دین و جغرافیای واحد سرنوشت ایران و عرب را به هم گره زده است

به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، به نقل از روابط عمومی دانشگاه مذاهب اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی که در نشست گفت‌و‌گوی فرهنگی بین ایران و جهان عرب در کشور تونس حضور یافته طی سخنرانی در این نشست که از سوی مرکز عالی تاریخ معاصر تونس «و دانشگاه منوبه این کشور برگزار شد با موضوع «نقطه‌های عزیمت جهت تعمیق گفتگوی فرهنگی بین ایران و عرب» خاطرنشان کرد: آنچه که بیش از همه می‌تواند فرهنگ همزیستی و تعامل بین ایران و عرب را برقرار سازد، گفت‌و‌گوی فرهنگی است.  
وی ادامه داد: گفت‌و‌گوی فرهنگی یک تاکتیک نیست تا به شرایط زمانی خاصی محدود شود. دکتر مبلغی «استمرار بخشی به گفت‌و‌گوی فرهنگی»، «مراجعه به تاریخ مشترک» و «اهتمام ورزی به سرنوشت مشترک» را در روابط فرهنگی ایران و عرب بسیار موثر دانست و به تبیین هر یک از آن‌ها پرداخت.  
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی که به عنوان رئیس هیات ایرانی در این نشست شرکت کرده بود، ادامه داد: گفت‌و‌گوی منقطع و غیر مستمر به شدت منفعل است و نمی‌تواند به صورت فعال در مسیر رشد یابی روابط پیش تاز و تاثیرگذار باشد.  
فوائد مراجعه به تاریخ
وی با اشاره به اصل مراجعه به تاریخ مشترک به عنوان یک نقطه عزیمت، گفت: این دیدگاه که مراجعه به تاریخ ثمره‌ای جز فخر فروشی در بر ندارد، نادرست است؛ زیرا تاریخ اساسا در حافظه و ذهن یک ملت یا امت به صورت دائم حاضر است.  
مبلغی تصریح کرد: از همین خاستگاه دو نتیجه مهم بر مراجعه به تاریخ مترتب است. نتیجه اول اینکه مراجعه یک ملت یا نخبگان آن به تاریخ خود و اهتمام ورزیدن به آن، به آن‌ها استعدادی را خواهد بخشید تا بر فرصت‌های موجود در تراث خود آگاهی بهتر و بیشتری پیدا کنند و در نتیجه این آگاهی، بتوانند حرکت اجتماعی را رو به جلو تنظیم نموده و چارچوب ببخشند.  
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: نتیجه دوم اینکه، نباید حیات فکری واجتماعی یک امت را از تاریخ آن منفصل ببینیم، مردم و گروه‌ها در فضاهای اجتماعی به صورت ناخودآگاه به تاریخ مراجعه و نسبت به تاثیرات آن تسلیم می‌گردند. ولی آنچه این مراجعه به تاریخ را چارچوب می‌بخشد و جهت می‌دهد نوع قرائت تاریخ و شیوه این قرائت است.  
مبلغی با اشاره به اینکه گاهی قرائت از تاریخ صحیح نیست، گفت: در نتیجه قرائت نادرست تاریخ، یک ملت وحتی امت انسجام اجتماعی خود را از دست می‌دهد، مثلا اگر بر جزئی از تاریخ که در بردارنده اضطراب اجتماعی و یا اختلال در مناسبات دینی بوده است تمرکز صورت بگیرد، این قرائت، سبب می‌گردد تا محتواهای آن بخش سلبی تاریخی در حافظه جامعه حضور پرهیمنه پیدا کند و در منابع گروه‌های اینجامعه، جایگاه مهمی به دست آورد، و نتیجتا به اختلاف کشیده شوند.  
وی ادامه داد:‌گاه بخش مثبت یک تاریخ در قرائت آن فعال می‌گردد در چنین صورتی حرکت جامعه به سمت همگرایی سوق پیدا می‌کند.  
 رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: بر این اساس لازم است نسبت به تاریخ که حقایق اصیلی را درون خود جمع کرده است قرائت دقیق، آگاهانه و مسئولانه‌ای انجام ببپذیرد. این قرائت حرکت اجتماعی را مسئولانه ودقیق خواهد کرد.  
روابط ایران و عرب در گذر تاریخ
 
 
مبلغی یادآورشد: در این چارچوب کسی که به تاریخ ایران وعرب می‌نگرد می‌بیند که نوعی از همزیستی مسالمت آمیز در مراحلی از تاریخ صورت گرفته است و این تاریخ در برخی از مقاطع، چنان فعال گشته است که اسباب اوج گیری تمدن اسلامی شده است.  
وی گفت: اگر بخواهیم یک تعامل فرهنگی درستی را بین ایران و عرب پایه گزاری کنیم باید بخشی از تاریخ مشترک را فعال نموده و با طرح نشانه‌های آن وآشکار کردن شخصیت‌های آن دوره و ظاهرساختن نتایج آن به صورت مستمر، حرکتی را در جهت ایجاد تعاون، همکاری و تقویت آن پیگیری کنیم.  
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: روشن است که اگر ما آن فصل زیبای از تاریخ را فعال نکنیم بخش‌های نادرست تاریخ و یا اضافی آن -که نوعی از رویارویی را باز می‌تاباند- به جای آن فصل‌های مشترک در حافظه و اذهان نسل‌های جدید می‌نشیند و باعث می‌شود نوعی از اضطراب، اختلال و رویارویی بین دو مجموعه عرب و ایران رخ دهد.  
ضرورت نگاه مسوولانه به تاریخ ایران و عرب
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: کوشش برای نهادن «نگاه به تاریخ ایران و عرب» در چارچوبی مسئولانه، فرهنگی، تعاملی و همزیستانه یک وظیفه اساسی است که فعال ساختن و تبیین آن بر دوش پژوهشگران، دانشگاه‌ها، نظام‌های آموزشی وعالمان دین است.  
وی گفت: باید بدانیم در گذشته ایران و عرب، در مقاطعی از آن و در پاره‌ای از کشورهای اسلامی، نوعی از همزیستی به صورت هوشمندانه و انعطاف پذیر رخ داده است که تعدد مذاهب در آن مقاطع به مثابه منبع‌ای برای اختلاف ورزی ظهور پیدا نکرده است.  
وی با اشاره به ضرورت اهتمام ورزی به سرنوشت مشترک نیز گفت: وقوع هر مشکلی مربوط به سرنوشت برای یکی از ایران و اعراب، تاثیرات سلبی خود را بر دیگری برجای می‌گذارد و حتی فرا‌تر از آن، می‌توان گفت، نبود حالت همکاری بین ایران و عرب، اوضاع آن‌ها را در یک مسیر غیرطبیعی قرار می‌دهد در نتیجه روابط غیرسالم میان آن‌ها برقرار می‌گردد و سرنوشت آن‌ها به سوی آسیب پذیری به پیش می‌رود.  
مبلغی بیان داشت: روابط ایران وعرب از نظرحساسیت تا آنجا پیش رفته است که حتی صرف نبود همکاری مثبت بین این دو، به سمت آسیب دیدن سرنوشت آن‌ها (ایران وعرب) به پیش می‌رود.  
استاد حوزه علمیه قم گفت: آنچه سرنوشت ایران و عرب را به هم گره زده است برخورداری هر دو از دین و موقعیت جغرافیای واحد است، درست است که دین واحد برای چند هویت قومیت‌ها و مذاهب فرصتی اساسی است تا پایه‌های همزیستی را استحکام ببخشند ولی به‌‌ همان اندازه که وحدت دینی یک فرصت است، چالشی بزرگ برای روابط اجتماعی قومیت‌ها و مذاهب نیز هست.  
مبلغی بیان داشت: این چالش زمانی است که میان قومیت‌ها و مذاهب وابسته به یک دین، «فرهنگ تعامل و همزیستی» استقرار پیدا نکند و در صورت نبود چنین فرهنگی، هر یک از مذاهب نسبت به دیگری به جهل و تجاهل روی می‌آورد و منافع غیر خود را رعایت نکند.  
وی ادامه داد: نبود فرهنگی که همه را برای همزیستی گرد هم آورد، باعث خواهد شد تا دین به محاربه و جنگ با خود به پیش برود.  
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی همچنین گفت: قرار داشتن عرب و ایران در یک منطقه واحد، سرنوشت مشترکی به آن‌ها بخشیده است که یا باید به سمت حسن همجواری و همزیستی پیش بروند ویا در صورت بی‌توجهی به فرهنگ اجتماعی و همزیستی سوء همجواری روی آورند.  
گفتی است: دانشگاه منوبه که یکی از دانشگاه‌های مهم تونس است نشست هم اندیشی گفت‌و‌گوی ایران و عرب را با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات برگزار نمود و آن در شخصیت‌های دانشگاهی از ایران، مغرب، مصر، الجزایر و شخصیت‌های از داخل تونس شرکت جستند