همکلام با برترین حافظ کل قرآن دانشجویان کشور/ آرزوی حضور در مسابقات تلاوت
گروه فعالیت‌های قرآنی: برترین حافظ کل قرآن دانشجویان کشور در سال ۱۳۹۴ از علاقه خود به تلاوت قرآن کریم حتی بیشتر از حفظ گفته است و اینکه محقق کردن آرزوی حضور در این مسابقات را نیز در سر دارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سی‌امین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور اواخر آبان‌ماه در شهر مقدس قم به میزبانی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم برگزار شد، در این مسابقات و در رشته حفظ کل قرآن کریم «مجتبی فردفانی» موفق به کسب رتبه اول شد تا بعد از یک دوره ناکامی در این مسابقات و در رشته حفظ کل که سال گذشته رقم خورد، موفق به کسب عنوان برترین حافظ کل قران دانشجویان کشور شد.
مجتبی فردفانی، متولد 31 شهریورماه سال 1370 در گراش استان فارس است، دارای سه برادر و یک خواهر است که هیچ کدام غیر از او به صورت حرفه‌ای وارد کار حفظ قرآن کریم نشده‌اند. ایکنا مصاحبه مفصلی با این حافظ کل قرآن داشته و در آن از هر دری صحبت به میان آمده است، از آرزوهای قرآنی این حافظ کل قرآن تا ... مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است؛
حفظ قرآن را از چه سالی شروع کردید؟
سال تحصیلی 1385 و 1386 زمانی که سال دوم دبیرستان بودم که با مؤسسه قرآنی بیت‌الاحزان حضرت زهرا(س) شهرستان استهبان آشنا شدم و پس از یک سال حضور در آنجا موفق به حفظ قرآن کریم شدم. در حال حاضر هم دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد هستم.
دانشجوی فردوسی مشهد؟ شما در جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور در دوره سی‌ام نماینده دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم بودید؟
بله درست است، با توجه به اینکه مرحله مقدماتی جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور سال گذشته برگزار شد و من نیز در آن سال دانشجوی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم بودم و از طریق این دانشگاه به مرحله کشوری جشنواره راه یافتم، بنابراین باید به عنوان نماینده این دانشگاه به کار خود پایان می‌دادم.
سال گذشته دانشجوی ترم اول دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در مقطع کارشناسی ارشد بودم و بعد از برگزاری مسابقات در مرحله مقدماتی انتقالی برای دانشگاه فردوسی مشهد به من داده شد. امسال اگر قصد حضور در جشنواره را داشته باشم، به عنوان نماینده دانشگاه فردوسی مشهد و وزارت علوم حضور خواهم یافت.
شما بحث حافظ قرآن شدنتان را در یک خط توضیح دادید، مطئمناً به این راحتی حافظ کل قرآن نشده‌اید که در یک خط خلاصه آن را بگوئید، اصلاً چطور شد که وارد کار حفظ قرآن شدید؟
قبل از اینکه وارد کار حفظ قرآن کریم شوم در زمینه قرائت البته نه به صورت حرفه‌ای فعالیت داشتم، یعنی بیشتر بر اساس علاقه شخصی بود. بعد از آن با توصیه یکی از دوستان که قاری قرآن بود به سمت حفظ قرآن آمدم. توصیه آن دوستم این بود که در دوره حفظ یک ساله قرآن در مؤسسه بیت‌الاحزان شرکت کنم و من نیز همین کار را انجام دادم.
نقش خانواده در این بین چگونه بود، پدر برای حضور در این عرصه توصیه‌هایی داشتند یا نه؟ در مورد شغل پدر هم چیزی نگفتید؟
پدر من در خارج از کشور به امر تجارت مشغول است.
کدام کشور؟
قطر، در واقع بیشتر در حال رفت و آمد به این کشور است، البته توصیه‌ها و تشویق‌های خانواده نیز در قرآنی شدن من اثرگذار بود.
شما نیز به قطر رفت و آمد داشته‌اید؟
من زمانی حدود 10 سال پیش به قطر رفتم و زیاد آنجا نماندم اما بقیه برادرهایم زیاد رفت و آمد دارند. آن موقع هنوز وارد کار حفظ نشده بودم و زیاد درگیر فعالیت‌های قرآنی نبودم.
با این حساب بیشترین عامل تشویق همان دوست قاری شما بوده است؟
بیشتر تشویق دوستان بود که به کار حفظ پرداختم، قبل از آن تجربه هیچ دوره حفظ قرآنی را نداشتم، بعد از توصیه آن دوستم به استهبان رفتم و در دوره‌های آزمایشی شرکت کردم، در این دوره‌های آزمایشی افرادی که بتوانند در طی یک ماه چند جزء را حفظ کنند برای ادامه کار حفظ می‌مانند و سایر افراد نیز پذیرش نخواهند شد.
حفظ یک ساله قرآن کریم سختی‌ها بسیار زیادی دارد، گرفتن مرخصی تحصیلی تنها یکی از آنها است، در حین حفظ قرآن موردی پیش نیامد که عطای حضور در این دوره‌ها را به لقایش ببخشید؟
دوره حفظ من یک ساله بود، در حین حفظ تعدادی از هم دوره‌ای‌ها بودند که بعد از مدتی خسته شده و حفظ قرآن را رها می‌کردند اما این مورد برای من پیش نیامد، البته من نیز دچار خستگی می‌شدم اما از اتمام حفظ قرآن کریم ناامید نمی‌شدم.
بخشی از زندگی هر قاری یا حافظ قرآن به حضور در مسابقات سپری می‌شود، تا کنون در چه مسابقاتی شرکت کرده و چه رتبه‌هایی به دست آورده‌اید؟
حضور در مسابقات را بلافاصله بعد از حفظ قرآن کریم آغاز کردم، یعنی در سال 86 که کار حفظ را به پایان رساندم، بلافاصله در سال 87 در مسابقات دانش‌آموزی شرکت کردم و رتبه دوم کشوری را به دست آوردم، همچنین در مسابقات کشوری اوقاف در سال‌های 1391 و 1392 در رشته حفظ 20 جزء به ترتیب رتبه‌های دوم و اول را کسب کردم.
در سال 1393 هم در مسابقات اوقاف در مرحله کشوری و در رشته حفظ کل قرآن کریم حضور یافتم که موفق به کسب رتبهای نشدم. در جشنواره ملی قرآن دانشجویان در سال 1390 در رشته حفظ 20 جزء رتبه دوم را کسب کردم و در سال 1392 نیز موفق به کسب رتبه اول شدم.
در رقابت‌های بین‌المللی هم حضور داشته‌اید؟
بله در مسابقات قرآن کشور اردن هم حضور یافتم که البته موفق به کسب رتبهای نشدم.
حضور شما در عرصه حفظ قرآن کریم چه تحولاتی را به همراه داشته است، یعنی بعد ا اینکه حافظ کل قرآن کرمی شدید تغییرات محسوسی را در زندگی خود احساس کردید؟
مهم‌ترین تغییری که ایجاد شد همان مأنوس شدن با قرآن کریم بود، حافظان کل قرآن کریم زیاد مرور می‌کنند و در طول روز زیاد آیات قرآن را تلاوت می‌کنیم، همین موضوع به نوعی تبدیل به یک سرگرمی شده است. در زمان مرور آیات به کشف بین ارتباط آیات و مواردی از این دست می‌پردازم.
مرور زیاد باعث می‌شود تا حافظ قرآن مجبور به ارتباط آیات با یکدیگر شود و خود به خود زمینه انس با قرآن کریم میسر شود، هر کسی که در زمینه ترجمه و تفسیر قرآن کریم بیشتر کار کرده باشد، در این راه موفق‌تر خواهد بود.
تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که اگر دانشجوی رشته علوم قرآن و حدیث نمی‌شدید بیشتر کدام رشته دانشگاهی را دوست داشتید ادامه دهید؟
اگر حافظ قرآن نمی‌شدم صددرصد دانشجوی رشته علوم قرآن و حدیث نمی شدم و قطعاً رشته دیگری را انتخاب می‌کردم، با توجه اینکه در دبیرستان در رشته ریاضی فیزیک تحصیل می‌کردم و معدل نبستاً خوبی هم داشتم بعید نبود در یک رشته مهندسی و یا ... تحصیل کنم. به هر حال حفظ قرآن کریم بود که مسیر تحصیل من را تغییر داد.
به موضوع جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان بپردازیم، این دوره از مسابقات را چگونه دیدید؟ سال گذشته هم در این مسابقات حضور داشتید و موفق به کسب رتبه نشدید؟
جشنواره سی‌ام از نظر کیفی از سال گذشته بهتر و بالاتر بود و افراد بین‌المللی زیادی حضور داشتند که برگزیدگان مسابقات بین‌المللی قرآن ایران و روسیه از جمله آنها بودند. در مسابقات امسال برگزاری مرحله فینال در رشته‌های حفظ کل، قرائت ترتیل و تحقیق و حتی حفظ 20 جزء باعث شد تا عدالت بیش از پیش رعایت شود، سال گذشته متاسفانه فینال در رشته‌های مختلف برگزار نشد.
با توجه به تجربه سال گذشته و عدم کسب رتبه پیش‌بینی رتبه اول در این مسابقات را داشتید؟
البته سال گذشته رتبه پنجم را کسب کردم و اگر فینال برگزار می‌شد چه بسا حائز رتبه نیز می‌شدم، چون معمولاً در مسابقات، افرادی که حتی پنجمین نفر فینالیست بوده‌اند در فینال موفق به کسب رتبه نیز شده‌اند. امسال تمام تلاش خودم را به کار بستم تا رتبه کسب کنم البته به کسب رتبه اول کمتر فکر می‌کردم اما انتظار حضور در بین سه رتبه برتر را داشتم.
امسال در رقابت‌های قرآنی سازمان اوقاف نیز حضور دارید یا خیر؟
در حال حاضر مشغول رقابت در مرحله استانی هستم و اگر موفق به کسب رتبه در این مرحله شوم به کشوری خواهم آمد.
تا کنون چند بار در مرحله کشوری مسابقات قرآن سازمان اوقاف حضور داشته‌اید؟
در حفظ 20 جزء سه سال شرکت کردم که دو بار از این سه دوره حضور رتبه اول و دوم را به دست آوردم، امسال برای اولین بار است که در رشته حفظ کل قصد شرکت دارم.
به عنوان یک حافظ کل قرآن کریم بیشتر با کدام آیات ارتباط برقرار می‌کنید؟
البته حفاظ قرآن به دلیل مرورهایی که دارند با اکثر آیات ارتباط خوبی دارند اما من به شخصه بیشتر آیاتی که در مورد هشدار است را مورد توجه قرار می‌دهم مانند آیات 33 به بعد سوره مبارکه عبس و ...از این دست آیات است.
مهم‌ترین آیاتی که در زمان حفظ با آنها مشکل داشتید و سخت حفظ می‌شد کدام آیات بود؟
نکته جالب در مورد حفظ من این است که آیاتی که در زمان حفظ خیلی راحت حفظ می‌کردم الان برایم سخت شده است و بر عکس آیاتی که در زمان حفظ به سختی موفق به حفظ آنها می‌شدم را الان بدون هیچ مشکلی تسلط دارم. مثلاً سوره مبارکه یوسف را در زمان حفظ به سختی حفظ کردم اما الان هیچ مشکلی با این سوره ندارم و راحت قرائت می‌کنم.
شما به عنوان یک حافظ جوان با تجربه چه توصیه‌هایی برای افرادی که تازه قصد ورود به عرصه را دارند دارید؟
افرادی که در بحث حفظ کار می‌کنند باید حتماً علاقه، پشتکار، استعداد و ... را داشته باشند، علاوه بر این بحث مهم‌تر این است که با کیفیت حفظ کنند، یعنی باید در کار حفظ مداومت داشته باشند، این نباشد که یک روز 30 صفحه حفظ کنند و روز بعد و یا دو روز بعد اصلاً چیزی حفظ نکنند. حفظ هر روزه مسئله مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
شما چه روش حفظی را توصیه می‌کنید یک حافظ قرآن حفظ یکساله را انجام دهد بهتر راست یا دوره‌های طولانی‌تر را توصیه می‌کنید؟
واقعاً نمی‌توان یک نسخه واحد را پیچید و گفت که به سمت کدام نوع حفظ قرآن کریم بروند، بستگی به استعداد، شرایط حافظ، زمینه قرآنی، علاقه و پشتکار شخص دارد، ممکن است فردی در یک سال نتواند اما در پنج سال موفق به این کار شود.
مهم‌ترین آرزو، هدف و برنامه پیش‌رو چیزی نگفتید؟
من همچنان درگیر مسابقات قرآن اوقاف هستم، امیدوار به کسب رتبه در مسابقات قرآن اوقاف در مرحله کشوری هستم و به تبع آن حضور در مسابقات بین المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران بعد از آن نیز حضور در مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان را در برنامه خودم هم دارم.
مهم‌ترین آرزوی خارج از حیطه فعالیت‌های قرآنی که احتمالاً داشته باشید چیست؟
ادامه تحصیل تا مقاطع بالا و البته مدتی است که آستین بالا زده‌ام و امیدوارم که زودتر سرو سامان بگیرم.
در ابتدای صحبت‌های خودتان گفتید که به تلاوت قرآن هم علاقه دارید؟ برنامه‌ای در این زمینه ندارید؟
به تلاوت قرآن بسیار علاقه دارم و حتی اگر بگویم به تلاوت علاقه‌ای بسیار بیشتر از حفظ دارم دروغ نگفته‌ام. برای خودم هم تلاوت دارم.
روزی خواهد رسید که در مسابقات تلاوت هم شرکت کنید؟
اگر در رشته حفظ کل موفق به کسب رتبه اول مسابقات اوقاف شوم ممکن هست که در رشته تلاوت نیز وارد مسابقات شوم. البته سال آینده در رشته ترتیل در جشنواره ملی حضور خواهم یافت.
حالا که بیشتر از حفظ به تلاوت علاقه دارید، بیشتر تلاوت‌های کدام اساتید را گوش می‌کنید؟
من سعی می‌کنم که تلاوت قاریان ایرانی را کمتر گوش دهم و بیشتر اگر قرار بر گوش دادن تلاوتی باشد سعی دارم تا تلاوت قاریان مصری باشد.
دلیل خاصی دارد؟
چون در هر کاری دنبال اصل آن بروید بهتر است، شما اگر تلاوت یک قاری مصری سطح بالا را گوش کنید ممکن است در نهایت به یک قاری خوب ایرانی تبدیل شوید، اما اگر تلاوت یک قاری ایرانی را گوش دهید ممکن است شبیه قاریان کشورهای دیگر مثلاً بنگلادش تلاوت کنید. بنابراین من معمولاً مصری گوش می‌کنم.
نگفتید بیشتر تلاوت کدام قاری را می‌شنوید؟
تنها برای لذت بردن گوش می‌دهم و بیشتر تلاوت‌های استاد «شحات انور» را گوش می‌کنم.
نقطه اوج فعالیت های قرآنی کشورمان چه زمانی رقم خواهد خورد و در واقع اوج فعالیت‌های قرآنی در کشور چه زمانی است؟
اوج فعالیت‌های قرآنی در کشور زمانی است که به قرآنی‌ها بیشتر از این توجه شود، اوج خدمت به قرآنی زمانی است که به قرآنیان برسند، شک نکنید که اوج خدمت به قرآنی‌ها مساوی با اوجگیری فعالیت‌های قرآنی در کشور خواهد بود. زمانی که وضعیت قاریان، حافظان، مفسران، مترجمان و ... مورد رسیدگی قرار گیرد و حمایت‌های مختلفی از به عمل بیاید فعالیت‌های قرآنی در کشور اوج خواهد گرفت.
بسیاری از حفاظ و قاریان که به رتبهای می‌رسند به تهران آمده و از امکانات اینجا بیشتر استفاده می‌کنند و در تهران ساکن می‌شوند؟ شما برنامه‌ای در این زمینه ندارید؟
تهران واقعاً امکانات بسیار زیادی دارد، رسانه‌ها و دستگاه‌‌های قرآنی متعددی در آنجا فعالیت دارند و دست قاریان و حافظان برای فعالیت بیشتر باز است، با این وجود حضور و سکونت در تهران کار عقلانی‌ای است و به این موضوع هم فکر کرده‌ام که شاید بعدها در تهران ساکن شوم.
نظر شما در مورد سطح فعالیت‌های قرآنی استان فارس که در آنجا رشد کرده‌اید چیست، این فعالیت‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما استان فارس در این زمینه توانسته است جایگاه خود را پیدا کند؟
در مجموع فعالیت‌های قرآنی شاخصی ندارد اما چند سالی است به خاطر فعالیت مؤسسات حفظ قرآن کریم، رشد بسیار خوبی پیدا کرده است. تعدادی از افرادی که در مسابقات کشوری رتبه کسب می‌کنند از بیت‌الاحزان بیرون آمده‌اند و این یعنی سطح حفظ قرآن کریم در استان فارس بالا است. تعداد حفاظ از لحاظ کمی بسیار زیاد هستند و از لحاظ کیفی نیز به رشد بسیار خوبی رسیده‌اند. امسال در جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور از استان فارس شرکت کننده‌های زیادی بودند که در رشته حفظ کل قرآن کریم رتبه کسب کردند.
در حال حاضر علاوه بر تحصیل، فعالیت خاصی در زمینه فعالیت‌های قرآنی دارید؟
بله، در مؤسسه بیت‌الاحزان حضرت زهرا(س) مشغول تدریس هستم.
چند وقت قبل کمپین نه به مسابقات قرآن قصد راه‌اندازی شدن داشت، این کمپین به دنبال این بود که مزایای کسب رتبه در مسابقات تنها به نفر اول ختم نشود، نظر شما در این مورد چیست؟
در اینکه مسابقات باید باشد هیچ شکی نیست چرا که فاستبقوا بالخیرات است، اما اینکه چگونه برگزار شود جای بحث دارد، به اعتقاد من راه انداختن یک کمپین برای نه گفتن به مسابقات آن هم از سوی خود قرانی ها کار چندان جالبی نخواهد بود. اگر مشکلاتی هست باید ابتدا با بحث و گفت و گو مطرح شود اگر کارساز نشد روش‌های دیگر را هم می‌توان در نظر گرفت.
در بسیاری از مسابقات به نفر اول بسیار توجه می‌شود و سایر نفرات خصوصاً نفرات ششم به بعد که ممکن است اختلاف بسیار جزئی با نفرات برتر هم داشته باشد، هیچ جایزه و تشویقی دریافت نمی‌کنند. اما نفرات قبل از او تشویق‌های گوناگونی دریافت می‌کنند. به اعتقاد من باید به گونه‌ای شود که بسته‌های تشویقی بین افرادی که امتیازات نزدیکی به هم داشته‌اند تقسیم شود. در مسابقات حفظ قرآن کریم 10 و 15 نفر اول در یک سطح هستند که اشتباهات جزئی باعث از دست رفتن رتبه آنها می‌شود.
به عنوان آخرین سؤال و حسن ختام این مصاحبه مهم‌ترین آیه‌ای که سرلوحه زندگی خودتان قرار داده‌اید کدام آیه بوده است؟
آیه خاصی نبوده و ممکن است مجموعه‌ای از آیات باشد، برخی وقت‌ها آیاتی مانند آیه 86 سوره مبارکه نساء «وَإِذَا حُیِّیْتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللّهَ کَانَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا» و آیاتی از این دست را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهم.
