یکه‌تازی ایرانیان در ثلث‌نویسی کتابت قرآن/ لزوم حمایت از خطوط ایرانی
گروه ادب: کاتب نفیس‌ترین قرآن جهان اسلام به خط ثلث با تاکید بر اینکه ایرانیان در کتابت به خط ثلث سرآمد کاتبان جهان اسلام هستند، گفت: دولت باید از خطوط ایرانی نسخ فارسی و نستعلیق حمایت بیشتری بکند.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، استاد غلامرضا ماهرویی از معدود کاتبان قرآن به خط ثلث است که در مدت هفت سال، نفیس‌ترین قرآن جهان اسلام را به این خط کتابت کرده است. وی در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه ایرانیان یکه‌تاز ثلث‌نویسی جهان اسلام هستند، توضیح داد: برخلاف ادعای برخی از افراد که می‌گویند کاتبان ترک در عرصه کتابت به خط ثلث از ایرانیان پیشی گرفته‌اند، باید گفت که طی سال‌های اخیر هنرمندان ثلث‌نویس ترکیه توفیقات چندانی نداشته‌اند و افتخارات آنها مربوط به 100 سال پیش است.
ماهرویی افزود: ارتباط فرهنگی با کشورهایی چون افغانستان و ترکیه از دوران صفویه و قاجار باعث شد که آثار هنری از جمله آثار خطاطی و کتابت ایرانیان به این کشورها ارائه شود و این آثار مورد تقلید و بهره‌برداری هنرمندان ترکیه که مورد حمایت دولت بودند قرار گیرد. حامد الامدی که اسطوره ثلث‌نویسی شناخته می‌شود نیز از خطوط ایرانیان بهره گرفته و می‌توان گفت رشد ثلث‌نویسی در جهان اسلام مرهون تلاش هنرمندان و اساتید ایرانی است.
این کاتب قرآن کریم گفت: خط ثلث بیشتر در کتیبه‌نویسی به کار می‌رود، زیرا استفاده از آن برای کتابت قرآن دشوار است و معدود آثاری که به این خط کتابت شده‌اند در موزه‌ها نگهداری می‌شوند. در عین حال من در کتابت نفیس‌ترین قرآن جهان از خط ثلث با عرض 13 میلیمتر استفاده کردم و می‌توان گفت یکی از دلایل نفیس بودن این قرآن استفاده از خط ثلث با بافت ایرانی ـ اسلامی است. به عبارت دیگر در خط ثلث این قرآن از حرکات قلم عرب‌ها و ترک‌ها اجتناب شده و نکات مرتبط با خط ثلث ایرانی رعایت شده است. ثلث ایرانی دارای ملاحت خاصی در چرخش حرکات است که حامد الامدی نیز از این خط استفاده بسیاری کرده است.
وی با بیان اینکه نسخ عربی که بیشتر از سایر خطوط در کتابت قرآن به کار می‌رود بسیار شیرین ولی خشک و بی‌انعطاف است، افزود: من اولین فرد طی 50 سال اخیر هستم که قرآن را به خط ثلث به نگارش درآوردم و کار کتابت نفیس‌ترین قرآن جهان هفت سال طول کشید. من طی 20 سال تحت تعلیم استاد احمد عبدالرضایی بوده و به درجه استادی در خطوط نسخ، ثلث و نستعلیق رسیده‌ام. نفیس‌ترین قرآن جهان اسلام اولین اثر قرآنی بود که آن را کامل کتابت کردم و اخیراً کتابت دومین قرآن را نیز آغاز کرده‌ام.
ماهرویی تاکید کرد: ایران هم اکنون در عرصه کتابت به خط ثلث از سایر کشورهای جهان اسلام جلوتر است و اساتیدی مانند بکتاش و چلبی اعتراف می‌کنند که ایران بهترین استادان کتابت به خط ثلث را دارد و اساتیدی همچون موحد و احمد عبدالرضایی بی‌‌همتا هستند.
این کاتب قرآن درباره علت اصلی رونق نسخ عربی در کتابت توضیح داد: خط نسخ سهل‌خوان بوده و برای همه کس خواناست و نگارش آن بر اساس رسم‌الاملاء که اعراب باید روی حروف قرار گیرد آسان‌تر است، اما در خط ثلث با وسعت کلمات و درشتی آنها مواجه هستیم که همین امر رعایت رسم‌الاملاء در کاغذ را برای کاتب دشوار می‌کند.
ماهرویی عنوان کرد: خوشبختانه اساتید خط ثلث، نسخ ایرانی و نستعلیق تلاش دارند کتابت قرآن به خطوط مختلف ایرانی را رونق دهند. از جمله این اقدامات می‌توان به فعالیت عده‌ای از نستعلیق‌نویسان ایرانی در سال 80 اشاره کرد که مصحفی زیبا را کتابت کردند.
ماهرویی با انتقاد از اصرار ناشران ایرانی به چاپ قرآن با خط عثمان‌طه تاکید کرد: متاسفانه با وجود توانمندی بالای کاتبان ایرانی هنوز این اصرار وجود دارد که قرآن با خطوط نسخ عربی و عثمانی چاپ شود. در این راستا باید کاتبان با تجربه و هنرمند ایرانی حمایت شوند و تلاش شود تا ناشران به سفارش کتابت قرآن به خط نسخ ایرانی و نستعلیق روی آورند.
نجمه شمس
