بیشترین نقص در سرفصل رشته علوم قرآن در زمینه مهارتها است
گروه دانشگاه: عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گروه معارف اسلامی با بیان اینکه بیشترین نقص در سرفصلهای رشته علوم قرآن و حدیث در زمینه مهارتها وجود دارد، گفت: کمبود مهارت نقص عظیمی برای نظام آموزش عالی ماست.
مصطفی آذرخشی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گروه معارف اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در رابطه با اینکه آیا آینده شغلی امیدوارکننده‌ای را برای دانش‌آموختگان رشته علوم قرآن و حدیث می‌توان متصور بود؟ گفت: تصور می‌کنم اگر فرد با علاقه تحصیل در رشته علوم قرآن و حدیث را شروع کند و به جای انگیزه‌های شغلی علاقه خود را در تحصیل دنبال کند؛ بنابراین چون با انگیزه و علاقه کار خود را پیش می‌برد دانشجوی موفقی خواهد بود و برای دانشجویان موفق که پژوهشگران آینده ما خواهند بود مشکلی در زمینه اشتغال وجود ندارد. قطعاً دانشجویی که امروز خوب و با علاقه درس می‌خواند در آینده یک پژوهشگر قوی خواهد شد.
وی در تحلیل وضعیت کنونی بیان کرد: فرد در هر سطحی که استعداد داشته باشد میتواند مشغول به کار شود. در اشتغال دانشجویان قرآن و حدیث سطوح مختلفی را داریم؛ یک سطح اشتغال آن‌ها در مدارس آموزش و پرورش است، اگر فردی استعداد یا فرصت و امکان آن را نداشته باشد که تحصیلات خود را تا اخذ مدرک دکتری ادامه دهد، سطحی از اشتغال برای او در جامعه تعریف شده است.
دانش و مهارت؛ زمینه‌های لازم برای اشتغال
آذرخشی گفت: با دانشجویانی که در رشته‌های دیگر تحصیل می‌کند ارتباط دارم، به افرادی که می‌خواهند در رشته قرآن و حدیث تحصیل کنند، می‌گویم در صورت تحصیل درست زمینه اشتغال اگر برای شما بیشتر از دانشجویان دیگر نباشد کمتر نیست. اگر درس‌ها درست خوانده شود و اولاً تسلط کافی بر متون اسلامی پیدا شود و مهارت ارائه هم چه در قالب نگارش، سخنرانی، تدریس و... داشته باشند، زمینه اشتغال به خوبی فراهم است، به شرط اینکه دو بال دانش و مهارت را با هم داشته باشد.
وی اظهار کرد: برای دانشجویان، سطوح مختلفی از اشتغال تعریف شده، نهادهای فرهنگی زیادی در جامعه داریم. غیر از آموزش و پرورش که وزارتخانه‌ای بسیار عریض و طویل است آنچنان که بزرگترین وزارتخانه کشور محسوب می‌شود، سطوح مختلفی برای اشتغال برای دانشجویان قرآن و حدیث داریم. نهادهای فرهنگی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی، بنیادهای فرهنگی، نشریاتی که کار قرآنی انجام می‌دهند و... زمینه شغلی وسیعی برای دانشجویان ایجاد می‌کنند. اگر فرد آن قدر توانمند باشد که بتواند با حفظ آن مهارتها مدارج عالی تحصیلی را نیز طی کند میتواند در دانشگاه هم مشغول کار شود و زمینه شغلی بسیار مناسبی داشته باشد.
بیشترین نقص در سرفصل‌ها در زمینه مهارتها وجود دارد
این عضو هیئت علمی دانشگاه در پاسخ به این سؤال که آیا سرفصل‌ها دانشجویان را در دو زمینه دانش و مهارت برای ورود به بازار کار توانمند می‌کند؟ گفت: در بحث دانش‌افزایی و کسب علم و دانش تا حدودی سرفصل‌ها این موضوع را تأمین می‌کنند؛ البته نه به‌طور کامل. قطعاً نیازمند اصلاحاتی در زمینه سرفصل‌ها هستیم، بیشترین نقص در سرفصل‌ها در زمینه مهارتها وجود دارد. در زمینه مهارتها یکی دو واحد روش تحقیق داریم و توانمندی دانشجو به این مرتبط می‌شود که چقدر استاد توانمند باشد و بتواند نیازهای اولیه دانشجو را تأمین کند، اما هیچ سرفصلی در مورد شیوه تدریس و سخنرانی نداریم و این یک نقص است و افراد با مهارتی پرورش نمی‌یابند.
کمبود مهارت؛ نقص عظیم نظام آموزش
وی ادامه داد: امروز یکی از مشکلات جامعه دانشگاهی ما نه تنها در حوزه علوم انسانی بلکه در رشته‌های فنی نیز کمبود مهارت است. هم‌اکنون برخی از دانشجویان دانشگاههای فنی در حالی فارغ‌التحصیل می‌شوند که مسائل نظری و تئوریک را خوب بلد هستند اما مهارت و تجربه کاری ندارند و نمی‌‌توانند جذب بازار کار شوند، صرفاً باید به‌دنبال آن باشند که در دانشگاه‌ها جایی برای تدریس بیابند، چون مهارت کاری پیدا نکرده‌اند. پس این موضوع فقط نقص دانشکده‌های الهیات یا دانشگاههای علوم انسانی نیست و به‌طور کلان یک نقص در نظام آموزشی است. حال وقتی این موضوع را در حوزه دانشجویان رشته علوم قرآن و حدیث بررسی می‌کنیم، می‌‌بینیم که در سرفصلهای معین شده هیچ جایی برای کسب مهارت تدریس و سخنرانی وجود ندارد؛ حتی مطالبی هم که در روش تحقیق تدریس می‌شود برای اینکه فرد نویسنده قابلی شود کفایت نمی‌کند.
آذرخشی اظهار کرد: عضو بنیاد ملی نهج‌البلاغه هستم و در بنیادهای فرهنگی این چنینی، دنبال نیروی انسانی توانمند می‌‌گردند که نیست. فرد درس خوانده ولی کار بلد نیست، یعنی یک ویراستار قابل نیست که بنیاد نهج‌البلاغه به‌طور مثال یا بنیادهای دیگر بتوانند ویراست علمی یا ویراست ادبی مقالاتشان را به او بسپارند. دانشجو زمینه اشتغال است منتهی مهارتی ندارد که بتواند مشغول کار شود.
وی عنوان کرد: در بحث دانش نیز نیازمند تغییراتی در سرفصل‌ها یا اضافاتی در آن‌ها هستیم، به تعبیر روان‌تر مطالبی باید به سرفصلهای ما اضافه شود، به طور مثال یکی از آن‌ها در رشته علوم قرآن و حدیث آن است که کار اعتقادی در مورد فهم احادیث انجام نمی‌‌دهیم و سرفصلی نداریم که راجع به فهم اعتقادات از تعالیم روایی اهل بیت(ع) باشد، اگر فهرست دروس قرآن و حدیث را نگاه کنید جای چنین چیزی خالی است. دانشگاه قرآن و حدیث در شهر ری که پیش از این در آنجا عضو هیئت علمی بودم رشته‌ای به نام کلام امامیه دارد، در این رشته تا حدودی این نقص برطرف شده و سرفصل‌‌هایی مشخص شده که دانشجویان قرآن و حدیث با تعالیم مفسران حقیقی قرآن کریم که اهل بیت(ع) هستند آشنا می‌شوند و ابوابی از پژوهش در اعتقادات برای آن‌ها باز می‌شود، به همین دلیل می‌توان گفت از بهترین دانشگا‌های ما در زمینه مباحث اعتقادی شیعه، کارهایی است که در دانشگاه قرآن و حدیث و علوم حدیث سابق انجام شده و احساس من آن است که این‌ها به برکت وجود رشته کلام امامیه است.
آذرخشی اظهار کرد: در دانشگاه تهران چنین رشته‌ای را نداریم، رشته‌ای به نام فلسفه و کلام داریم که در آن دانشجو پذیرش می‌شود، مقدار کلامی هم که در آن تدریس می‌شود به حد کافی نیست مخصوصاً کلام امامیه. در روایت اهل بیت(ع) ابواب شگرفی در بحث اعتقادات باز شده است و این مغفول واقع می‌شود. ما اصطلاحاتی را در دانشکده در رشته علوم قرآن و حدیث تدریس می‌کنیم که خیلی وقت‌ها دانستن و ندانستن آن ضرر و یا نفعی برای فرد ندارد، دانستن‌‌ها یک فضل محسوب می‌شود؛ به تعبیر فقهی، دانستن وجوب عینی ندارد اگر وجوب داشته باشد وجوب کفایی است. درسی که به تعالیم اهل بیت(ع) در زمینه اعتقاد و اخلاق اختصاص داشته باشد نداریم. کلام اهل بیت(ع) به‌عنوان تفسیر قرآن مد نظرمان قرار می‌گیرد؛ یعنی وقتی امام صادق(ع) مطلب اعتقادی می‌گوید در لابه‌لای کلام آن حضرت همه آن مستندات قرآنی است، اگر مطلب اخلاقی می‌گوید کلام خودش را مستند به قرآن کریم می‌کند؛ پس کلام و روایات اهل بیت(ع) تفسیر قرآن کریم هستند.
