساعت‌ها باید بنشینیم در مورد این روایت بحث و بررسی کنیم و ببینیم که در شرایط کنونی ما می‌توانیم مصادیقی برای این نهی و تحذیر پیامبر(ص) پیدا کنیم که به نظر من می‌توانیم.

ازدیاد ایمان با الحان مجالس طرب ممکن نیست

زرنوش فراهانی افزود: ما نمی‌توانیم هر آهنگ و هر نغمه‌ای را که از هر جا شنیدیم، لحن و آهنگی متناسب با مجلس فسق و مجلس طرب را شنیدیم آن را در الفاظ قرآن پیاده کنیم چراکه این واقعا از شأن قرآن به دور است؛ تفاوت آنها تنها در الفاظ است؛ یعنی یک آهنگی را در یک مجلس رقص و طرب و آواز خوانده شده است ما آن آهنگ را می‌گیریم، الفاظش را تغییر می‌دهیم و الفاظ قرآن را آنجا استفاده می‌کنیم، آن آهنگ را بر آن سوار می کنیم و می‌خواهیم مخاطب ما از قرآن تأسی بگیرد، پس قطعا در اینجا ما بر مخاطب‌مان تأثیر نمی‌گذاریم و قطعا آن ازدیاد ایمانی که مدنظر قرآن است محقق نمی‌شود.

وی با اشاره به حق‌القدم‌های یک قاری قرآن، اظهار کرد: باید مبنای دینی این موضوع را مورد توجه قرار داد؛ در روایات ما نهی شده‌ایم از اینکه اگر واجب دینی را به کسی یاد می‌دهیم در مقابلش پولی بگیریم، واجب دینی چیست؟ مثلا اینکه من ِ نوعی اگر نمازی را می‌خواهم به کسی یاد بدهم، اگر در مقابل آموزش پولی دریافت کردم آن پول حرمت دارد؛ چیزی که در نماز واجب است اگر من به آن شخص یاد بدهم و در مقابل طلب پول کنم آن پول حرمت دارد؛ مثلا سوره حمد، اگر به یک نوجوان و یا به یک فرد مبتدی سوره حمد و توحید را یاد بدهم و در مقابل طلب پول کنم حرمت دارد، اما فراتر از این را حرمت بر آن وارد نکردند که فرد در مقابل امر مستحب پول دریافت کند.

تعیین حق القدم قبل از تلاوت با روح قرآن نمی‌سازد

قاری ممتاز کشوری با بیان اینکه دریافت حق الزحمه دو حالت دارد، تصریح کرد: حالت اول این است که قاری می‌رود یک جا قرآن می‌خواند مبلغ تعیین نمی‌کند و می‌گوید خدایا من به نیت تقرب به تو و برای تبلیغ امر قرآن من وارد این مجلس می‌شوم و قرآن می‌خوانم، هر مبلغی هم که دادند می‌پذیرد: حالت دیگر این که قبل از وارد به جلسه طی می‌کند که مدعو باید به این میزان به حساب من پول واریز کند؛ به نظرم این هم حالت اخیر با روح قرآن نمی‌خواند؛ شعر زیبایی است که می‌گوید: «تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن/ که خواجه خود صفت بنده‌پروری داند». ما اگر قائل به این هستیم که قرآن یک امر الهی است و تلاوت قرآن هم یک امر الهی است قطعا باید در مقابل آن، مزد خودمان را از خداوند طلب کنیم مگر پیامبر اسلام(ص) و سایر انبیا(ع) در مقابل تبلیغ امر الهی طلب مزد می‌کردند؟!.

وی عنوان کرد: در جای جای قرآن از قول پیامبر(ص) و سایر انبیا(ع) آمده است «وَمَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ» ما در مقابل این چیزی که بیان می‌کنیم اجری از شما نمی‌خواهیم و این بزرگواران اجرشان را هیچ وقت از مردم نمی‌خواستند بلکه می‌گفتند «إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِینَ» اجر ما را فقط خداوند می‌دهد؛ پس ما اگر قائل به این هستیم که می‌خواهیم قرآن بخوانیم، قرآن مسیر پیامبر(ص) است و باید مسیر پیامبر(ص) برویم، اگر خلاف این رفتیم و رفتیم در وادی طی کردن، این با روح قرآن سازگار نیست و به دور است. حالا اگر در آن جلسه چیزی دادند، به‌عنوان تبرک و تیمم می‌گیریم که ان‌شاءالله برکت زندگی شود.

تعامل دو طرفه مدعو و قاری

زرنوش فراهانی با بیان اینکه افراد دعوت‌کننده از قاریان نیز باید تکلیف خودشان را بدانند و مبلغی را به‌عنوان حق‌القدم در نظر بگیرند، گفت: کسانی که از حضور یک قاری در جلسه‌ای دعوت می‌کنند باید به‌عنوان حق‌الزحمه و یا حق‌القدم، پولی را که در مسیر خرج کرده و تا این مجلس آمده است را پرداخت کنند؛ یعنی آنها هم باید تکلیف خود را بدانند و این طور نباشد که بگویند وظیفه‌اش است و باید بیاید بخواند؛ بله آن قاری این وظیفه را دارد اما شما نوعی هم که ایشان را دعوت می‌کنید وظیفه‌ای دارید و این قضیه دو طرفه است؛ یعنی هم قاری باید طلب مزد نکند و مزد را از خداوند بخواهد و هم طرف مقابل باید از زحمتی که کشیده شده و از وقتی که گذاشته به‌وسعش تقدیر و تشکر کند.

وی اظهار کرد: در سوره مبارکه یس می‌خوانیم «اتَّبِعُوا مَن لَا یَسْأَلُکُمْ أَجْراً وَهُم مَّهْتَدُونَ» از کسی تبعیت کنید که از شما مزدی نخواهد و خودش هم هدایت شده باشد، یعنی شرط تبعیت از یک شخص را دو چیز معرفی می‌کند یکی اینکه آن شخص پول نخواهد در مقابل آن چیزی که به شما آموزش می‌دهد و دیگر اینکه خودش هم هدایت شده باشد؛ اگر کسی این دو شرط را داشت شما قطعا دنبالش بروید و بدانید آن حرفی را که می‌زند به دل‌تان می‌نشیند و ان‌شاءالله به نتیجه می‌رسد.

زرنوش فراهانی با اشاره به استقبال کم مردم از بخش محافل انس با قرآن در بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، گفت: در ابتدای ورود به این بخش واقعا باعث ناراحتی شد که هیچ شخصی در جلسه حضور نداشت و تنها گروه تواشیح که شش نفر بودند، بنده و دو تن از دیگر قاریان، دو سه نفر از دست‌اندرکاران حضور داشتند؛ به نظر من با این سبک و سیاق ما نمی‌توانیم بگوییم که آن وظیفه‌ای که به گردمان است درست انجام دادیم. حداقل در بخش محفل که البته دوستانی که واقعا زحمت می‌کشیدند ان‌شاءالله در پیشگاه قرآن مأجور باشند. واقعا باید این موضوعات بررسی شود؛ البته چون اشراف کاملی به این موضوعات ندارم، اظهارنظری نمی‌کنم.