در نشست «اقتصاد مقاومتی؛ چالش‌ها و راهکارها» عنوان شد:
حل مشکلات اقتصادی ایران خارج از اختیار اقتصاددانان است
گروه اقتصاد: در نشست «اقتصاد مقاومتی؛ چالش‌ها و راهکارها» این مسئله مطرح شد که باید برای هر مسئولیتی، چارچوب مشخصی را تعریف کنیم؛ چراکه ریشه مشکلات اقتصادی ایران، خارج از اختیار اقتصاددانان و مرتبط با حوزه سیاست است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست «اقتصاد مقاومتی؛ چالش‌های پیش رو و راهکارها»، به همت مرکز فرهنگی دانشجویی امام(ره)، ولایت فقیه و انقلاب اسلامی جهاد دانشگاهی، عصر امروز یکشنبه 23 آبان 95 با حضور میثم موسایی، عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهرن و سجاد برخورداری، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران برگزار شد.
براساس این گزارش، موسایی در ابتدای این نشست اظهار کرد: از زمانی‌که موضوع اقتصاد مقاومتی مطرح شده، دیدگاه‌های زیادی پیرامون آن شکل گرفته است که از یک طرف، از آن با عنوان مقاومت اقتصادی و در طیف دیگر با عنوان تاب‌آوری اقتصادی تعبیر می‌شود.
وی ادامه داد: اصطلاح اول به این دلیل مطرح شد که کشور ما به دلیل تحریم‌هایی که در طول این 35 سال گذشته با آن مواجه بوده است باید اقتصادی مقاوم داشته باشد تا در برابر تهدیدها از مقاومت لازم برخوردار باشد. این حداقل اقتصاد مقاومتی است و حداکثر آن هم این است که که اقتصادی مقاوم و همراه با رشد پویا باشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران یادآور شد: واقعیت امر این است که کشور ما، کشور پرچالشی است و ساز کشور ما با بقیه دنیا چندان کوک نیست و در نتیجه در عرصه اقتصاد هم با چالش مواجه هستیم و طبعا باید فرهنگ و سیاست مقاومتی هم متولد شود تا بتوانیم به اهدافمان برسیم.
موسایی عنوان کرد: پیشنهاد بنده این است که موضوع اقتصاد مقاومتی را در حوزه‌های مختلفی همانند صنعت، معدن، گردشگری، محصولات فرهنگی، میراث فرهنگی، کشاورزی و... طرح کنیم اما چون موضوع در اینجا کلی است، ابتدا وضعیت کلی اقتصاد ایران را تشریح کرده و سپس چالش‌ها و راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی را بیان می‌کنیم.
وی افزود: کشور ما از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و این امر مزیتی برای جذب گردشگری است. بیش از یک میلیون بنای فرهنگی و گردشگری در کشور ما وجود دارد که اگر ثبت و بازسازی شود، می‌تواند 10 میلیون شغل ایجاد کند اما متأسفانه در این زمینه وضعیت مناسبی نسبت همسایگان نداریم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران، این مسئله را دارای چالش هم دانست و گفت: در اینجا چالش مهمی هم وجود دارد که اگر اقتصاد کشوری متنوع باشد، تعیین اولویت‌ها هم سخت خواهد شد.
موسایی افزود: کشور ما از نظر تعداد تحصیل کرده‌ها، وضعیت بسیار مناسبی دارد و این گروه می‌تواند ظرفیتی بالا و نقطه قوتی برای توسعه اقتصادی باشد اما در اینجا هم این چالش وجود دارد که محتوای آموزشی این افراد، مربوط به ماقبل اقتصاد دانایی‌محور و مربوط به اقتصاد صنعتی است که منجر به بحران بیکاری در دنیا شده است.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم اقتصادی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی و دارای رشد مستمر، رفاه نسبی، آموزش باکیفیت و تغذیه مناسب داشته باشیم باید موارد مذکور را در نظر داشته باشیم اما متأسفانه اکنون، رسما فقر را پذیرفته‌ایم و سیستمی که فقر را بپذیرد، نمی‌تواند نظامی مبتنی بر عدالت ایجاد کد.
موسایی در پایان سخنان خود با بیان اینکه بسیاری از مشکلات اقتصادی، همانند فساد باید در خارج از چارچوب اقتصاد حل شود، اظهار کرد: اگر مشکل فساد حل نمی‌شود، به این دلیل است که همواره مسئله‌ای سیاسی بوده است؛ بنابراین باید برای هر مسئولیتی، چارچوب را تعریف کنیم؛ چراکه مشکلات اقتصادی ایران ارتباطی با اقتصاددانان ندارد.
سجاد برخوردار، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه مقام معظم رهبری در بهمن سال 92 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند، اظهار کرد: تعریف مشخص اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است که در شرایط فشار بتواند به حیات خود ادامه دهد و در اقتصاد جهانی هم از واژه تاب‌آوری استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه در دوران قبل از انقلاب هم چالش‌های اقتصادی وجود داشته است، اظهار کرد: این چالش‌ها همواره اجازه نمی‌داد اقدامات اصلاحی انجام دهیم تا اینکه در سال‌های 89، 90 و 91 که تحریم‌ها تشدید و درآمدهای نفتی به شدت اُفت کرد و روشن شد که در اقتصاد خود دارای مشکلات بنیادین و به شدت آسیب‌پذیر هستیم.
برخورداری ادامه داد: ما باید تحریم‌ها را نقطه قوتی برای اقتصاد خودمان بدانیم و درک کنیم که از کدام نقطه در حال آسیب هستیم. اکنون درآمد نفتی به شدت کاهش پیدا کرده و باید به فکر راهکار برای حل این مشکل باشیم اما به تازگی متوجه شده‌ایم که باید هزینه‌ها را مدیریت کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: سه هدف کلیدی اقتصاد مقاومتی از نظر رهبر معظم انقلاب، شامل بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی، تأمین رشد پویا و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز است و این اقتصاد مقاومتی، پنج ویژگی شامل ابتناء بر دانش و فناوری، درونزا و برونگرایی، عدالت بنیانی، پیشرو بودن و پویایی را داراست.
وی درباره الزامات تحقق اقتصاد مقاومتی نیز گفت: مهم‌ترین این الزامات شامل شناخت صحیح از ماهیت مشکلات اقتصادی کشور، ارائه راه‌حل‌های پایه‌ای برای حل مشکلات به صورت دائمی، کاهش خلق مشکلات و افزایش آسیب‌پذیری اقتصادی، تدوین چارچوب‌های مقاوم‌سازی اقتصاد در ابعاد مختلف، اجرای سیاست‌های عملیاتی برای مقاوم‌سازی، رصد عملکرد سیاست‌های اجرایی اقتصاد مقاومتی و ارزیابی متمرکز از عملکرد سیاست‌های اجرایی است.
برخورداری در پایان گفت: در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی، چالشهایی هم وجود دارد و از جمله عدم شناخت از مشکلات اقتصادی، نبود اجماع در خصوص مشکلات اقتصادی، غالب بودن نگرش جزئی‌نگر به جای نگرش کلی‌نگر، شناخت نادرست از مفهوم اقتصاد مقاومتی و نبود مدیریت واحد در حوزه سیاستگذاری اقتصادی، از جمله مهم‌ترین این مشکلات هستند.
براساس این گزارش، موسایی در ابتدای این نشست اظهار کرد: از زمانی‌که موضوع اقتصاد مقاومتی مطرح شده، دیدگاه‌های زیادی پیرامون آن شکل گرفته است که از یک طرف، از آن با عنوان مقاومت اقتصادی و در طیف دیگر با عنوان تاب‌آوری اقتصادی تعبیر می‌شود.
وی ادامه داد: اصطلاح اول به این دلیل مطرح شد که کشور ما به دلیل تحریم‌هایی که در طول این 35 سال گذشته با آن مواجه بوده است باید اقتصادی مقاوم داشته باشد تا در برابر تهدیدها از مقاومت لازم برخوردار باشد. این حداقل اقتصاد مقاومتی است و حداکثر آن هم این است که که اقتصادی مقاوم و همراه با رشد پویا باشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران یادآور شد: واقعیت امر این است که کشور ما، کشور پرچالشی است و ساز کشور ما با بقیه دنیا چندان کوک نیست و در نتیجه در عرصه اقتصاد هم با چالش مواجه هستیم و طبعا باید فرهنگ و سیاست مقاومتی هم متولد شود تا بتوانیم به اهدافمان برسیم.
موسایی عنوان کرد: پیشنهاد بنده این است که موضوع اقتصاد مقاومتی را در حوزه‌های مختلفی همانند صنعت، معدن، گردشگری، محصولات فرهنگی، میراث فرهنگی، کشاورزی و... طرح کنیم اما چون موضوع در اینجا کلی است، ابتدا وضعیت کلی اقتصاد ایران را تشریح کرده و سپس چالش‌ها و راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی را بیان می‌کنیم.
وی افزود: کشور ما از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و این امر مزیتی برای جذب گردشگری است. بیش از یک میلیون بنای فرهنگی و گردشگری در کشور ما وجود دارد که اگر ثبت و بازسازی شود، می‌تواند 10 میلیون شغل ایجاد کند اما متأسفانه در این زمینه وضعیت مناسبی نسبت همسایگان نداریم.
موسایی افزود: کشور ما از نظر تعداد تحصیل کرده‌ها، وضعیت بسیار مناسبی دارد و این گروه می‌تواند ظرفیتی بالا و نقطه قوتی برای توسعه اقتصادی باشد اما در اینجا هم این چالش وجود دارد که محتوای آموزشی این افراد، مربوط به ماقبل اقتصاد دانایی‌محور و مربوط به اقتصاد صنعتی است که منجر به بحران بیکاری در دنیا شده است.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم اقتصادی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی و دارای رشد مستمر، رفاه نسبی، آموزش باکیفیت و تغذیه مناسب داشته باشیم باید موارد مذکور را در نظر داشته باشیم اما متأسفانه اکنون، رسما فقر را پذیرفته‌ایم و سیستمی که فقر را بپذیرد، نمی‌تواند نظامی مبتنی بر عدالت ایجاد کد.
موسایی در پایان سخنان خود با بیان اینکه بسیاری از مشکلات اقتصادی، همانند فساد باید در خارج از چارچوب اقتصاد حل شود، اظهار کرد: اگر مشکل فساد حل نمی‌شود، به این دلیل است که همواره مسئله‌ای سیاسی بوده است؛ بنابراین باید برای هر مسئولیتی، چارچوب را تعریف کنیم؛ چراکه مشکلات اقتصادی ایران ارتباطی با اقتصاددانان ندارد.
سجاد برخوردار، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه مقام معظم رهبری در بهمن سال 92 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند، اظهار کرد: تعریف مشخص اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است که در شرایط فشار بتواند به حیات خود ادامه دهد و در اقتصاد جهانی هم از واژه تاب‌آوری استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه در دوران قبل از انقلاب هم چالش‌های اقتصادی وجود داشته است، اظهار کرد: این چالش‌ها همواره اجازه نمی‌داد اقدامات اصلاحی انجام دهیم تا اینکه در سال‌های 89، 90 و 91 که تحریم‌ها تشدید و درآمدهای نفتی به شدت اُفت کرد و روشن شد که در اقتصاد خود دارای مشکلات بنیادین و به شدت آسیب‌پذیر هستیم.
برخورداری ادامه داد: ما باید تحریم‌ها را نقطه قوتی برای اقتصاد خودمان بدانیم و درک کنیم که از کدام نقطه در حال آسیب هستیم. اکنون درآمد نفتی به شدت کاهش پیدا کرده و باید به فکر راهکار برای حل این مشکل باشیم اما به تازگی متوجه شده‌ایم که باید هزینه‌ها را مدیریت کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: سه هدف کلیدی اقتصاد مقاومتی از نظر رهبر معظم انقلاب، شامل بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی، تأمین رشد پویا و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز است و این اقتصاد مقاومتی، پنج ویژگی شامل ابتناء بر دانش و فناوری، درونزا و برونگرایی، عدالت بنیانی، پیشرو بودن و پویایی را داراست.
وی درباره الزامات تحقق اقتصاد مقاومتی نیز گفت: مهم‌ترین این الزامات شامل شناخت صحیح از ماهیت مشکلات اقتصادی کشور، ارائه راه‌حل‌های پایه‌ای برای حل مشکلات به صورت دائمی، کاهش خلق مشکلات و افزایش آسیب‌پذیری اقتصادی، تدوین چارچوب‌های مقاوم‌سازی اقتصاد در ابعاد مختلف، اجرای سیاست‌های عملیاتی برای مقاوم‌سازی، رصد عملکرد سیاست‌های اجرایی اقتصاد مقاومتی و ارزیابی متمرکز از عملکرد سیاست‌های اجرایی است.
برخورداری در پایان گفت: در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی، چالشهایی هم وجود دارد و از جمله عدم شناخت از مشکلات اقتصادی، نبود اجماع در خصوص مشکلات اقتصادی، غالب بودن نگرش جزئی‌نگر به جای نگرش کلی‌نگر، شناخت نادرست از مفهوم اقتصاد مقاومتی و نبود مدیریت واحد در حوزه سیاستگذاری اقتصادی، از جمله مهم‌ترین این مشکلات هستند.
