به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، در آغاز این برنامه، مهدی قزلی، مدیر عامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان گفت: چند بار قلم به دست گرفتم تا که چیزی در وصف منا بنویسم اما هربار به خاطر بزرگی این داغ، نتوانستم چیزی بنویسم. آنجا بود که به حال شاعران غبطه خوردم. شاید اگر نویسندهها بهسرعت نتوانند در این ماجرا نوشتهای بنویسند، شاعران قادرند در زمان کوتاهی این کار را انجام دهند.
وی افزود: از این رو فراخوانی را منتشر کردیم با عنوان «حجة الوداع» که رسالتمان را در این باب انجام داده باشیم. خیلی زود آثار و شعرهای زیادی به دستمان رسید. بیش از ۳۰۰ شعر از میان آثار رسیده از وضعیت کیفی مطلوبی برخوردار بود که از میان آن ها ۴۰ شعر به انتخاب آقایان جلالی و محقق از قابلیت ادبی بالاتری برخوردار بودند و به مرحله نهایی رسیدند.
وی عنوان کرد: شیوه گزینش داوران نیز به گونهای بود که شعرای نام آشنای کشور آنان که خود درباره منا شعر سروده بودند داوری کارها را بر عهده گرفتند.
قزلی در پایان یادآور شد: اشعار راه یافته به مرحله نهایی با مشارکت موسسه شهرستان ادب در قالب یک کتاب به چاپ خواهد رسید.
افشین علا، شاعر نامدار کشور پس از قرار گرفتن پشت تریبون گفت: حادثه منا خیلی بزرگتر از چیزی است که نشان داده شد. امروز با مرور مواضع دولتهای اسلامی میبینیم که خیلیها بیتفاوت از کنار این قضیه گذشتند و فریاد دادخواهی ایران به منازعات سیاسی تعبیر شد.
وی افزود: این بزنگاهها جای ورود اهالی فرهنگ است که بدون شائبه سیاسی منادی مظلومیت عزیزان باشند. این اتفاق حقیقتا داغ بزرگی بود به خصوص در روزهای آغازین که میشنیدیم امکان دارد عربستان پیکر جانباختگان را در همان جا دفن کند و اجازه خروج آنها را نمیدهد.
علا تصریح کرد: احساس میکنم به حیثیت و غیرت و مذهب و هویت ما توسط یک خاندان بیهویت مزدور توهین شده است. به راستی که اگر مواضع رهبر معظم انقلاب با همان جملات کوتاه و کوبنده نبود آب سردی بر دلهای داغدار ریخته نمیشد و آرامتر نمیشدیم. باید به اقتدار کشورمان و به اقتدار نیروی نظامی خود ببالیم.
افشین علا ادامه داد: به اعتقاد من همان طور که سفیر صلح و سفیران بسیاری چیزهای دیگر در کشور داریم باید سفیر منا هم داشته باشیم.
وی در پایان یک غزل را برای حضار قرائت کرد:
داغی رسید و باغ منا را برشته ساخت / در روز عید خرمنی از خیل کشته ساخت
شیطان ز رمی خویش گرفت آخر انتقام / با ماتمی که قلب بشر را برشته ساخت
آل سعود محشری از خون و اشک و آه / در سوگ حاجیان ز حج برنگشته ساخت
حجاج را چو دانه تسبیح بر زمین /افکند و تار و پود دلم رشته رشته ساخت
تبت یدی ابی لهبا بریده باد / آن دست ها که در حرم از کشته پشته ساخت
پس از وی، حجتالاسلام والمسلمین سیدطه مرقاتی، معاون توسعه مدیریت و منابع حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت گفت: شعرهایی که بعد از ماوقع منا سروده شد همه از سر سوز و گداز بود و زبان هنر میتواند یک واقعه را ماندگار کند و به نسلهای آینده منتقل کند.
وی ادامه داد: مقایسه این ماوقع از جهاتی با واقعه عاشورا خیلی دقیق نیست، اما به هرحال ماندگاری بخش عمدهای از واقعه عاشورا نیز به دست شعرای دیروز و امروز و آینده بوده است. تاریخ ممکن است تحریف شود، اما وقتی یک موضوع به زبان شعر بیان میشود ماندگار خواهد بود.
وی ادامه داد: وقتی بعد از این حادثه به خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم ایشان تاکید داشتند که نگذارید این جریان خاموش شود.
مرقاتی افزود: هرکس به طریقی باید این صدا را در سطح جهانی مطرح کند تا این چراغ خاموش نشود. ما در این حادثه دیدیم که تنها صدایی که بلند شد و تنها گروهی که دست به کار شد ایرانیها بودند. بقیه یا قدرت نداشتند و خاموش ماندند یا سراغ این حادثه نرفتند.
مرقاتی تصریح کرد: بعد از حادثه منا دو جریان به راه افتاد که به شدت ما را اذیت کرد. اول اینکه در فضای مجازی مطالبی انتشار داده شد و یک بدبینی نسبت به مناسک حج پخش شد که فرضا به جای هزینه کردن برای حج بیایید اشک چشم فقیری را پاک کنیم و از این صحبتها که یک مسیر انحرافی است. این اتفاق در اثر کوتاهی یک رژیم نالایق اتفاق افتاد پس ما باید محکمتر از حج دفاع کنیم.
وی ادامه داد: نکته بعدی اینکه عدهای میخواستند خیلی غیرمنصفانه ایرانیها را متهم کنند و آنها را مقصر جلوه دهند که ایرانیها همیشه بینظمی میکنند برای گرفتن نذریها صفها را برهم میزنند در حالی که این حادثه ربطی به ایرانیها نداشت. داستان این است که خیابان ۲۰۶ در ابتدای صبح بسته شد و فقط ایرانیها در آنجا نبودند. ابتدای راه باز بود و انتهای آن بسته. این سیل عظیمی را ایجاد کرد که منجر به آن اتفاق تلخ شد.
وی افزود: دو نفر از جان باختگان منا که از کارمندان صدا و سیما بودهاند قبل از جان باختن با موبایل با دوستانشان تماس گرفتهاند و گفتهاند که برای ما آب بیاورید که از تشنگی هلاک شدیم، اما عربستان به ایرانیها اجازه نداده که حتی آب به آنها برسانند و تبعیض آزاردهندهای به ایرانیها شده است.
مرقاتی گفت: مستندات و عکسهایی داریم که تخت بیمارستانها خالی بوده و عربستانیها اجازه نمیدادند ایرانیهای مصدوم روی تخت بخوابند و روی حولههای خیس روی زمین بودهاند. وقتی هم که پزشک ما درخواست کرده بیماران به روی تختها منتقل شوند عربستان موافقت نکرد.
وی در پایان اظهار کرد: قدر طبع هنریتان را بدانید و بیایید از روی مستنداتی که در رسانهها هم منتشر نشده ابعاد فاجعه دردناک منا را به تصویر کشید و ماندگار کنید.
مریم اسلامی یکی از شعرای جوان بود که شعری در مورد منا به این شرح خواند:
تو رودخانهای / راه میروی / ره رودخانه / سد نمیشود / رودخانه هیچ وقت زیر پای سنگها لگد نمیشود / شعرهای اندوهگین زیادی گفتم / اما این شعر را دارم به دنیا میآورم / از بس که درد دارد / اندوه منا را باید شیر داد بزرگ کرد / این یکی را نمیشود رها کرد در اوراق سر رسیدها / این شعرباید پا بگیرد / به خیابان برود / کتاب بخواند / روزنامه بخواند / این شعر باید فکر کند
علیرضا قزوه شاعر نام آشنای کشور سخنران بعدی مراسم بود که برای قرائت شعرش روی سن رفت.
قزوه در ابتدا گفت: امروز بعد از گذشت 40 روز از واقعه منا دومین اعلامیه با امضای بیش از ۳۰۰ شاعر منتشر کردیم که در اعتراض به این ماجرا بود. من همان روزها با دیدن این حادثه یاد شعری افتادم که بر میگردد به سالها قبل زمانی که امام سجاد (ع) در خانه خدا بود و حشام وقتی که دید امام (ع) آمدند خود را کنار کشید.
وی افزود: آل سعود امروز خود را کنار نکشیدند بلکه راه را سد کردند. میزبانان میزبانان خوبی نبودند.
وی در ادامه یکی از اشعارش را خواند که چند بندی از آن به شرح زیر است:
شده دنیا پر از دروغ و نفاق / طاقت مسلمین دنیا طاق
راه هامان طریقی از آتش / کعبه در منجنیقی از آتش
آل مروان و آل ذی الجوشن / مست حمله به سرزمین یمن
در زمین یمن به اسماعیل / تیغ از پشت میزند قابیل
پردهداران درون حله به خواب / گردشان مطربان خراب شراب
دین شان نیست غیر ظلم و فساد / کاخهاشان بلند چون شداد
کاخهاشان بلند و همت پست / محو نفساند و رفتهاند از دست
نزدشان شد مقام ابراهیم / کاخ سبز و سفید و اورشلیم
آل ظلماند و آل استبداد / نیست موسایشان بجز موساد
گرم فرمانبری ز کفر و نفاق / تا زنند آتشی به شام عراق
سنگ بر کعبه میزنند هنوز / منجنیق است جرثقیل امروز
عبدالجبار کاکایی شاعر شناختهشده کشور قبل از قرائت اثرش به کتاب قابوسنامه اشاره کرد و از ۸ شرطی که به جز دارا بودن استطاعت مالی برای رفتن به حج ذکر شده که دو مورد آن حرمت و امنیت بود یاد کرد. توجه به عقلانیت علاوه بر احساسات چیزی است که باید جدی گرفته شود.
کاکایی در ادامه شعر خود را خواند:
لیلی گریست این همه ابن سلام را / این خانه امن نیست خبر کن امام را
عشق است و شعله ای که فراوان رسیده است / پروانه های سوخته بی دوام را
جانی نمانده تا بکشم از هزار و یک / آبی نمانده تا برسانم کدام را
شیطان که در مسالک رندی تمام بود / شیرازه بسته این سفر ناتمام را
بی حرمتی به ساحت پاکان روزگار / تعریف تازه ای است مگر احترام را
راهی نمانده است به جز حج ناتمام / این خانه امن نیست خبر کن امام را
حال و هوای این روزهای منا
طیبه عباسی شاعر جوانی که اثرش مورد تایید هیئت داوران قرار گرفت هم روی سن آمد و شعرش را قرائت کرد.
پس از وی مصطفی محدثی خراسانی شاعر نام آشنای کشور یک رباعی و یک ترانه کوتاه قرائت کرد:
وقتی عرفات خالی از عرفان است / رمی جمرات بازی شیطان است
حج تو جهاد است زمانی که حرم / تولیت آل ابوسفیان است
ناصر فیض شاعر و یکی از اعضای هیئت داوران با اشاره به اینکه دل هر انسانی که بویی از رافت برده باشد با دیدن این حادثه به درد میآید گفت: اینکه عدهای میخواهند نشان دهند هیچ جریانی پشت این قضیه نبوده، بیانصافی محض است.
رضا اسماعیلی در ادامه مراسم در سخنانی گفت: مقام معظم رهبری اشاره داشتند که فاجعه منا نباید فراموش شود و به اعتقاد من از این رو باید در حوزه ادب گامهای جدیتری برداشت. من در حضور آقای صالحی پیشنهاد میکنم همایشی با حضور شاعران مسلمان در سطح فراملی برگزار شود.
گفتنی است، در این برنامه از هفت شاعر برگزیده مسابقه شعر حجةالوداع تقدیر به عمل آمد. اسامی شاعران برگزیده به ترتیب از نفر اول تا هفتم به شرح زیر است: محمد میرزایی بازرگانی. طیبه عباسی. علی اصغر شیری. آرزو خمسه کجوری. دادیار حامدی. محمد حسین مهدویان. مریم اسلامی.