پوست‌اندازی سوگواره نمایشی «خمسه» در سومین سال برگزاری/ اجرای 7 نمایش در بخش ویژه سوگواره
گروه هنر: دبیر سومین سوگواره نمایشی «خمسه» با اشاره به اینکه در زمینه نمایشنامه‌نویسی و به ویژه ادبیات نمایشی دینی و مذهبی دچار ضعف هستیم گفت: برای ترمیم این ضعف برای نخستین‌بار مسابقه نمایشنامه‌نویسی را در سوگواره برگزار خواهیم کرد و بخش تئاتر مسجد نیز به «خمسه» اضافه خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) سومین سوگواره نمایشی «خمسه» به همت سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران کار خود را از دو شب پیش در تهران آغاز کرده است و قرار است در بخش‌های گوناگونی همچون آثار صحنه‌ای، آثار خیابانی و میدانی، مسابقه نمایشنامه‌نویسی، بخش مدافعان حرم و... تا 14 آذر به روند خود ادامه دهد.
به این بهانه با علی‌اصغر خسروی، دبیر سومین سوگواره نمایشی «خمسه» و امیرحسین شفیعی، دبیر اجرایی این سوگواره به گفت‌و‌گو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
ـ «خمسه» در سومین دوره خود چه ویژگی‌هایی دارد و چه بخش‌های جدیدی به آن اضافه شده است؟
سومین سوگواره نمایشی «خمسه» خوشبختانه تا به امروز براساس برنامه‌ریزی از پیش تعیین شده مراحل خود را پشت سر می‌گذارد و از دو شب پیش اجراهای نمایشی این سوگواره را آغاز کردیم و بخش آئینی آن نیز از 27 آبان کار خود را آغاز خواهد کرد.
اما امسال بخش‌هایی به این سوگواره اضافه شده‌اند که مسابقه نمایشنامه‌نویسی یکی از این موارد است و با حمایت دوستان مسئول در مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، تئاتر مسجد را نیز امسال برای نخستین‌بار در این سوگواره تجربه خواهیم کرد که آثار متقاضی حضور در این بخش هم‌اکنون از سوی کارشناسان مسئول در حال بازبینی هستند.
ـ براساس گفته برخی از کارشناسان و البته اعضای هیئت بازبین سوگواره، برخی از آثار نمایشی متقاضی شرکت در این رویداد نمایشی دچار ضعف بودند و به لحاظ فنی در حد و اندازه این سوگواره تخصصی هنرهای نمایشی با موضوع دینی و ارزشی نیستند، دلیل این امر را در چه می‌دانید؟
قطعاً بهتر از من می‌دانید که ما در حوزه نمایشنامه‌نویسی و متون نمایشی همواره ضعف داشته‌ایم و این امر تنها مربوط به تئاتری با موضوع دینی و قرآنی نیست، از آن طرف ما خلأیی را هم در حوزه تئاتر دینی مشاهده کردیم که باید به‌شکلی آن را پوشش می‌دادیم و باید بگویم که «خمسه» علی‌رغم ضعف‌هایی که در آن وجود دارد در این اوضاع وانفسا مرهمی بوده و توانسته امیدی را در میان اهالی تئاتر که دغدغه کار دینی دارند به وجود بیاورد.
ما برای برطرف ساختن ضعف‌های مشهود در «خمسه» نیاز به هم‌افزایی تمامی حوزه‌های مسئول و متولی تئاتر دینی داریم که یا تاکنون تصمیمی برای ورود به این حوزه نداشتند و یا اساساً با «خمسه» و برگزاری آن مخالف هستند.
در این دوره ما با کارهایی مواجه بودیم که با دارا بودن متن خوب نمایشی فاقد کارگردان مناسب و حرفه‌ای بودند و یا برعکس و یا براساس آنچه که اشاره کردم به دلیل وجود نقص و فقدان متن خوب نمایشی گاه با مواردی روبرو می‌شویم که چند گروه نمایشی متقاضی، تک‌متنی را از یکی از نمایشنامه‌نویسان ارائه می‌کنند و واقعاً گروه را در انتخاب درست گاه به اشتباه می‌انداختند.
با این حال بر ضعف‌های موجود در «خمسه» وقوف کامل داریم اما با توجه به اینکه تازه سومین دوره این سوگواره را تجربه می‌کنیم درصدد هستیم که در ادامه با نگاه و رویکردی آسیب‌شناسانه به استقبال ادوار بعدی آن برویم و لذا به محض اتمام دور سوم این سوگواره در قالب فراخوانی از همه علاقه‌مندان فعال در این ژانر و اساتید و کارشناسان درخواست خواهیم کرد که در قالب نشست‌های هم‌اندیشی و کارگاهی مباحث و موضوعات محوری قابل پرداخت در این سوگواره را تبیین کنند تا خروجی آن منجر به این نکته شود که در آینده با تقویت حوزه نگارش نمایشنامه به عنوان یکی از ارکان تئاتر شاهد آثار کلیشه‌ای نباشیم و رشد روزافزونی در این زمینه را موجب شویم.
تمام تلاش من و همکارانم در دبیرخانه این سوگواره بر این بود که به‌ویژه در بخش آثار صحنه‌ای تأکید بر این نکته داشته باشیم که هیئت بازبین با نگاهی سخت‌گیرانه آثار را مورد ارزیابی قرار دهند و حتی آثاری که اشاره می‌شود از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند نیز به شکل مشروط مورد قبول واقع شدند.
ـ حمایت سایر نهادها و سازمان‌های متولی در زمینه پرداختن به تئاتر دینی و ارزشی را تا چه اندازه در توفیق روزافزون «خمسه» مؤثر می‌دانید؟
بسیار زیاد، ما با وجود اینکه متولی اصلی «خمسه» هستیم اما به هر حال نیاز به هم‌افزایی همه دستگاه‌های اجرایی امور فرهنگی و هنری داریم و لذا نباید تمام حمایت‌های اعتباری و هنری توسط نهاد و یا مؤسسه‌ای تنها معطوف به چند کار شاخص و بزرگ در حوزه تئاتر دینی شود که البته به دفعات و طی چند دهه شاهد اجرای آنها هستیم. تصور می‌کنم «خمسه» ظرفیت خوبی در این حوزه ایجاد کرده است منتها برای نتیجه‌بخش بودن نیاز به حمایت و مشارکت همگان دارد؛ ادعایی نداریم که «خمسه» یک جریان هنری تمام‌عیار و بی‌نقص است اما به هرحال خواهد توانست که با تشریک مساعی همه نهادها و سازمان‌های فرهنگی و هنری که تصور می‌کنند قادر به مشارکت در هر چه بهتر شدن آن هستند، امید به ارتقای کیفی آن داشته باشیم.
ـ چه ضمانت اجرایی برای حمایت از اجرای عموم آثار شرکت‌کننده در سوگواره «خمسه» وجود دارد که در طول سال طیف گسترده‌ای از مردم، مخاطب آن باشند؟
گروه‌های متقاضی در طول روند برگزاری «خمسه» هر زمان که سالن برای اجرا و تمرین خواستند در اختیارشان گذاشته شد و قطعاً از اجرای عموم آثار این سوگواره به‌ویژه آثار منتخب و برگزیده حمایت خواهد شد، مضافاً بر این 5 اثر نیز برای اجرای عموم به‌ویژه از بخش مدافعان حرم «خمسه» از سوی انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس مورد حمایت قرار خواهند گفت و به آنها سالن اجرا داده خواهد شد.
به هر حال «خمسه» قصد آن را دارد که به عنوان یک جریان جاری و مستمر در حوزه تئاتر دینی فعال باشد و این علاوه بر عمل به تعهدات ستاد اجرایی، همان‌طور که گفتم نیاز به حمایت و هم‌افزایی نهادها و سازمان‌هایی دارد که بخشی از بودجه‌های فرهنگی خود را که به نظر می‌رسد پرت است به این سوگواره اختصاص دهند.
ـ آقای شفیعی، یک پرسش هم از شما به عنوان دبیر اجرایی سومین سوگواره نمایشی «خمسه» مطرح می‌کنیم و آن اینکه امسال در بخش ویژه «خمسه» نیز کاری از سوی چهره‌های شناخته شده تئاتر تولید و به اجرا درخواهد آمد؟
بله، 7 نمایش برای این بخش تدارک دیده شده است و اعتقاد داریم که نمایش‌های تولید شده این بخش تا حدود زیادی به اعتبار سوگواره از نظر حرفه‌ای و هنری کمک خواهند کرد و امسال نیز نسبت به سال گذشته این بخش از افزایش کمی آثار برخوردار است.
رضا صابری، پیشکسوت تئاتر با کارگردانی نمایش «تهران؛ چهار راه سیروس» در این بخش حضور خواهد داشت و یک اثر نمایشی نیز از سوی حسین عالم‌بخش، مدیر مجتمع فرهنگی غدیر و بازیگر و کارگردان تئاتر به نام «خاتون» در این بخش تولید شده است که اجرا خواهد شد.
سال گذشته ابراهیم آبادی، پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون که بازی او را در سریال «مختارنامه» در این بخش حضور داشت و البته در افتتاحیه «خمسه» که دیدار با خانواده شهدای مدافع حرم بود با اعضای ستاد اجرایی همراه شد و تحت تأثیر فضا اعلام آمادگی کرد که یک نمایش با موضوع شهدای مدافع حرم برای حضور در بخش ویژه «خمسه» آماده کند که تمرینات این نمایش بی‌وقفه در حال انجام است.
رحمت امینی، کارشناس تئاتر و مدیر سابق مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری نیز با عده‌ای از دانشجویان افغانی‌تبار خود در دانشکده هنرهای زیبا مشغول تمرین نمایشی تحت عنوان «حر» است که به شیوه کارگاهی آماده می‌شود و قرار است در این بخش از سوگواره «خمسه» به اجرا درآید که تالار مولوی نیز به این منظور در نظر گرفته شده است.
یک نمایش ویژه نیز توسط فریدون محرابی از سوی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در حال کارگردانی و تولید است به نام «عطش خورشید» که این نمایش نیز در بخش ویژه به روی صحنه خواهد رفت.
علاوه بر این ستاد اجرایی سوگواره «خمسه» حمایت خود را از نمایش «عاشقانه‌ای برای عباس» به کارگردانی سیدعلی موسویان که در تماشاخانه ایرانشهر در حال اجراست اعلام کرده است و این نمایش با موضوع شهدای مدافع حرم در بخش ویژه «خمسه» نیز اجرا خواهد داشت.
امیرسجاد دبیریان
