رنگ باختن قدرت‌ها در برابر معیت الهی؛ «اِنَّ ﷲَ مَعَ الَّذینَ اتَّقَوا وَ الَّذینَ هُم مُحسِنون»

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، رهبر معظم انقلاب چهارشنبه، 3 آذرماه در دیدار هزاران نفر از بسیجیان سراسر کشور، بسیج را از پدیده‌های شگفت‌آور دوران انقلاب اسلامی برشمردند و اظهار کردند: امام بزرگوار ما با تعلیم و الهام الهی، این شجره طیبه را پایه‌گذاری کرد و سرنوشت انقلاب را به‌دست جوانان سپرد.
ایشان در این زمینه اظهار کردند: اگر چنانچه ما هیئت‌های اندیشه‌ورز را داشتیم و فعّال کردیم، در کنار این، هیئت‌های رصدگر لازم است. رصدِ چه؟ چون بسیج یک موجود متحرّک است، یک مجموعه زنده است، پویا است، مشغول رویش است، مشغول پیش‌روندگی است، باید رصد کرد که متوقّف نشود؛ باید رصد کرد که راه را خطا نرود، اشتباه نرود؛ باید رصد کرد که مورد آسیب قرار نگیرد، مریض نشود، ویروس‌های گوناگون در آن نفوذ نکنند. دستگاه رصدگر غیر از دستگاه اطّلاعات و حفاظت اطّلاعات و مانند اینها است؛ آنها را کار ندارم، آنها به جای خودش هر کدام مسئولیّتی دارند؛ دستگاه رصدگر آن دستگاه خردمند و عاقلی است که مثل صفحه مغناطیسی و برقی که انسان جلویش گذاشته و دارد واقعیّت بیرون را مشاهده می‌کند، می‌بیند که چه اتّفاقی می‌افتد. اینها لازم است؛ اینها چیزهایی است که برای پیشرفت بسیج و برای تکامل و ثمردهی هرچه بیشتر این شجره طیّبه لازم است. چون شجره‌، طیّبه است: «اَصلُها ثابِتٌ وَ فرعُها فِی السَّماء؛ تُؤتی اُکُلَها کُلَّ حینٍ بِاِذنِ رَبِّها» (آیات 24 و 25 سوره ابراهیم). اگر بخواهید این «تُؤتی اُکُلَها کُلَّ حینٍ بِاِذنِ رَبِّها» تحقّق پیدا بکند، این چیزهایی که عرض کردیم لازم است. خب اینهایی که ما عرض کردیم خطوط کلّی است؛ تحلیلی و ذهنی هم نیست. همه‌ این چیزهایی که عرض کردم ناظر به عمل است، ناظر به واقعیّت است؛ هرکدام از اینها شرح و تفصیل هم دارد -همین‌طور که قبلاً عرض شد- هرکدام از اینها، رویّه‌سازی و برنامه‌سازی هم لازم دارد که اینها به عهده‌ی شماها است، به عهده‌ی مسئولین است؛ باید بنشینند این کارها را انجام بدهند؛ اینها خطوط کلّی ناظر به عمل است، ناظر به واقع است که باید مورد توجّه قرار بگیرد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخش دیگری از بیاناتشان اظهار کردند: قطعاً حرکت بسیجی در کشور ما پیروز است. شرط اصلی‌ای که این پیروزی دارد این است که همه ما – جوان‌ها و غیر جوان‌ها - تقوا را و حُسن عمل را برای خودمان یک وظیفه بدانیم. تقوای شخصی و تقوای اجتماعی و گروهی، هرکدام معنایی دارد؛ حالا من درباره تقوای گروهی هم صحبت کرده‌ام، عرایضی کرده‌ام و دیگر نمی‌خواهم تکرار کنم. تقوا لازم است؛ خودتان را مراقبت کنید؛ هم مراقبت شخصی کنید، هم مراقبت گروهی کنید. اگر این‌[طور] شد، خدا فرمود: «اِنَّ اللهَ مَعَ الَّذینَ اتَّقَوا وَ الَّذینَ هُم مُحسِنُون‌» کسانی که تقوا پیشه کنند و نیکو عمل بکنند، «مَعَ الَّذینَ»، خدا با اینها است. اینکه خدا با یک جمعی باشد، خیلی مسئله مهمّی است.
رهبر معظم انقلاب پیش از این نیز توصیه‌های در رابطه با تقوای فردی و گروهی و یا تقوای اجتماعی داشته‌اند؛ اصلی که نیاز جامعه را به سمت هدایت و توفق پیش می‌برد و در برابر سختی‌ها مقاوم می‌سازد. همانطور که در آیه 127 و 128 سوره نحل این بشارت از سوی خداوند به بندگان متقی داده شده است. در این آیات آمده است: «وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ؛ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَالَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ/ و صبر كن و صبر تو جز به [توفيق] خدا نيست و بر آنان اندوه مخور و از آنچه نيرنگ می‌كنند دل تنگ مدار؛ در حقيقت ‏خدا با كسانى است كه پروا داشته‌اند و [با] كسانى [است] كه آنها نيكوكارند».
بر اساس این آیه خداوند دو گروه را مورد توجه قرار داده است؛ افرادی که تقوا پیشه کرده‌اند و دسته دوم نیکوکاران هستند. طبق آیه پیشین متقیان افرادی هستند که در برابر سختی‌ها، فشارها و شدائد دنیوی صبر پیشه می‌کنند و به خداوند توکل می‌کنند. در این صورت است که در زمره متقیان قرار می‌گیرند و بشارت خداوند برای یاری و همراهی آنان شامل این گروه می‌شود.
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در رابطه با افرادی که مشمول این آیه می‌شود، می‌گوید: تقوی و احسان هر یک سبب مستقلی در موهبت نصرت الهی و باطل شدن مکر دشمنان دین و دفع کید آنان هستند.
هرچند بر اساس تفسیر علامه طباطبایی اشاره این آیه به پیامبر اسلام(ص) است اما از آنجا که رسول اکرم(ص) اسوه‌ای برای امتش است، لذا می‌توان گفت سایر پیروان دین مبین اسلام نیز می‌توانند جز مشمولان این آیه قرار گیرند.
در تفسیر نمونه ذیل این آیه به روایتی اشاره می‌کند که دلالت بر نزول این آیات بعد از جنگ احد دارد.
رهبر معظم انقلاب در ادامه سخنان‌شان به معنای صبر و همراهی خداوند با صابران و متقیان می‌پردازند و در این رابطه به مأموریت خداوند به حضرت موسی و هارون برای مقابله با فرعونیان اشاره می‌کنند و می‌افزایند: خدای متعال موسی و هارون را مأمور کرد که بروند به سراغ فرعون، خب خیلی کار عظیمی بود که دو نفر آدمِ تنها، بروند به مقابله و معارضه با یک قدرت عظیمِ آن روز؛ قدرت فرعونی یک قدرت بسیار عظیمی بود - از لحاظ سیاسی، از لحاظ اجتماعی، حتّی از لحاظ نفوذ در مردم، از لحاظ تأسیسات اداری‌، که تفاصیلی دارد قدرت فرعونی- یک چیز عجیبی بود فرعون؛ یک قدرت مستبدِ فعّال‌مایشاء؛ با آن همه امکانات؛ خدای متعال دو نفر را مأمور می‌کند که بروید شما با این آدم معارضه کنید و مبارزه کنید. حضرت موسی عرض کرد پروردگارا! ممکن است برویم، ما را مثلاً بکشند، به قتل برسانند، کارمان نصفه‌کاره بماند - از کشتن نمی‌ترسیدند، گفتند کار نصفه‌کاره می‌مانَد- «قالَ لا تَخافا إِنَّنی مَعَکُما اَسمَعُ وَ اَرىٰ‌». [خدا گفت] من با شما هستم. ببینید معیّت الهی این است: «اِنَّنی‌ مَعَکُما اَسْمَعُ وَ اَرىٰ». اینکه خدا می‌گوید «إِنَّ اللهَ مَعَ الَّذینَ اتَّقَوا» - که من عرض می‌کنم اگر من و شما تقوا داشته باشیم خدا با ما است - این معیّت الهی و با ما بودنِ خدا، معنایش این است که می‌توان دو نفر آدم تنهایِ دست خالی را فرستاد به جنگ یک فرعون.
از جمله قصص عبرت‌آموز قرآن کریم داستان مواجهه حضرت موسی(ع) با فرعون است. داستانی که یکی از نمادهای تقابل حق و باطل است که از مأموریت خداوند به پیامبرش برای مقابله با سرکشی‌های فرعون آغاز می‌شود و موسی از خوفی که دارد سخن می‌گوید اما خداوند در آیه 46 سوره طه این وعده را می‌دهد که موسی و برادرش را همراهی و یاری خواهد کرد.
در این آیه خداوند اینگونه قلوب موسی و هارون را به آرامش دعوت می‌کند: «لَا تَخَافَا إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَأَرَى/ مترسيد من همراه شمايم می‌‏شنوم و می‌‏بينم».
موسی و هارون که نمونه‌ای از بندگان خاص خداوند متعال هستند، مورد لطف و عنایت الهی قرار می‌گیرند از این رو وعده همراهی و نصرت الهی به آنها داده می‌شود. همانطور که علامه طباطبایی آورده این آیه وعده تأمین و نصرت است، پس جمله اول (لا تخافا) وعده امان است و جمله دوم تعلیل آن امان است، یعنی حالا که من حضور دارم و می بینم و می شنوم دیگر موردی برای ترس و بیم وجود ندارد که این جمله کنایه از مراقبت و نصرت است.
رهبر معظم انقلاب ادامه داستان را با استنادات به آیاتی از شعرا ادامه می‌دهند: حضرت موسی یک‌جای دیگر - مکرّر البتّه در قرآن هست، حالا یک‌جای دیگرش را من عرض می‌کنم - وقتی که کارشان به معارضه و رودررویی علنی افتاد و بنی‌اسرائیل را جمع کرد که سحر، [یعنی] صبحگاه خیلی زود یا نیمه‌شب، حرکت کردند به بیرون شهر که فرار کنند و بروند و از دست فرعون خلاص بشوند، صبح که شد و یک‌مقداری روز بالا آمد، جاسوس‌های فرعون خبر دادند که بنی‌اسرائیل شهر را خالی کرده‌اند و همه رفته‌اند؛ فرعون دستپاچه شد که اینها حالا می‌روند یک‌جای دیگر و یک هسته‌ای درست می‌کنند؛ گفت جمع بشوید. لشکر را جمع کردند و پشت‌ سر اینها راه افتادند؛ حالا چقدر فاصله شده من نمی‌دانم، شاید یک‌روز یا دو روز یا کمتر یا بیشتر فاصله شده که این لشکر راه افتاده است. خب، آنها پیاده داشتند بدون تجهیزات می‌رفتند - یک مشت مردم بودند؛ زن، مرد، بچّه - [امّا] اینها با تجهیزات و سپاه و لشگر و اسب و همه‌چیز؛ طبعاً زود به آنها می‌رسیدند؛ به آنها [هم] رسیدند. اصحاب موسی از دور دیدند که وای! لشکر فرعون دارد می‌آید؛ دستپاچه شدند. در قرآن - سوره شعرا- می‌فرماید که «فَلَمّا تَرٰٓءَا الجَمعان»، وقتی‌که دو گروه یعنی گروه حضرت موسی که جلو می‌رفتند و گروه فرعون که پشت سر می‌آمدند، همدیگر را از دور دیدند و این‌قدر به هم نزدیک شدند که می‌توانستند یکدیگر را ببینند، «قالَ اَصحـٰبُ موسیٰٓ اِنّا لَمُدرَکون»؛ بنی‌اسرائیل که با موسی بودند، خوفشان برداشت، گفتند که یا موسی! الان به ما می‌رسند؛ «مُدرَکون» یعنی الان آنها می‌رسند، ما را می‌گیرند و قتل‌عام می‌کنند. موسی چه جواب داد؟ حضرت موسی در جواب گفت: «قالَ کَلّآ»، هرگز چنین چیزی پیش نخواهد آمد؛ چرا؟ «اِنَّ مَعِیَ رَبّی»؛ معیّت این است. [گفت] خدا با من است، پروردگار من با من است؛ «کَلّآ اِنَّ مَعِیَ رَبّی سَیَهدین». ببینید! معیّت الهی این‌قدر اهمّیّت دارد. اینکه می‌گویند: «اِنَّ ﷲَ مَعَ الَّذینَ اتَّقَوا وَ الَّذینَ هُم مُحسِنون»، (سوره نحل، آیه ۱۲۸) این معیّت را باید قدر دانست. اگر من و شما بتوانیم این معیّت الهی را حفظ کنیم، بدانید آمریکا که هیچ، اگر ده برابر قدرت آمریکا هم کسانی در دنیا نیرو داشته باشند، این نیرویی که خدا با او است، بر آنها غلبه خواهد کرد.
رهبر معظم انقلاب در بخشی دیگری از سخنانشان به آیات 61 و 62 سوره شعرا اشاره کردند و افزودند: حرف من در این زمینه به مسئولین و به مردم این است که این توافق هسته‌ای که اسمش را گذاشته‌اند برجام، نباید تبدیل بشود به یک وسیله‌ای برای فشار هرچند وقت یک‌باری از سوی دشمن به ملّت ایران و به کشور ما؛ یعنی نباید اجازه بدهیم که این را وسیله فشار کنند. مسئولین به ما گفتند که ما این کار را انجام می‌دهیم، این اقدام را می‌کنیم برای اینکه فشارهای تحریم برداشته بشود؛ حالا علاوه بر اینکه آن کاری را که آن‌وقت قول دادند بکنند و بنا بود همان روز اوّل انجام بگیرد و تا هشت و نُه ماه هنوز به‌طور کامل انجام نگرفته و ناقص است - که مسئولین ما این را صریحاً بیان می‌کنند؛ آنهایی که خودشان دست‌اندرکار بودند این را صریحاً بیان کردند و بیان می‌کنند- [انجام ندادند]، این را باز وسیله‌ای قرار بدهند برای فشارهای مجدّد به جمهوری اسلامی؛ نه، جمهوری اسلامی با اتّکاء به قدرت الهی و با باور کردن قدرت حضور مردم، از هیچ قدرتی در دنیا هراس ندارد. اگر کسی به تقلید از روحیّه‌های ضعیف بنی‌اسرائیل می‌گوید که «اِنّا لَمُدرَکون» (سوره شعرا، بخشی از آیه ۶۱) - حالا به ما می‌رسند و پدر ما را در می‌آورند- ما هم به تقلید از حضرت موسی عرض می‌کنیم که «کَلّا اِنَّ مَعِیَ رَبّی سَیَهدین». (سوره شعرا، بخشی از آیه ۶۲)
«خوف» وجه مشترک آیات مطرح شده از سوره‌های «طه» و »شعرا»ست. در سوره طه حضرت موسی برای مقابله با فرعون خوف دارد اما خداوند در دل او اطمینانی قرار می‌دهد تا بتواند در برابر چنین حاکم جائری مقتدرانه بایستند. موسی به همراه برادرش با همین اطمینان قلبی بود که پیش رفتند. پس از پایان این رویارویی سخت و تصمیم فرعون بر نابودی قوم بنی‌اسرائیل، حال نوبت همراهان موسی است که در دلشان خوف ایجاد شود. موسی که در اعتماد و اطمینان به خالق متعال به عینیت رسیده و در اوج ایمان به وعده‌ها و همراهی خداوند قرار گرفته، نقش پیامبری خود را ایفا کرده و وعده‌های راستین خداوند را به قوم خود ابلاغ کند.
محتوای عبرت‌آموز و غنی این داستان به‌گونه‌ای است که می‌توان بر اساس مقتضیات زمان و عرصه‌های گوناگونی که موجب رویارویی حق و باطل می‌شود از آن بهره گرفت و ثمره شیرین ایمان و اطمینان را در سخت‌ترین شرایط چشید.
امروز نیز که جمهوری اسلامی ایران در پیچ تاریخی سرنوشت‌سازی قرار گرفته، دشمنان امت اسلامی تلاش می‌کنند با طرح‌ها و شیوه‌های مختلفی نماد مقاومت و ایستادگی جهان اسلام را که سال‌هاست در برابر فرعون زمانه ایستاده را عقب برانند. یکی از موضوعات مورد اشاره رهبر معظم انقلاب اصل برجام است؛ طرحی که پیچیدگی‌های فراوانی داشته و علی رغم گذشت ماه‌ها از توافق طرفین و تصویب برجام، همچنان موانعی پیش روی اجرایی شدن تعهدات طرف‌های مقابل دیده می‌شود.
اگر این تصور باشد که نفس برجام ولو اینکه طرف‌های مقابل به وعده‌های خود عمل نکنند، شر اشرار را از سر ملت کم خواهد کرد و این خوف وجود داشته باشد که مقابله به مثل در عدم اجرای تعهدات سختی‌ها را فراوان خواهد کرد، این نگرش از جنس همان ترس قوم بنی‌اسرائیل در برابر فرعون است. هرچند عصایی که تبدیل به اژدها شد و دل دریا را شکافت معجزه موسی بود، اما ایمان و اطمینان به قدرت لایزال پروردگار متعال سلاح محکم و استواری بوده که همواره مؤمنان و متقیان را در برابر سخت‌ترین شرایط به پیروزی و موفقیت رسانده است. این ایمان و اطمینان معیت الهی را به همراه دارد در این صورت است که فرد فرد مؤمنان باصلابت و قدرتمند 
تنها عاملی که باعث متزلزل شدن گام‌ها می‌شود، سستی ایمان و رنگ باختن اعتماد به وعده‌های راستین الهی است.

محمود قره‌داغی