«بارکد» هم می‌توانست قرآنی باشد
گروه هنر: «بارکد» از آن دست فیلم‌هایی است که تنها هدف از تولید آن جذب گیشه و سرگرمی است، برای همین نباید از آن انتظار پیام‌رسانی داشت؛ این در حالی است که چنین اثری هم می‌توانست رویکرد دینی قرآنی داشته باشد.
رضا درستکار، منتقد و کارشناس سینما در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره فیلم سینمایی «بارکد» این گونه اظهار نظر کرد: برای ارزیابی اجمالی این فیلم باید از چند منظر به این کار نگریست. در ابتدا باید کارگردان این اثر را مورد ارزیابی قرار داد. مصطفی کیایی در «بارکد» به لحاظ حرفه‌ای و تکنیکی پیشرفت‌های محسوسی داشته است، اما این اتفاق به این معنا نیست که به لحاظ مفهومی نیز این رشد وجود داشته، زیرا این کار به واقع یک سر و گردن از فیلم‌های قبلی فیلمساز ضعیف‌تر است. برای همین به کارگردان این کار پیشنهاد می‌کنم که بیشتر درباره این کتاب بخواند تا بتواند برخی نواقص خود را از بین ببرد، البته این فیلم توانسته است از دیدگاه گیشه تا به امروز موفق باشد، امری که پیش بینی آن امر دشواری نبود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این فیلم حتی از فیلم اول «ضد گلوله» هم ضعیف‌تر است؟ گفت: هر فیلم را باید با نسبت خاص آن کار نگریست. «ضد گلوله» به نظرم به عنوان فیلم اولی یک کارگردان جوان از نظر مفهومی از «بارکد» بهتر است. نقد دیگری که من به این فیلم وارد می‌کنم به کپی‌هایی است که این کار از چند فیلم دیگر انجام داده. در این میان ممکن است این تصور پیش آید که اگر کپی به شکلی خوب انجام شود، امری عاری از اشکال است، ولیکن باز هم می‌گویم «بارکد» در مقایسه با فیلم‌های قبلی فیلمسازش کیفیتی پایین‌تر دارد.
این منتقد در پاسخ به این سوال که آیا به نظر وی دیالوگ‌های این فیلم مغایر با ارزش‌های دینی ما نیست؟ این گونه اظهار نظر کرد: چنین نقدهایی به این دست فیلم‌ها وارد نیست، چون «بارکد» ادعایی برای ارزشی بودن ندارد، چون فیلمی بین‌المللی است که تنها برای جذب گیشه با فرمی خوب تولید شده است. برای همین نباید از این فیلم انتظار اخلاق‌گرایی داشت. این ویژگی در کار دیگر کیایی «خط ویژه» شکلی متفاوت داشت. در «خط ویژه» داستان در پی افشاگری از مفاسد اقتصادی افراد بود، اما این فیلم به هیچ وجه چنین ادعایی ندارد، بلکه تنها می‌خواهد تماشاگر را برای لحظاتی سرگرم کند.
وی به توضیح فوق اضافه کرد: البته ممکن است عده‌ای بگویند که در فیلم‌های گیشه نیز می‌توان آموزه‌های دینی و قرآنی را مد نظر قرار داد. این گفته کاملاً درست است، اما با این تفاوت که در این قبیل تولیدات، توصیه‌های خیر و شر در حاشیه کار مطرح می‌شود، اما در فیلم‌هایی که ادعای معناگرایی دارند، مفهوم در اولویت قرار دارد. با این توضیح اگر بخواهیم به صورت عام به موضوع نگاه کنیم، همه فیلم‌های کشورمان که «بارکد» نیز یکی از آنها محسوب می‌شود دینی و قرآنی نامیده می‌شوند، اما فکر کنم این نگرش عام به هیچ وجه نتواند یک توضیح علمی برای سینمای مورد نظر باشد.
درستکار در انتهای این گفت‌وگو تصریح کرد: درباره این فیلم باید نکته‌ای را هم به عنوان حسن ختام بیان کنم، آن نیز اینکه در مقایسه با فیلم‌هایی که این روزها در سینمای کشورمان روی پرده می‌رود، فیلم «بارکد» توانسته به لحاظ فنی از فیلم‌هایی که هم اکنون روی پرده است، بالاتر باشد.
