از تجلیل دو شهید مدافع حرم تا گزینش نام امام علی(ع)/ 22 شهریور؛ برگزاری جشنواره «نقالان علوی»

کوروش زارعی در این نشست با اشاره به اینکه جای این جشنواره در میان رویدادهای هنرهای نمایشی خالی بود گفت: این جشنواره در نظر دارد از طریق هنر پرده‌خوانی و نقالی، فرهنگ و سیره علوی را در میان امت شیعه به ویژه نسل جوان که شاید تاکنون به درستی به آن پرداخته نشده است بازنمایی کند.

وی اظهار کرد: فرهنگ غدیر، ولایت‌پذیری و علمی که حضرت علی(ع) داشت و خصایص فردی که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است و البته گاه آن را در محافلی همچون شب‌های قدر، عید سعید غدیرخم می‌شنویم، همگی از جمله موضوعاتی است که مورد دغدغه این جشنواره بوده و این جشنواره می‌تواند نمایشی باشکوه و درخور از امامت این حضرت باشد.

دبیر نخستین جشنواره «پرده‌خوانی و نقالی غدیر» ادامه داد: من باید همین‌جا از حسین عالم‌بخش، مدیر مجتمع فرهنگی غدیر که ایده اصلی این جشنواره از سوی ایشان مطرح شد تشکر و به این نکته اذعان کنم که نام علی(ع) یک امتیاز و برکت برای تئاتر ایران و هنرهای نمایشی محسوب می‌شود و من میل بسیار دارم که نام این جشنواره را امام علی(ع) بگذارم.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری تصریح کرد: تقریباً زمانی که این جشنواره کار خود را با انتشار فراخوان سراسری آغاز کرد تصور این را نداشتیم که هنر نقالی و پرده‌خوانی که سال‌هاست به محاق فراموشی رفته، این چنین از سوی فعالان این هنر مورد استقبال قرار گیرد، به شکلی که 70 اثر در طول مدت مهلت فراخوان به دبیرخانه جشنواره ارسال شد و ما با این استقبال پرشور از نخستین دوره این جشنواره درصدد برآمدیم تا پرده‌خوانی و نقالی را بیش از پیش معرفی و احیا کنیم.

زارعی گفت: یکی از ویژگی‌های این جشنواره در کنار هم قرار گرفتن نسل جوان در کنار پیشکسوتان هنر نقالی و پرده‌خوانی است، ضمن آن که دو نشست علمی و آموزشی در این دوره از جشنواره برگزار خواهیم کرد و به این واسطه کارهای آموزشی و علمی را پیرامون نقالی و پرده‌خوانی با آغاز کار این جشنواره کلید خواهیم زد.

دبیر نخستین جشنواره «پرده‌خوانی و نقالی غدیر» افزود: زمان کمی از ارائه ایده تا انتشار فراخوان ارسال آثار داشتیم، اما همان طور که گفته شد در این زمان کم با استقبال خوبی از ناحیه جامعه هنری مواجه شدیم، اما تصمیم داریم برای ادوار آتی این جشنواره کارگاه‌های آموزشی برای علاقه‌مندان برگزار کنیم و باید به این نکته اشاره کنم که طومارهای نقالی موجود قدیمی هستند و ما نیاز به نگارش طومارهای جدید داریم و از پیشکسوتان این هنر درخواست می‌کنیم که با توجه به طرح موضوع مورد نظر برای ما، براساس روایات و داستان‌های موثق طومارنویسی کنند.

این هنرمند بازیگر و کارگردان تئاتر تأکید کرد: یکی از کارهایی که برای تداوم این جشنواره در نظر داریم آن است که اجازه ندهیم جشنواره از نظر موضوعی به بن‌بست بخورد؛ وقتی نگاهی به جشنواره‌های مرتبط با فرهنگ و سیره رضوی می‌اندازیم، متوجه این عرض من خواهید شد که مثلاً هر بار از امام رضا(ع)و سیره رضوی سخن به میان می‌آید، فوراً اذهان به نذر و شفا معطوف می‌شود؛ در حالی که این امام همام منشأ خیرات و برکاتی بودند و حتی در زمان اقامت‌شان در ایران نیز فیوضاتی داشته‌اند که کمتر در عرصه فرهنگ و هنر به آن پرداخته‌ایم.

زارعی در ادامه گفت: در این دوره از جشنواره بزرگداشت مرشد میرزاعلی؛ تعزیه‌خوان و هنرمند نقال و پرده‌خوان که اکنون به سبب بیماری و کهولت سن قادر به هنرنمایی نیست را برگزار می‌کنیم و دو تجلیل هم از دو شهید مدافع حرم در مراسم اختتامیه به عمل خواهد آمد؛ یکی از شهید سیدجواد اسدی و دیگری سردار احمد غلامی که همین چند روز پیش در درگیری با تکفیری‌های داعش به فیض شهادت نائل آمد و نکته جالب آن که هر دوی این شهیدان فعالیتی را در زمینه تئاتر، هنرهای نمایشی و تعزیه و هنرهای آئینی داشته‌اند.

وی در پایان سخنان خود بیان کرد: تندیس بلورین منقوش به سیمای مرحوم مرشد ولی‌الله ترابی، پدر نقالی و پرده‌خوانی ایران را نیز برای این جشنواره در نظر گرفته‌ایم که به تقدیرشدگان این جشنواره اهدا خواهد شد و این تندیس به عنوان نماد جشنواره زین پس معرفی می‌شود.

این گزارش حاکی است که در ادامه حسین عالم‌بخش؛ قائم مقام جشنواره به ایراد سخن پرداخت و گفت: جشنواره «پرده‌خوانی و نقالی غدیر» را مؤسسه تسنیم نور، یکی از مؤسسات زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی با همکاری مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری برگزار می‌کند که وظیفه و رسالت اصلی این مؤسسه ارتقای کمی و کیفی اوقات فراغت است.

وی ادامه داد: هر ساله ستاد بزرگداشت غدیرخم در مجتمع فرهنگی غدیر دایر می‌شود که طرح این جشنواره دو سال پیش در این ستاد شکل گرفت، اما قادر به برگزاری آن نبودیم که امسال با مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری مطرح شد و مقبول افتاد و برنامه‌ریزی برای برگزاری آن صورت گرفت.

مدیر مجتمع فرهنگی غدیر تصریح کرد: هنر نقالی برگرفته از روش تربیتی و ارشادی قرآن کریم به نقل قصه و روایت می‌پردازد که البته با وجود قدمت زمان زیادی است به ورطه فراموشی سپرده شده و با توجه به غنا و اعتباری که این هنر داراست باید شرایط و تدابیری اندیشیده شود که به اوج شکوفایی و شکوه خود برسد.

عالم‌بخش افزود:  یکی از ویژگی‌های این هنر کم‌هزینه بودن آن است و برای اجرای یک مجلس نقالی و پرده‌خوانی حتماً نباید  هزینه زیادی را پرداخت، چنین خصیصه‌ای و همچنین سهل‌الوصول بودن این هنر که در هر مکانی می‌توان آن را برپا کرد و هم اینکه هنر نقالی انفرادی است و یا حداکثر با دو نفر می‌توان آن را برگزار کرد، مهمترین مسئله‌ای است که موجب می‌شود به فراگیر شدن زودرس این هنر در میان اقشار مردم خوشبین بود.

قائم مقام جشنواره «پرده‌خوانی و نقالی غدیر» تأکید کرد: ما مرشدان زیادی را به عنوان پیشکسوت این هنر در اختیار داریم و باید به واسطه این جشنواره علاوه بر بهره‌مندی از تخصص و تجارب آنها از نهایت فرصت نیز برای تجلیل و پاسداشت آنها نیز استفاده کنیم.

وی در پایان گفت: در پایان از مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، مدیر این مرکز و همچنین دبیر اجرایی جشنواره نهایت سپاسگزاری را دارم که با یک حرکت جهادی در فاصله سه، چهار ماهه با کار جهادی خود توانستند ترتیب برگزاری این جشنواره را در دوره نخست بدهند و باید بگویم که طی دو، سه هفته گذشته نیز بسیج به جمع برگزارکنندگان این جشنواره پیوست تا بیش از پیش با اقتدار لازم مبین ارزش‌های شخصیت والای امیرالمؤمنین(ع) در امر امامت، ولایت و خلافت باشیم.

همچنین در ادامه این نشست امیرحسین شفیعی؛ دبیر اجرایی جشنواره در سخنان کوتاهی اظهار کرد: جشنواره 22 شهریور همزمان با عید سعید قربان برگزار و 29 شهریور در شب عید سعید غدیر خم در تماشاخانه مهر حوزه هنری به کار خود خاتمه می‌دهد و در این دوره از جشنواره گروه‌هایی از 14 شهرستان کشور که همگی سابقه خوبی در عرصه نقالی و پرده‌خوانی دارند شرکت کرده‌اند.

وی ادامه داد: مکان‌هایی که برای اجرای مجالس پرده‌خوانی و نقالی این جشنواره در نظر گرفته‌ایم، محوطه تئاتر شهر، مجتمع فرهنگی غدیر، حوزه هنری و همچنین سایر حسینیه‌ها و مساجد است و از جمله نکات بارز این جشنواره اجرای دو روزه مجلس نقالی و پرده‌خوانی ویژه بانوان در مجتمع فرهنگی غدیر است.

دبیر اجرایی نخستین جشنواره «پرده‌خوانی و نقالی غدیر» تصریح کرد: جشنواره به شکل غیررقابتی برگزار خواهد شد، اما سه اثر منتخب این جشنواره به جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آئینی و سنتی معرفی می‌شوند و همچنین در روز اختتامیه از کتاب «غدیر» که پژوهشی در مورد طومارهای نقالی با موضوع علوی تألیف مهدی دریایی است نیز رونمایی خواهد شد.

وی در پایان گفت: متأسفانه جامعه نقالان و پرده‌خوانان نه تشکل صنفی و نه انجمنی دارند و نه رویداد مستقل هنری تاکنون برای آنها برگزار شده است و لذا همه آنها از برگزاری این جشنواره نهایت استقبال را به عمل آورده‌اند که امیدواریم در سال‌های آینده نیز هر چه پررونق‌تر از قبل تداوم یابد.

امیرسجاد دبیریان