کاریزمای یک معلم قرآن/ توبیخ و تشویق هر دو از سر عشق

گروه فعالیت‌های قرآنی: باز هم حکایت معلمی دیگر است، او که در تب و تاب عشق به دانش‌آموزان خود می‌سوزد و آب می‌شود. معلمی که تدریس را عشق خود می‌خواند، مدت‌ها برای فراگیرانش وقت می‌گذارد و همچون مادری دلسوز نوازشگر روح خسته فراگیران خویش است. آری او فقط یک معلم می‌تواند باشد. معلمی که با نوای روحبخش قرآن جلادهنده‌ جسم و جان شاگردان است.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، از کودکی در گوشمان زمزمه کرده‌اند معلمی شغل انبیاست و از تقدس ویژه‌ای برخوردار است به گونه‌ای که امیر سخن، مولا علی(ع) در تبیین اهمیت این مقام می‌فرمایند: «هر کس کلمه‌ای به من بیاموزد مرا بنده خود کرده است» و این خود نشان از جایگاه والا و ارزشمند شأن معلم و تعلیم و تعلم در دین مبین اسلام دارد.
دفتر مشق، کیف، مداد، گچ، تخته‌سیاه و ... همه و همه در کنار معلمانی با ویژگی‌ها و روحیات متفاوت همواره یادآور نوستالوژی روزهای خوب دوران مدرسه است که در ذهن هر کدام از ما نقش بسته است. به خاطر دارم همواره به ما گفته می‌شد مدرسه، خانه و معلم، مادر دوم ماست.
شخصیتی کاریزماتیک در عین قاطع، محبوب‌ترین معلم و محرم راز بچه‌های مدرسه‌
و اما در این میان همواره بوده‌اند معلمانی که مغناطیس وجودشان گستره بیش‌تری از فراگیران را مجذوب خود می‌ساخت. خدیجه صادق‌راد، دبیر قرآن مدارس امام رضا(ع) مشهد، یکی از این معلمان است. شخصیتی کاریزماتیک که در عین قاطعیت، محبوب‌ترین معلم و محرم راز بچه‌های مدرسه‌اش به شمار می‌رود.
کاریزمای یک معلم قرآن/ توبیخ و تشویقی که هر دو از سر عشق است

کاریزمای یک معلم قرآن/ توبیخ و تشویقی که هر دو از سر عشق است

صادق‌راد، دانش‌آموخته سطح دو حوزه علمیه و مربی قرآن است. او از 18 سالگی با آزمون مربیگری آستان قدس رضوی به فضای تدریس قدم گذارده و سابقه سال‌ها تدریس در حوزه، دانشگاه و قریب به 10 سال تدریس در حریم علمی امام رئوف(ع) را داراست. از همین رو به دیدار او رفتیم تا دقایقی را با این معلم قرآن صمیمانه به گفت‌وگو بنشینیم...
توصیف محبوبیت او در مدرسه را فراوان شنیده بودیم اما لمس این محبوبیت از نزدیک لطف دیگری داشت. از این رو پیش از این دیدار گپ‌و‌گفتی با تعدادی از بچه‌های مدرسه داشتیم. شاگردان صادق‌راد همه بلااستثناء او را تحسین کرده و از جدیت و در عین حال مهربانی‌اش در تدریس و برخورد با دانش‌آموزان می‌گفتند به گونه‌ای که حتی گاهی از ابراز توجه زیاد وی به برخی دانش‌آموزان گلایه کرده و آن را امری تبعیض‌آمیز می‌خواندند ...
پس از این گفت‌وگوی صمیمی در جمع بچه‌ها میهمان فضای گرم کلاس این معلم شدیم تا از نزدیک شاهد این فضای قرآنی و شیوه تعامل وی با شاگردانش باشیم. صادق‌راد به گرمی ما را به حضور پذیرفت و در حالی که بچه ها مشغول انجام تکالیف خود بودند ما نیز مشغول صحبت شدیم؛ آنچه که در نخستین برخورد ما را شگفت‌زده کرد، نوع پوشش این معلم بود. پوششی شاد، متفاوت و غیررسمی! دلیل این پوشش را از او جویا شدیم که در پاسخ می‌گوید: «دستور بچه‌هاست! بچه‌ها گفته‌اند این هفته قرمز بپوشید خانوم!» ...
صادق‌راد از آن دسته دبیرانی است که به معلمی به دیده یک شغل نمی‌نگرد بلکه به آن عشق می‌ورزد و معلمی را همواره فرصتی مغتنم برای ارتقای علمی و اخلاقی توأم دانش‌آموزان می‌داند و ادامه می‌دهد: تدریس از همان ابتدا برای من شغل محسوب نمی شد بلکه عشق بود. هر فردی در زندگی از چیزی لذت می‌برد و من حقیقتا از تدریس لذت می‌برم. اینکه مفهومی را به یک نفر تفهیم کنم برایم بسیار لذت‌بخش است. در این میان تدریس قرآن به جهت بعد معنوی‌اش از جایگاه ویژه‌تری برخوردار و ورای دیگر تدریس‌ها به شمار می‌رود.
تلاقی عشق و دغدغه در مسیر قرآن
وی تدریس را امری ذاتی خوانده و می‌افزاید: درست است که یک سری علوم اکتسابی است اما قوه انتقال و ارتباط با دیگران و فن تدریس را یک امر ذاتی می‌دانم و احساس می‌کنم خداوند تبارک و تعالی این موهبت را به من ارزانی داشته است. واقعا ورای آن عشق به تدریس به عنوان یک طلبه و بچه شیعه حتی اگر معلم جغرافیا و ریاضی هم بودم باز همین مسیر را ادامه می‌دادم زیرا دغدغه اصلی‌ام دین است و تمام لحظات کلاسم با همین فضا سپری می‌شود تا فراگیرم به این سمت و سو سوق پیدا کند.
جایزه یکی از شگردهای تشویقی و در عین حال لذت‌های این معلم قرآن است که او در این‌ باره می‌افزاید: جوایز زیادی به بچه‌ها می‌دهم و از این کار لذت می‌برم. گاهی فقط به خاطر موقعیت درسی نیست بلکه ممکن است به این دلیل باشد که دانش‌آموز در مقابل دیگر شاگردان یک روند اخلاقی را پیاده می‌کند و این به قدری برای من ارزشمند است که مورد تشویق قرار می‌گیرد. این امر چه بسا با فضای قرآنی کلاس نیز چندان مرتبط نباشد اما دغدغه‌‎های من در همه زمینه‌هاست و تنها محدود به یک درس نمی‌شود.
«درس معلم ار بود زمزمه محبتی ...»؛ یک حقیقت کتمان‌ناپذیر
وی در ادامه اشاره می‌كند: مفهوم «درس معلم ار بود زمزمه محبتی، جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را» نه تنها بیت شعری ساده، که حقیقتی کتمان‌ناپذیر است که از آن غافلیم. این مفهوم بدین معناست که برخی از دانش‌آموزان ما ممکن است از سطح هوش متوسط یا متوسط به پایین برخوردار باشد اما چون به من دبیر علاقمند است درسم را می‌خواند و کاری که من از او درخواست می‌کنم را با کمال میل انجام می‌دهد. این امر را طی سال‌ها تدریس با تمام وجود خود احساس کرده‌ام؛ علاقه بین من و فراگیر ظاهری نیست، از صمیم قلب به آن‌ها عشق می‌ورزم و آنان را نه تنها دانش‌‌آموز که فرزند خود می‌بینم لذا رفتارم با آنها نیز تابع رفتار من با فرزندم خواهد بود.
صادق‌راد با بیان اینکه دانش‌آموز عشق و محبت را به خوبی درک می‌کند، می‌گوید: اینکه می‌گویم فراگیر، منظور دانش‌آموز هم عقیده من نیست چرا که برخی از دانش‌آموزانم فضای اعتقادی کاملا متفاوتی با من دارند و حتی ممکن است حجاب و اعتقادات مرا هم قبول نداشته باشند اما همین فرد به من علاقه دارد و کلیه مباحث علمی و غیرعلمی‌اش به راحتی با من پیش می‌رود.
کاریزمای یک معلم قرآن/ توبیخ و تشویقی که هر دو از سر عشق است

صفر بدهید اما از من نرنجید
وی با بیان اینكه زمانی كه از محبت صحبت می‌شود، مقصودم محبت صرف نیست، ابراز می‌كند: یعنی اکنون شاید اگر بپرسید بداخلاق‌ترین معلم این واحد کیست، بگویند صادق‌راد. به قدری در فضای علمی و کاری خود جدی و قانونمند هستم که حتی به من پیشنهاد معاونت شده است اما در کنار این ابهت و قواعد خدشه‌ناپذیر، این عشق و محبت تا حدی جاری است که این فضا را تلطیف می‌کند.
وی در این زمینه ادامه می‌‎دهد: به عنوان نمونه ممکن است یکی از دانش‌آموزانم را یک زنگ توبیخ کنم و حتی به خاطر خطای علمی‌اش او را به دفتر معاونت ببرم اما همان دانش‌آموز به من می‌گوید: «شما فقط از دست من ناراحت نباشید، به من صفر دهید، مرا به دفتر معاونت ببرید اما از من نرنجید» و این رابطه عمیق عاطفی به شدت برقرار است.
این معلم قرآن رابطه عمیق عاطفی با شاگردان را رمز موفقیت هر دبیری می‌داند و عنوان می‌کند: به اعتقاد من فارغ از تسلط بر تدریس و نوع ارتباط برقرارکردن، این عامل مهم‌ترین عامل موفقیت هر دبیری است. برخی از دبیران تدریس فوق‌العاده دارند اما چون این بعد عاطفی بین آن‌ها و دانش‌آموزانشان در جریان نیست حتی گاهی می‌شنویم که دانش‌آموز با گرفتن نمره پایین و صدمه درسی به خودش به دنبال انتقام‌گیری از معلم و تخلیه روحی خود است. ما نیز اگر به گذشته بازگردیم به خاطر می‌آوریم معلمانی که بیشتر به آن‌ها علاقمند بودیم درسشان را بهتر می‌خواندیم. اگر هر دبیری به زمان دانش‌آموزی خود فکر کند درمی‌یابد که این بعد عاطفی تا چه حد اثرگذار است.
وی همچنین تصریح می‌كند: هیچ وقت اجازه نمی‌دهم و همواره به همکاران نیز سفارش می‌کنم که اجازه ندهید در فضای تدریس کدورتی که درباره شما در ذهن دانش‌آموز شکل گرفته است حتی یک ساعت در ذهنش بماند. قطعا من نیز در تدریس خود خطاهایی دارم اما حتی یک ساعت نگذشته برایش توضیح می‌دهم که رفتارم به این دلیل بوده تا برایش رفع ابهام شود.
توبیخ و تشویقی که هر دو از سر عشق است
صادق‌راد ابراز کرد: به او تفهیم می‌کنم که برای من مهم بوده‌ است که او را توبیخ کرده‌ام و همه فراگیرانم این واقعیت را می‌دانند؛ دانش‌آموزانی برای صادق‌راد مهم نیستند که به آن‌ها توجهی ندارد؛ اینجاست که توبیخ من هم عشق است، تشویقم هم به همان میزان عشق است و در نهایت هر دو یک نتیجه را در بردارد زیرا دانش‌آموزی که آن روز تشویق شده یا توبیخ شده هر دو خوشحالند چون معلمشان به آن‌ها توجه داشته و این قضیه برای من بسیار مهم است.
وقتی توجه و ارتباط عاطفی با شاگردان از اولویت‌های یک معلم به شمار می‌رود مسلما به همان میزان توقعات دانش‌آموزان نیز افزایش می‌یابد. موضوعی که شاید فراگیر از دریچه نگاه خود بدان می‌نگرد و ظرافت‌های مد نظر در نگاه معلم را به خوبی درنیابد. اینجاست که این ارتباط عمیق عاطفی با شاگردی که از موضوعات بغرنج خانوادگی و اجتماعی رنج می‌برد و خارج از پیله تنهایی‌ خود، معلم را مأمن و تکیه‌گاهی مطمئن برای تسکین آلامش می‌یابد، ممکن است به درستی از سوی برخی دانش‌آموزان به درستی درک نشده و از آن به تبعیض تعبیر شود.
عبارتی که در کنار تمام تمجیدهایی که بچه‌ها از معلم قرآن خود داشتند تعدادی به آن نیز اشاره کردند و صادق‌راد در پاسخ به این ابهام بیان می‌كند: متأسفانه من زیاد با این موضوع در مدرسه مواجه‌ام. به جز پاره‌ای از اوقات که به آنان می‌گویم اما همیشه نمی‌توانم به فراگیرم توضیح دهم که اگر من برای دانش‌آموزی که در نیمکت کنار وی می‌نشیند به جای یک دقیقه هفت دقیقه زمان اختصاص می‌دهم دلیلش این است که او آن روز زیر بار ناهنجاری‌های زندگی‌اش له شده و با این شرایط به مدرسه آمده است؛ او تنها لحظه‌ای را می‌بیند که من او را در آغوش گرفته‌ و نوازشش می‌کنم و این موضوع را حمل بر علاقه بیشتر می‌کند.
این مربی قرآن عنوان می‌كند: متأسفانه یا خوشبختانه فضای مشاوره‌ای تنگاتنگی در مدرسه برای من ایجاد شده است به گونه‌ای که حتی یک زنگ تفریح نمی‌توانم از کلاس خارج شوم و تمام زنگ تفریح‌هایم از یک کلاس تا کلاس بعدی با دانش‌آموزان می‌گذرد و با تمام اینها دانش‌آموزانم باز هم رضایت کافی ندارند چه آن‌هایی که مشکلات خانوادگی و اجتماعی خاص و چه آن‌هایی که مشکلات کذایی و دم‌دستی دارند. در حقیقت به من به عنوان حلال مشکلات خود می‌نگرند.
وی در ادامه متذکر می‌شود: بارها به بچه‌ها تأکید کرده‌ام که به مشاور مدرسه که شخصیت بسیار باسواد و مسلطی هستند مراجعه کنید اما فضای عاطفی ایجاد شده به آنان کمتر این اجازه را می‌دهد؛ از طرفی توان من هم محدود است، زمان زیادی نیز در مدرسه در اختیار ندارم و در عین حال مشکلات دانش‌آموزان را اولویت‌بندی می‌کنم. به هر روی این یکی از مشکلاتی است که در مدرسه با آن مواجه‌ام.
در فضای مشکلات دانش‌آموزان غرق شده‌ام
صادق‌راد ادامه می‌دهد: به عنوان نمونه من مشکل یک دانش‌آموز را می‌دانم و ممکن است یک هفته درگیرش باشم و این درگیری حتی به فضای خانواده و تلگرام نیز کشیده شود به طوری که حتی گاهی انگشت سبابه‌ام به خاطر مشاوره‌های طولانی مدت در فضای تلگرام درد می‌گیرد اما برخی از مشکلات دانش‌آموزان به قدری خاص است که نمی‌توانم رهایشان کنم و به نوعی در فضای مشکلات دانش‌آموزان غرق شده‌ام و از سوی دیگر از پس این همه مشکل هم بر نمی‌آیم.
«خانواده»؛ مهم‌ترین عامل دوری جوانان از مفاهیم قرآنی
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو عامل اصلی فاصله گرفتن جوانان و نوجوانان امروز از مفاهیم قرآنی و دینی را «خانواده» توصیف کرده و می‌افزاید: ریشه این مشکل را بلاشک باید در خانواده‌ها جستجو کرد، نه اینکه خانواده‌ها بی‌دین شده‌اند بلکه اولویت‌ها تغییر کرده است. تهاجم فرهنگی دشمن یک جابجایی اولویتی شدید در خانواده ها ایجاد کرده که همواره دغدغه رهبر معظم انقلاب نیز بوده است؛ اینکه ایشان دائما بر موضوع سبک زندگی اسلامی تأکید می‌کنند بدین جهت است که در سبک زندگی اسلامی دیگر شاهد این اتفاقات نیستیم.
کاریزمای یک معلم قرآن/ توبیخ و تشویقی که هر دو از سر عشق است

این دبیر قرآن اضافه می‌کند: خانواده‌ها چند دسته‌اند: برخی اصلا متدین نیستند و به احکام دین هیچ اعتقادی ندارند بنابراین از دانش‌آموزی که در چنین خانواده‌ای رشد یافته نمی‌توان توقع درک احکام و مفاهیم دینی را داشت. بعضی نیز متدین‌اند اما دین اولویت دهم زندگی آن‌هاست و تجملات و زندگی مادی و نفسانی شدید جزو اولین اولویت‌های آنان شده است. اگر همه ما قشر مذهبی اطراف خود را نسبت به 10 سال گذشته تحلیل می‌کنیم متوجه می‌شویم که معنویت زندگی گذشته جای خود را به حیات مادی شدید امروز داده است.
ما مأمور به وظیفه‌ایم
وی بیان می‌كند: با این اوصاف چه انتظاری از یک جوان می‌توان داشت؟ مگر یک مربی به چه میزان می‌تواند در مدرسه کار کند؟ او در حد توان باید تلاش خود را بکند و این دیدگاه که معتقد است چون خانواده‌ها جوانان را رها کرده‌اند ما نیز رها کنیم مردود است. به گفته امام(ره) ما مأمور به وظیفه‌ایم نه نتیجه. مسلما اگر هر فردی به وظیفه خود عمل کند بالاخره تلنگری خواهد بود اما در عین حال نقش سایر نهادهای تربیتی همچون خانولاده، رسانه، اجتماع و... را نیز نمی‌توان نادیده گرفت.
صادق‌راد اظهار می‌كند: خانواده‌ای که به فرزند خود اینگونه فهمانده که اولویت ظاهرش است نه باطنش و از همه مهم‌تر صدا و سیما و اجتماعی که مدام تکرار می‌کند اولویت ظاهر است، باطن و روح رها شده است. نوجوانان و جوانان حقیقتا فطرت‌های پاکی دارند، به خمیری می‌مانند که به راحتی قابل شکل‌گیری هستند اما همان کسی که بخواهد این خمیر را شکل دهد متأسفانه در فضای آموزش و پرورش ما وجود ندارد.
«پرورش»؛ گمشده نظام آموزشی
وی مفهوم پرورش را گمشده نظام آموزشی دانست و یادآور می‌شود: بنده اگر سمتی در این کشور داشتم یک تخته‌پاک‌کن برمی‌داشتم و واژه «پرورش» را از تمام سردرب ادارات آموزش و پرورش‌های کشور پاک می‌کردم و فقط می‌گذاشتم آموزش خالی! چرا که هیچ هدفی برای پرورش در این نظام آموزشی تعریف نشده است، هرچه هم هست تنها برای ارائه گزارش و اسم و رسم بوده و صرفا نگاه در این زمینه آماری است.
تدریس روخوانی قرآن در دانشگاه!
این معلم قرآن در ادامه با انتقاد از عدم تسلط بسیاری از معلمان قرآن آموزش و پرورش تصریح می‌كند: اگر می‌خواهید عمق مشکل را درک کنید فقط ببینید چند درصد از معلمان قرآن آموزش و پرورش بلد نیستند، تجوید یک را در حد تجوید یک بخوانند که آمار آن گریه‌آور است و نهایتا نتیجه این می‌شودکه بنده در پیش‌دبستانی، ابتدایی، متوسطه یک و دو و در دانشگاه برای دانشجوی رشته مهندسی و پزشکی کتاب روخوانی را تدریس می‌کنم! چرا؟ این نقیصه به کجا بازمی‌گردد؟ آیا غیر از این است که پرورش و دید اسلامی در نظام آموزشی ما گم شده است؟
ریاضی، علوم؛ دغدغه همیشگی آموزش و پرورش
وی با بیان اینکه دروسی چون ریاضی، علوم و ... در آموزش و پرورش ما تبدیل به دروس هدف شده است، اظهار می‌كند: المپیاد ریاضی، علوم و... دغدغه دائمی نظام آموزشی ما شده است، اصلا فرض کنید دانش‌آموزی ریاضی را با نمره 10 قبول شد واقعا چه اتفاقی در زندگی دانش‌آموز خواهد افتاد؟
وی ادامه می‌دهد: تازه سه‌سالی است که مسئولان آموزش و پرورش تصمیم گرفته‌اند تخصصی عمل کنند لذا قاریان برتر را گزینش می‌کنند اما پرسش من این است هر فردی که صرفا قاری قرآن و تجویدش در سطح عالی بود و حتی از لحاظ قرائت در حد عبدالباسط قرار داشت آیا لزوما مدرس موفقی نیز خواهد بود؟
صادق‌راد می‌افزاید: او خودش مسلط است اما آیا شما امتحان فنون تدریس هم از او گرفته‌‎اید؟ صدای زیبایی دارد که شنونده از شنیدن آن لذت می‌برد اما در تدریس هم موفق خواهد بود؟ برخی از این بزرگواران بیشتر مناسب فضای قرائت و مسابقات هستند نه تدریس؛ البته همین اتفاق نیز تنها سه سال از اجرای آن می‌گذرد. در گذشته معلمان دروس دیگر، تدریس قرآن را بر عهده داشته و حتی برخی در کلاس قرآن دروس خودشان را به بچه‌ها آموزش می‌دادند.
شش سال بدون یک زنگ قرآن مفید
وی اظهار می‌كند: یکی از دانش‌آموزانم به من می‌گفت: من تا الان یک زنگ قرآن نداشتم یعنی شش سال در نظام آموزش و پرورش ما بدون یک زنگ قرآن زندگی کرده است. از او پرسیدم پس چه می‌کردید؟ گفت: «صحبت می‌کردیم، به کارها و دروس دیگر مشغول بودیم، اردو می‌رفتیم!» بنابراین وقتی نظام آموزش و پرورش، رسانه و نگاه جامعه ما به قرآن اینگونه است چگونه می‌توان از نوجوان توقع دینداری داشت؟ به اعتقاد من با این وضعیت هنوز هم نوجوانان و جوانان ما بسیار نجیب هستند.
کاریزمای یک معلم قرآن/ توبیخ و تشویقی که هر دو از سر عشق است

این مربی قرآن در بخش دیگری از سخنانش به انتقاد از کارکرد مسابقات قرآن پرداخته و می‌گوید: بنده هیچ علاقه و اعتقادی به فضای مسابقات ندارم و هیچ‌گاه کار بچه‌های مسابقات را قبول نمی‌کنم زیرا با توجه به صرف هزینه سنگینی که برای برگزاری این رقابت‌ها صورت می‌گیرد، همواره درصد بسیار معدودی از دانش‌آموزان کشور در مسابقات شرکت می‌کنند.
وی عنوان می‌کند: هربار که به من پیشنهاد کار با یک دانش‌آموز برای مسابقات را می‌دهند قبول نمی‌کنم زیرا خود را معلم 28 دانش‌آموز می‌دانم نه صرفا یک دانش‌آموز! مضاف بر آن در فضای مسابقات بسیاری از بی‌عدالتی‌ها در امر داوری به روحیه دانش‌آموزان شرکت‌کننده لطمه می‌زند. همه این موارد در حالی است که این رقابت‌ها هیچ‌گونه خروجی و جنبه رشد و ارتقای معنوی نیز برای متسابقان به دنبال ندارد؛ صرفا قاری کشوری یا حافظ بودن مهم نیست بلکه عامل بودن به قرآن دارای اهمیت است؛ با این نگاه خروجی این مسابقات تاکنون چند قاری و یا حافظ اخلاقی و قرآنی حقیقی بوده است؟
ضرورت تغییر سازوکار مسابقات قرآن آموزش و پرورش
صادق‌راد در خصوص مسابقات قرآن آموزش و پرورش پیشنهاد می‌كند: اگر هم سازوکار مسابقات به گونه‌ای است که نمی‌شود از آن صرف نظر کرد پس حداقل باید تغییراتی در آن داده شود؛ چرا باید در مسابقات تنها به نفر اول جایزه داده شود؟ این سازوکار صحیح نیست بلکه باید به همه متسابقان به فراخور رتبه‌ای که کسب کرده‌اند جایزه تعلق گیرد چرا که آنان نیز زحمت کشیده‌اند، وقت گذاشته‌اند و بدین طریق همه مورد تشویق قرار گرفته و با یک روحیه مثبت مسابقات را ترک می‌کنند نه اینکه مثلا در منطقه تبادکان با این گستردگی که به گفته رئیس آموزش و پرورش، باید با هلی‌کوپتر آن را چک کرد تنها به یک دانش‌آموز جایزه داده شود!
کلاس‌های ضمن خدمت قرآن، هیچ تخصص‌افزایی ندارد
وی در پاسخ به این پرسش که طرح جایگزین شما برای مسابقات چیست؟ عنوان می‌كند: بنده اگر جایگاهی در این نظام آموزشی داشتم در ابتدا تمامی معلمان قرآن آموزش و پرورش را دوباره سنجش تدریس و سطح روخوانی، روانخوانی و تجوید می‌کردم. در گام نخست باید سطح علمی مربیان ما ارتقا یافته و بر فنون تدریس تسلط کامل داشته باشند. باید نیروهای متخصص به کارگیری شود و در صورت عدم دسترسی به چنین نیروهایی تربیت آنان در دستور کار قرار گیرد.
وی ادامه می‌دهد: به عنوان نمونه فضای کلاس‌های ضمن خدمت آموزش و پرورش به هیچ عنوان مفید نبوده و تخصص‌افزایی به همراه ندارد. این کلاس‌ها تنها تبدیل به فضایی برای گذراندن یک تعداد ساعت مشخص و متعاقب آن افزایش حقوق شده است؛ آموزش و پرورش نیازمند یک تحول اساسی در زمینه گزینش نیروهای متخصص و تربیت مربیان توانمند قرآنی است که در صورت تحقق این امر، بازتاب آن را حتی در کوتاه‌مدت نیز مشاهده خواهد کرد نه اینکه سال‌ها عمر دانش‌آموزان را با نشستن در چنین کلاس‌های بی‌ثمری به هدر دهد.
صادق‌راد در خاتمه سخنانش به دیگر معلمان قرآن، معارف و پرورشی مدارس توصیه کرد که همواره از اکسیر محبت در تعامل با شاگردان خود غافل نشوند و بدانند همواره رمز موفقیت هر معلمی در توجه به این عامل نهفته است و اضافه می‌كند: خوشبختانه یا متأسفانه معلمان قرآن در نگاه فراگیران نماد دین محسوب می‌شوند، بنابراین اگر در حوزه تدریس یا ارتباط‌گیری با شاگردان دچار مشکل هستیم، حداقل کاری نکنیم تا فراگیران نسبت به ما حس منفی داشته باشند و سعی کنیم دوست‌داشتنی باشیم.
وی با افزودن این مطلب که اجازه دهیم خاطره دلچسبی از معلم قرآن در ذهن دانش‌آموز نقش بندد، بیان می‌كند: به عنوان نمونه خود بنده در فضای بیرون پوشش بسیار رسمی و ساده‌ای دارم اما وقتی می‌بینم دانش‌آموزم از این نوع پوشش لذت می‌برد در فضای مدرسه آنگونه که او می‌پسندد لباس می‌پوشم تا تصویر مثبتی از معلم قرآن و به تبع آن دین در ذهنش ماندگار شود.
این مربی قرآن یادآور می‌شود: حتی اگر برخورد محبت‌آمیز ما نتواند دانش‌آموز را از مسیر خطایی که رفته بازگرداند، کمترین نتیجه‌اش می‌تواند این باشد که نسبت به معلم قرآن به عنوان عامل دین، ذهنیت منفی پیدا نکند و چه بسا همین بهانه‌ای شود تا روزی دوباره به مسیر دین بازگردد و خدا را شکر تاکنون به عینه چنین مواردی را در مدرسه شاهد بوده‌ایم. باید این توانمندی را در خود تقویت کنیم تا با هر دانش‌آموز به تناسب فضای فکری‌اش تعاملی دوستانه برقرار کنیم و بدانیم برخورد قهرآمیز با فراگیر تنها واکنش منفی او را در پی خواهد داشت.
کاریزمای یک معلم قرآن/ توبیخ و تشویقی که هر دو از سر عشق است

و اما سخن آخر...
در سرتاسر پهنه این مرز و بوم کم نیستند معلمان دلسوز و فرهیخته‌ای که دانش‌آموزانشان را همچون فرزندان خود عاشقانه دوست می‌دارند و در قبال آنان از هیچ‌گونه فداکاری مضایقه نمی‌کنند. آنجا که نیاز باشد از روح و روان خود در مسیر آرامش فراگیران خود بذل می‌کنند و در جایی دیگر در گوشه‌ای محروم، جسم خود را سپر بلای دانش‌آموزان قرار می‌دهند. اما آیا این فداکاری‌ها و دلسوزی‌ها جای خالی کوتاهی‌ها یا بهتر بگوییم غفلت‌های مسئولان این حوزه را پر می‌کند؟
آیا این احساس مسئولیت‌ها و از جان مایه گذاشتن‌ها به تنهایی می‌تواند بر پیکره مجروح و زخم‌خورده جوانان از تهاجمات فرهنگی ـ اعتقادی شبانه‌روزی دشمن کارساز باشد؟ پیکره‌ای که دیگر نمی‌‌توان با مسکن‌های مقطعی، هزینه‌بر و کم‌خاصیتی چون مسابقات و بسیاری از طرح‌های کوتاه‌مدت و تشریفاتی که جز برون‌دادی اندک آن هم برای طیفی خاص از دانش‌آموزان خروجی دیگری ندارند، آن را ترمیم کرد. آنچه که امروز نظام آموزشی ما به شدت از آن رنج می‌برد، نگاه صرفا آموزشی و تهی از پرورش است؛ پرورشی که اگر بود دانش‌آموز این سرزمین امروز در سنین نوجوانی در بند تلخ‌ترین آسیب‌های اجتماعی دست و پا نمی‌زد. پرواضح است که در بروز این وضعیت نقش پررنگ نهاد خانواده را نمی‌توان نادیده گرفت اما این واقعیت را نیز باید پذیرفت که دانش‌آموزان ما بخش عمده‌ای از عمر خود را در مراکز آموزشی می‌گذرانند.
وضعیت امروز جوانان ما مرثیه‌ای سوزناک از یک نظام آموزشی بیمار و خالی از اولویت‌های معنوی است. تا زمانی که قرآن در این نظام صرفا یک «درس» تلقی شده، مفاهیم دینی و قرآنی همواره در حاشیه قرار گیرند و حفظ فرمول‌های ریاضی و فیزیک و... جزو اولویت‌های درجه اول این نظام برشمرده شود، تا زمانی که جوانان ما به جای اینکه نسخه شفابخش سبک زندگی اسلامی را از نهادهای آموزشی کشور فراگیرند، نسخه جایگزین لایف استایل غربی را از طریق رسانه و فضای مجازی از سوپراستارها و سلبریتی‌های دنیای مدرن دریافت کنند، توقع هدایت چنین جامعه و تربیت جوانانی عالِم و متخلق به اخلاق قرآنی حقیقتا توقع گزافی است.
اینجاست که ساعت‌ها از وقت و انرژی چنین معلمان دلسوز و دغدغه‌مندی باید صرف پر کردن خلأ نهادهای آموزشی‌ای شود که تنها یک الگوبرداری ناقص از نظام آموزشی جوامع غربی است. نظامی که هنوز هم که هنوز است پس از 37 سال آزمون و خطا طریق صحیح را آنگونه که باید پیدا نکرده و همچنان اندر خم یک کوچه می‌گردد.
به هر روی امید است روزی مسئولان ما دریابند نگاه سطحی و آماری به مقوله تربیت آن هم برای قشری که در عصر تکنولوژی ساعت‌های طولانی از عمر خود را در فضای آزاد و ناامن سایبر ‌گذرانده و هر ثانیه آماج هزاران شبهه اعتقادی قرار دارد، دیگر پاسخگو نیست و این حوزه اقدامی ریشه‌ای و تحولی بنیادین را می‌طلبد تا شاید بتوان در سایه آن حداقل نسل‌های آینده این آب و خاک را به موقع واکسینه کرد...
محبوبه اسدپور/ خراسان رضوی

گزارش خطا