روش‌شناسی تضمین پاسخگویی دین به نیازهای روز است/ ضعف روش‌شناسی در حوزه
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس مرکز تحقیقات اسلامی با اینکه متاسفانه روش‌شناسی در حوزه ضعیف است، گفت: اگر روش‌شناسی در حوزه صورت بگیرد، تضمینی برای این است که علوم می‌تواند به پرسش‌های زمانه خود پاسخ دهد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس امروز اول خرداد در مراسم رونمایی از مجله روش‌شناسی اجتهاد گفت: علم بدون روش شکل نمی‌گیرد و هر علمی نیز روش خود را دارد و یکی از وجوه تمایز علوم تفاوت‌های روشی است.
وی با بیان اینکه باید میان روش و روش‌شناسی تفکیک قایل شویم، افزود: هیچ عالمی نیست که در تولید گزاره‌های علمی از روشی استفاده نکند، ولی هر اعمال روشی، روش‌شناسی نیست و ممکن است عالمی روشی داشته باشد اما خودش به روش شناسی واقف نباشد.
مبلغی تصریح کرد: آیت‌الله خویی و امام در فقه روش خاص و بسیار قوی داشتند اما دلیلی نیست که این عالمان پیش از اعمال روش مطالعه روشی داشته و یا مباحث روشی داشته‌اند.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه روش‌شناسی ممکن است به صورت هنجاری رخ دهد و لزوما توصیفی نیست که این نوع تلاش هم نامش روش‌شناسی است، اظهار کرد: اعمال روش‌شناسی به معنای کنار گذاشتن روش‌های کنونی مانند فقه نیست بلکه می‌توان ابعاد منقح‌تری را بر آن اضافه کنیم.
فواید روش‌شناسی
مبلغی با اشاره به فواید روش‌شناسی تصریح کرد: یکی از فواید آن کم کردن هزینه‌های زمانی برای آموزش و آموختن است، و دانش پژوه، تفاوت‌های معنادار میان روش عالمان را می تواند استنباط و فهم و ارزیابی کند.
وی افزود: اگر فقه را کسی با نگاه روشی بیاموزد سریعتر مجتهد می شود وگرنه اگر فردی 10 یا 15 سال با حضور در درس خارج فقط اقوال را بشنود ممکن است نتواند عالم شود ولی اگر روش‌شناسی وجود داشته باشد نظام آموزشی سبکتر و چابکتر و سریعتر می‌شود و افراد سریعتر به درجه اجتهاد نایل می‌شوند.
وی اظهار کرد: از دیگر فواید این کار آن است که قدرت ابتکار و ابداع بالا می‌رود زیرا انسان می تواند موضعگیری درستی داشته باشد و با روش حرف‌های جدیدی هم بزند زیرا حرف جدید و تولید اندیشه در گرو داشتن روش است.
تورم در علم اصول
عضو خبرگان رهبری با بیان اینکه توسعه تراکمی فیزیکی در علم، توسعه نیست ادامه داد: تورمی که در علم اصول رخ داده، بادکردگی کاذب ایجاد شده است در حالی که توسعه به معنای فربه‌سازی فارغ از محتوا نیست و باید دارای محتوا باشد.
استاد حوزه علمیه تاکید کرد: چیزی که می‌تواند دانش را به نیازهای زمانه بکشاند آگاه بودن به روش علم و روش‌های مطرح در علم است بنابراین توسعه معنادار و محتوادار و امکان ابداع و ابتکار در علم براساس روش‌شناسی است.
روش‌شناسی در حوزه ضعیف است
مبلغی با بیان اینکه متاسفانه روش‌شناسی در حوزه ضعیف است با وجود اینکه روش های قوی وجود دارد بیان کرد: اگر به روش شناسی غنا نبخشیم، جریان ابداع زمانی طولانی خواهد یافت و ممکن است یک سده بگذرد و علم تکان بخورد، لذا از اوجب واجبات در حوزه این است که روش شناسی جان بگیرد و رشد بیابد.
روش‌شناسی؛ تضمین پاسخگویی علوم اسلامی به نیازهای روز
استاد حوزه تصریح کرد: نگاه‌های روشی عمیقی در علوم مختلف مانند فقه و تفسیر و ... در حوزه حیرت‌آور است، ولی تبدیل آن به علم روش‌شناسی مسئله دیگری است که باید در حوزه تقویت شود، زیرا اگر روش‌شناسی صورت بگیرد تضمینی برای این است که علوم می تواند به پرسش های زمانه خود پاسخ دهد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس عنوان کرد: روش‌شناسی اجتهاد فقط مخصوص فقه نیست بلکه علوم دیگر مانند اصول نیز نیازمند روش‌شناسی است زیرا این علم در معرض لغزش زیادی است و کسانی بدون روش حرف‌هایی زده که علم را تخریب کرده و به ضرر اجتهاد حوزه شده است.
وی ادامه داد: محرومیت و حرمانی امروز گرداگرد علم رجال را گرفته است در حالی که علمی پرکاربرد در فقه است.
روش‌شناسی؛ عامل صیانت از فقه
مبلغی اظهار کرد: صیانت از فقه در گرو روش‌شناسی است و گرنه فقه سلف و پویای ما که سنتی و قدرت پاسخگویی دارد بدون روش شناسی پا نخواهد گرفت البته راه آغاز شده و با انتشار این مجله، این راه صعب العبور باید ادامه یابد.
